فرهنگ امروز/ بهار سرلک:
ترنس مالیک مثل همیشه بدون فیلمنامهای کامل، تازهترین اثرش «ترانه به ترانه» را در چهل روز جلوی دوربین برده است. روزهای طولانی که فیلمبرداری از صبح شروع میشد و عوامل فیلم فقط سی دقیقه برای صرف ناهار استراحت میکردند. حتی زمانی که بازیگران سوار یک ماشین میشدند تا از لوکیشنی به لوکیشنی دیگر بروند، از آنها فیلمبرداری میشد فقط به این خاطر که شاید این برداشتها هم به کار بیاید. «ترانه به ترانه» ملودرامی از مثلث عشقی تجربی است که در شهر آستین تگزاس میگذرد و صحنههای موسیقی در آن به نمایش درمیآیند. مالیک که خود ساکن آستین است، ساخت «ترانه به ترانه» را در سال ٢٠١٢ آغاز کرد اما در نهایت این درام تجربی در نخستین شب افتتاحیه جشنواره فیلم جنوب از جنوبغربی به نمایش درآمد. گرچه این کارگردان گوشهگیر صندلیاش را در شب نمایش فیلم خالی گذاشت اما صبح روز بعد با بازیگر مرد اصلی اثرش مایکل فاسبیندر در نشست این فیلم حاضر شد و در گفتوگویی که ریچارد لینکلیتر آن را اداره میکرد، شرکت کرد. مالیک در این جشنواره گفت: «با این دوربینهای جدید، خیلی زود فیلمهای خام زیادی جمع میکنید. مدت زمان تدوین نخست فیلمها به هشت ساعت میرسید. فکر کردیم مینیسریال باشد؟ میتوانست باشد. زمان زیادی را صرف کاهش زمان فیلم به مدت زمانی معقول صرف کردیم.» مالیک به شیوه خود روند غیرقراردادی ساخت فیلمش را روشن کرد. او گفت: «به کار از پیش تعییننشده ادامه دادیم.» او گفت که دوست دارد: «ذرهها و تکههای زندگی شخصیتهایش را به تصویر بکشد طوری که مخالف روایتهای سنتی باشد.» مالیک در این باره توضیح داد: «کار با چیزهایی که از پیش تعیینشدهاند مثل استوریبرد، مشکل دارم. وقتی همهچیز آماده میشود زندگی از آن بیرون میآید. هرگز نمیدانی آخر روز دقیقا چه چیزهایی به دست آوردهای. کار تدوین بیشتر از حد معمول زمان برد. مجبور بودیم از استودیو یا حامیان مالی بخواهیم صبوری به خرج دهند. گاهی بیشتر از یک بار از آنها درخواست میکردیم صبر کنند و منتظر بمانند.» مالیک درباره استفاده نکردنش از استوریبورد هم توضیحاتی داد: «اگر تلاش کنی اتفاقات روی بدهند، کمکم بیننده احساس میکند آنها به نمایش درآمدهاند. بازیها و حرکات با قصد قبلی و عمدی هستند. کمکم حس تئاتر را به آدم میدهد که در نوع خود بینظیر است. اما نمیخواهیم فیلمها شبیه به تئاتر باشند.» مالیک دهه ١٩٧٠ با ساخت فیلم مستقل و کالت کلاسیک «زمینهای لمیزرع» و «روزهای بهشت» وارد صنعت سینما شد اما پیش از آن یک سالی را در موسسه فناوری ماساچوست، فلسفه درس میداد. او میگوید: «خیلی زود فهمیدم تواناییاش را ندارم. نمیفهمیدم چرا قرار است درس بدهم. احساسی شبیه به این داشتم که باید کار دیگری انجام دهم.» فاسبیندر به نوبه خود ابراز خوشحالی کرد که بالاخره در فیلمی از مالیک بازی کرده است. از نظر این بازیگر بهترین امتیاز فیلم حفظ نکردن جملهها است که همیشه زمان زیادی میبرد: «وقتی دیالوگها را حفظ نمیکنی احساس آزادی داری. حقیقتا در لحظه به سر میبری.» عنوان اصلی «ترانه به ترانه»- فیلمی درباره مدیر کمپانی موسیقی (با بازی فاسبیندر) است که درگیر روابط عذابآور میشود- ابتدا براساس نقلقولی از ویرجینیا وولف «بیوزن» بود. تنها و مهمترین راهنمایی که مالیک به فاسبیندر داد این بود که شیطان در «بهشت گمشده» جان میلتون را در شخصیتش بگنجاند. گاهی در میان برداشتها کارگردان سر او فریاد میکشید و میگفت طوری نباش که انگار داری وانمود میکنی. رایان گاسلینگ، ناتالی پورتمن، رونی مارا و کیت بلانشت در فیلم حضور دارند. پتی اسمیت و وال کیلمر در نقش ستاره راک نیز در این فیلم بازی میکنند. مالیک میگوید: «بیشتر از آنچه استفاده کردیم، فیلم گرفتیم. متاسفیم که بیشتر از صحنههای کیلمر استفاده نکردیم. » از سال ٢٠١١ مالیک فیلمساز پرکاری بوده است؛ او در این مدت پنج فیلم «درخت زندگی»، «به سوی شگفتی»، «شوالیه جامها»، مستند «سفر زمان» و حالا هم «ترانه به ترانه» را ساخته است. اما پیش از این، مالیک را بیشتر به خاطر کمفعالیتیاش میشناختیم: بین سالهای ١٩٧٨ «روزهای بهشت» تا «درخت زندگی» در سال ٢٠١١، این کارگردان فقط دو فیلم «خط قرمز باریک» (١٩٩٨) و «جهان تازه» (٢٠٠٥) را روی پرده برد.
روزنامه اعتماد