فرهنگ امروز /الهام نداف:
رضا میرکریمی دبیر سی‌وپنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر، در نشست خبری این جشنواره صراحتا اعلام کرد: «نمی‌توانیم تریبونی در اختیار افرادی خاص و سیاستمداران قرار دهیم.» جشنواره جهانی فجر روزهایی برگزار می‌شود که نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، خود را برای حضور در این رقابت سیاسی بزرگ آماده می‌کنند. بدون تردید برخی از این نامزدها برنامه مدونی برای فرهنگ و هنر و به خصوص سینما دارند و از همین حالا جشنواره جهانی فجر را غنیمتی برای کسب وجاهت میان سینماگران می‌دانند. دبیرجشنواره جهانی فجر نیز سینما را فرصتی مطالعاتی برای همه اقشار جامعه می‌داند، اما به عقیده او این فرصت باید همیشه و نه فقط در مقطعی خاص از سوی سیاستمداران جدی گرفته شود: «سیاستمداران نیز جزیی از مردم هستند و در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری می‌توانند از برنامه‌های این جشنواره استفاده کنند. » با این همه به گفته میرکریمی برنامه‌های جشنواره جهانی فجر از پیش تدوین شده و حضور سیاستمداران به معنی برگزاری میتینگ‌های سیاسی نیست. طبیعی است برگزاری جشنواره در حد و اندازه جهانی با مشکلات فراوانی همراه است. میرکریمی و تیم همکاران او سال گذشته این مسوولیت را به بهترین شکل به سرانجام رساندند، اما با توجه به محدودیت‌های بین‌المللی ایران، در دومین تجربه برگزاری این جشنواره آنها مسیر دشواری را پیش رو دارند. دبیر جشنواره جهانی فجر در بخشی از صحبت‌های خود به تعدادی از این محدودیت‌ها اشاره کرد: «ما امسال مشکلات فرامتنی زیادی داشتیم که حضور رییس‌جمهور جدید امریکا هم از جمله این مشکلات است. یک‌سری قوانین تبعیض‌آمیز حتی در همین منطقه وجود دارد که به شهروندانش اجازه سفر به ایران را نمی‌دهد.» در ادامه میرکریمی از فشارهای داخلی گفت؛ فشارهایی که سال گذشته کمابیش گریبانگیر او و تیم برگزاری جشنواره بود و پیش‌بینی می‌شود این فشارها در آستانه برگزاری انتخابات و با تغییر مدیریت در سازمان سینمایی، امسال بیش از سال گذشته باشد: «ما کار سختی پیش رو داشتیم که علاوه بر دشمنان خارجی، برخی کوته‌فکران داخلی هم به آن دامن زدند که شما نمی‌توانید یک جشنواره محلی را هم برگزار کنید. من همین جا می‌گویم هر کسی می‌تواند برای برگزاری هر چه بهتر جشنواره بیاید و ما دست‌شان را هم می‌فشاریم. چون نمی‌خواهیم یک رویداد کوچک‌تر برگزار کنیم. من به آنها می‌گویم شما بهتر است دعوای نان را سر کوچه خودتان ببرید.» در چنین شرایطی ۳۵۰ مهمان از ۶۶ کشور در جشنواره سی‌وپنجم حضور دارند که این تعداد ۲ برابر سال گذشته است. این جشنواره اما جایی برای سلبریتی‌ها ندارد و میرکریمی تاکید کرد افراد دعوت شده به این رویداد سینمایی معدل تحصیلی بالایی دارند: «ما به سمت نخبه‌گرایی رفته‌ایم و کسانی در باشگاه هم حضور دارند که معدل تحصیلات‌شان بیشتر از فوق‌لیسانس است.»
در بخش دیگری از این نشست میرکریمی در مقابل پرسشی مبنی بر شفاف‌سازی مالی بودجه جشنواره، توضیح داد که این کار وظیفه او نیست و نمی‌تواند به آن پاسخ دهد: «از اعلام بودجه جشنواره جهانی فجر استقبال می‌کنم و بد نیست حتی مقایسه‌ای هم با بودجه‌های دیگر صورت گیرد. من از مدیریت سازمان سینمایی و وزارت ارشاد که بودجه را در اختیار ما قرار داده‌اند، می‌خواهم که آن را اعلام کنند.»
او همه آنچه درباره جشنواره جهانی فجر اتفاق افتاده را مدیون درایت و توجه حجت‌الله ایوبی دانست. جشنواره‌ای که بعد از ٣٣ سال برگزاری، بالاخره توانست به شکل مستقلی اداره شود: «اگر این جشنواره امروز مستقل شده مرهون حمایت آقای ایوبی بوده است. خوشبختانه حالا آقای محمدمهدی حیدریان آمده که با بلندنظری از همان روز اول گفت استقلال‌تان را از دست ندهید.»
دبیر جشنواره جهانی فجر در ادامه تاکید کرد شکل و شیوه برگزاری این جشنواره باید با جشنواره‌های عربی متفاوت باشد. در عین حال قرار نیست از جشنواره‌هایی چون کن، برلین و لوکارنو کپی کنیم: «ما ادعا می‌کنیم ذائقه و سلیقه داریم و دنبال یک تعامل هستیم که در فرهنگ به آن روابط متقابل می‌گویند.»
به گفته میرکریمی اهداف فرهنگی و هنری در برگزاری چنین رویدادی در اولویت است اما در کنار آنها به اهداف ملی هم توجه ویژه‌ای می‌شود: «ما می‌خواهیم در منطقه حرف اول را در کوتاه‌مدت و در آسیا در بلندمدت بزنیم و بعد از آن به ارتقای جهانی هم فکر کنیم.»
در بخشی از این نشست میرکریمی درباره اعلام نشدن نامزدها توضیحاتی ارایه کرد. سال گذشته نیز نامزدها معرفی نشدند و به عقیده دبیر جشنواره این کار در جشنواره‌های معتبر دنیا، اتفاق مرسومی است: «هر فیلمی که به جشنواره راه یافته جزو بهترین‌ها بوده است. پس هیات انتخاب و اعلام کاندیداها را حذف کردیم. ضمن اینکه با وجود تقسیم کاری که انجام شده، باید یک کشتی‌بان وجود داشته باشد تا همه‌چیز را نظارت کند. بنابراین من مسوولیت تمام انتخاب‌ها را برعهده دارم.» در کنار اینها برگزارکنندگان جشنواره فهرستی از فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره فجر منتشر نکردند. میرکریمی معتقد است تقاضای صاحبان این آثار امانتی است و مثل راز نزد دبیرخانه جشنواره باقی می‌ماند: «از طریق ایمیل از کسانی که فیلم‌شان پذیرفته نشده است عذرخواهی و سعی کردیم با احترام برخورد کنیم.»
کارگردان «خیلی دور خیلی نزدیک» در حالی مسوولیت فیلم‌های حاضر در سی و پنجمین جشنواره جهانی فجر را بر عهده دارد که به جز فیلم‌های ژانر وحشت، همه آنها را دیده است: «می‌ترسم فیلم‌های ژانر وحشت را ببینم. » امسال ۱۱ فیلم در ژانر ترس و دلهره‌آور در جشنواره جهانی فجر هر شب ساعت ٢٣ اکران می‌شود و تماشای این فیلم‌ها برای افراد زیر ۱۶ سال هم ممنوع است. میرکریمی تاکید کرد این ممنوعیت به خاطر جذب تماشاگر نیست و قطعا امکان حضور افراد زیر ١٦ سال وجود ندارد.
اما جشنواره امسال نسبت به جشنواره سال گذشته کمی متفاوت‌تر است. میرکریمی در نشست خبری اعلام کرد امسال متقاضیان بیش از گذشته شده است و بیش از یکصد نفر با هزینه خودشان به ایران می‌آیند. مدیران جشنواره در این دوره از حضور مهمانان در هتل‌های گرانقیمت صرف نظر کرده‌اند و همین مساله سبب استقبال متقاضیان کشورهای مختلف شده است. این صرفه‌جویی تا اندازه‌ای هزینه‌های جشنواره را کاهش داده است. همچنین بخش دارالفنون که یکی از شاخص‌ترین بخش‌های جشنواره در سال گذشته بود، به دلیل استقبال زیاد علاقه‌مندان امسال دو روز زودتر از جشنواره آغاز می‌شود. در بخش «دارالفنون» ۷۰ نفر از ۳۲ کشور جهان و همچنین ۵۲ نفر از سراسر ایران حضور دارند. علاوه بر اینها جشنواره جهانی امسال سه مراسم ویژه برای عباس کیارستمی تدارک دیده است که مسوولیت برگزاری آن بر عهده سیف‌الله صمدیان است. در این مراسم افراد مختلفی از سراسر دنیا به ایران سفر کرده و از کیارستمی فیلمساز جهانی می‌گویند.
در سی‌وپنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر ۱۴۰ فیلم بلند سینمایی از ۵۸ کشور حضور دارند. ایران با ۳۵ فیلم و فرانسه با ۱۷ فیلم بیشترین میزان مشارکت در جشنواره را دارند. اسپانیا، روسیه، آلمان، ژاپن، کره و ترکیه با ۶ فیلم در رتبه بعدی قرار دارند و امریکا، چین، لتونی و لهستان هم با ۴ فیلم در جشنواره سی‌وپنجم حضور دارند. به گفته میرکریمی در این دوره از جشنواره بیشتر فیلم‌هایی به نمایش درمی‌آیند که کمتر در جشنواره‌های دیگر روی پرده رفته‌اند. همچنین ممیزی‌ها محدود و با توافق کارگردان و صاحبان آثار است. با این همه فیلم‌هایی انتخاب شده است که کمتر به دخل و تصرف نیاز داشته باشند.
در نشست خبری دبیر جشنواره با اهالی رسانه مدیران بخش‌های مختلف از جمله مازیار میری، شادمهر راستین، امیر اسفندیاری، سیف‌الله صمدیان، علیرضا شجاع‌نوری و کیوان کثیریان میرکریمی را همراهی می‌کردند. با توجه به برنامه مدون و تجربه یک دوره برگزاری این جشنواره انتظار می‌رود میرکریمی و تیم همراهش روزهای یکم تا هشتم اردیبهشت ماه سال ٩٦، بیش از سال گذشته موفق ظاهر شوند.
روزنامه اعتماد