به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ مجموعه «تئاتر ایران در گذر زمان» تاریخ شفاهی تئاتر ایران است که از سال‌ها پیش در انتشاران افراز بنیان گذاشته شده است. روح‌الله جعفری نویسنده کتاب «گروه هنر ملی از آغاز تا پایان ۱۳۳۵- ۱۳۵۷» گفت: فرهنگ مجموعه‌ای از نگرش‌ها، اعتقادات، آداب و رسوم، ارزش‌ها و هنجارهایی است که در هر گروه مشترک است و شامل اعمال، فعالیت‌ها و محصولاتی است که به جنبه‌های فکری اخلاقی و هنری زندگی انسان می‌پردازد. طبیعتاً زمان زیادی گذشت تا اذکار، اطلاعات و صحبت‌ها جمع‌آوری شود. ویراستاری این کتاب حدود ۹۰۰ ساعت زمان برده است اما دوست عزیزم یاسین محمدی با صبر و حوصله این کار را انجام داد و هیچ‌گاه بین اعضای گروه تلخ‌کامی پیش نیامد. شاید همین رابطه خوب گروه در انتشار این کتاب امروز بتواند نقشه راهی باشد برای فعالیت‌های گروهی که دیگران درصدد انجام آن هستند.
همچنین در این آیین رونمایی کتاب، یاسر هاشمی رفسنجانی، فرزند مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی که برای قرائت پیام پدرش به روی صحنه آمده بود، گفت: شاید آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تنها شخص در تاریخ بود که در تمام سال‌های زندگی، هر شب یک ربع ساعت، وقت را به نوشتن خاطرهای روزانه اختصاص می‌داد. متأسفانه امروز ما در زمینه مطالعه وضع خوبی نداریم در حالی که وارث پدرانی هستیم که چه در دوره پیش از اسلام و چه در دوره اسلامی به فرهنگ، علم و مطالعه شهره بوده‌اند.
در پیام مرحوم هاشمی رفسنجانی که از سوی یاسر هاشمی قرائت شد، آمده بود: «... زبانِ هنر خیلی لطیف است و انتقال پیام آن سهل و ممتنع، سهل برای هنرشناسان و ممتنع برای کسانی که در این وادی دستی ندارند. آنچه در این مقال برای مراسم رونمایی از کتاب گروه هنر ملی از آغاز تا پایان در مجموعه تاریخ تئاتر ایران درگذر زمان باید گفت اینکه؛ جوانان عزیز به‌خصوص دانشجویان و دانش آموزان که با کتاب به عنوان تغذیه روح و فکر اُنس دارند و آشنایند، اینکه توجه داشته باشند کتاب بخوانند، کتاب خوب را بخوانند و کتاب را خوب بخوانند. با تشکر از دکتر روح‌الله جعفری که با مهارت، قدرت انتقال هنری را در اثر گرانقدر خود نشان داده‌اند، امیدوارم آنچه را که ایشان در این کتاب مستند و توصیفی از هنر ایران گفته، پلی باشد برای ارتباط علمی بین دو دوره زمانی که در یک سوی آن گذشته بسیار طولانی با درخشش‌های فراوان است و در سوی دیگر آینده‌ای که نمی‌دانیم تا کجا گسترده خواهد بود؟»
محمود عزیزهم ضمن قرائت پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از زحمات روح‌الله جعفری قدردانی کرد و گفت: نکته‌های بسیار زیادی درباره تئاتر ایران وجود داشت پیش از این در هیچ نوشته‌ای درج نشده بود اما خوشبختانه با تلاش و کوشش روح‌الله جعفری امروز بخش قابل‌توجهی از آن به کتاب تبدیل شده است. این نوشته‌ها بیان‌گر تاریخ مشقت‌بار هنرمندان ماست.
در پیام سیدرضا صالحی امیری نیز آمده بود: «... جناب آقای دکتر روح‌الله جعفری انتشار کتاب گروه هنر ملی از آغاز تا پایان به شما و اصحاب تئاتر و مدیریت هنری تبریک و شادباش می‌گویم. حوزه هنر و به‌خصوص تئاتر که یکی از حوزه‌های اصیل و اندیشه‌ساز و متعهدانه هنر است به‌رغم کوشش‌های ارزشمند و مؤثر و مفید گذشته هنوز آن‌چنان که بایسته و شایسته است از ادبیات غنی برخوردار نیست و هنوز در ابتدای این راه هستیم. بخش از یاد رفته و به حاشیه رانده‌شده در این‌گونه آثار، کمبود منابع در زمینه تاریخ و تجربه علمی و عینی هنر در ایران معاصر است که می‌تواند مقوم و مبانی پژوهش‌ها و مطالعات بعدی قلمداد شود.»
محمدعلی ابطحی هم یادداشتی از رئیس دولت اصلاحات را قرائت کرد که در بخشی از آن آمده بود: «... در این‌سوی عالم هنرهای نمایشی که بیشتر جنبه‌های آیینی داشته، نه به‌اندازه شعر ولی در حد درخور، رواج داشته است. در روزگار ما باید پذیرفت که هنرهای نمایشی که خود مبتنی بر ادبیات از یک سو و خلاقیت انسان زیبایی‌شناس از سوی دیگر و نیز وسیله مهم ارتباط میان انسان‌ها است، مکانتی والا دارد. کار ارزنده هنرمند آگاه و دردآشنا، جناب آقای دکتر روح‌الله جعفری در شناساندن گروه هنر ملی که در عین حال تاریخچه‌ای مختصر از سیر و سیرت تئاتر و هنرهای نمایشی به معنای جدید در ایران است، کاری ارزنده است که حتماً موردتوجه اهالی هنر خواهد بود.»
به گزارش ایبنا در این مراسم ویدئوی نمایش داده شد که داریوش اسدزاده، اعظم کیان‌افراز، یاسین محمدی و روح‌الله جعفری و کاظم شهبازی، غلامحسین دولت‌آبادی درباره این مجموعه اظهار نظر کردند.
اعظم کیان‌افراز در روایت شکل‌گیری این مجموعه در این ویدئو گفت: جشنواره‌ی فیلم امید رشت و نفت آبادان که آن سال‌ها برگزار شد و من در کسوت خبرنگار و استاد عزت‌الله انتظامی داور جشنواره. تلاشم برای جلب اعتماد و متقاعد کردن ایشان برای تالیف و پژوهش زندگی تئاتری‌شان و مکتوب کردن بخشی از تاریخ شفاهی تئاتر ایران، بیش‌ترین سهم این خاطره‌اند و سرانجام ماحصل دو سال پژوهش شد کتاب «جادوی_صحنه؛ زندگی تئاتری عزت‌الله انتظامی» با مقدمه حمید سمندریان و نقاشی روی جلد از آیدین آغداشلو، آغازگر راهی شد برای پژوهش تئاتر ایران و با هدف مکتوب کردن این تاریخ شفاهی تحت عنوان «تئاتر ایران در گذر زمان» و امروز بسیار خوشحال و مفتخرم که جلد دوازهم آن منتشر شده است و البته بدون عشق، همت و پشتکار پژوهشگرانش گذر از این مسیر امکان‌پذیر نبود و نیست.
پیام‌هایی از عباس جوانمرد نویسنده، بازیگر، سرپرست و کارگردان گروه هنر ملی و نصرت پرتویی نویسنده، بازیگر، کارگردان و عضو گروه هنر ملی- که اصغر همت و فهیمه رحیم‌نیا به ترتیب خوانده شد.
در پایان این آیین، با حضور اصغر همت، اعظم کیان‌افراز، فهیمه رحیم‌نیا و یاسر هاشمی رفسنجانی کتاب «گروه هنر ملی از آغاز تا پایان ۱۳۳۵- ۱۳۵۷» رونمایی شد. کتاب تئاتر ایران در گذر زمان ۱۲ «گروه هنر ملی از آغاز تا پایان ۱۳۳۵- ۱۳۵۷» در دو مجلد در ۱۷۹۰ صفحه توسط انتشارات افراز در تیراژ هزار و ۱۰۰ نسخه منتشر شده است.
بنای این مجموعه در سال ۱۳۸۳ گذاشته شد و مجلدهای بعدی با عنوان « تئاتر ایران در گذر زمان؛ 1342 تا 1357» پژوهش مشترک اعظم کیان‌افراز و کاظم شهبازی، «کارگاه نمایش از آغاز تا پایان»، پژوهش ستاره خرم‌زاده، «اکسیر نقش؛ زندگی هنری محمدعلی کشاورز»، پژوهش اعظم کیان‌افراز و یاسین محمدی، «میراث صحنه؛ زندگی تیاتری جمشید لایق» پژوهش غلامحسین دولت آبادی، «تماشاخانه‌های تهران؛1247 تا 1389» پژوهش ناصر حبیبیان و محیا آقاحسینی، «غریبه‌ای در تئاتر ایران؛ زندگی هنری مایل بکتاش» و «ستیغی در مه؛ زندگی هنری حسن رهاورد» پژوهش غلامحسین دولت‌ابادی و فرزام حقیقی، «تاثیر ترجمه متون نمایش در تیاتر ایران» پژوهش شیرین بزرگمهر، «تماشاخانه تهران به‌روایت داریوش اسدزاده»، پژوهش اعظم کیان‌افراز و غلامحسین دولت‌آبادی و «تیاتر زرتشتیان» پژوهش نسرین خنجری دیگر کتاب‌های این مجموعه است.