به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ نشست هم اندیشی «تأثیر مفاخر بر ادبیات کودک و نوجوان» به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی عصر یکشنبه (18 تیرماه 1396) به مناسبت روز ملی ادبیات کودک با حضور مهدی محقق، حسن بلخاری قهی؛ رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، نوش‌آفرین انصاری، هوشنگ مرادی کرمانی، شهرام اقبال‌زاده، حسین شیخ رضایی و سحر ترهنده و جمعی از فعالان ادبیات کودک و نوجوان در محل این انجمن برگزار شد.
نوش‌آفرین انصاری در این نشست به فعالیت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در حوزه کودک و نوجوان اشاره کرد و گفت: این انجمن در کارنامه فعالیت خود به مفاخر ادبیات کودک و نوجوان توجه ویژه‌ای داشته و در طول سال‌های گذشته از چهار تن از مفاخر پیشکسوت این حوزه تقدیر کرده است.
این کتابدار، جبار باغچه‌بان؛ پایه‌گذار نخستین مدرسه ناشنوایان، مهدی آذر یزدی؛ نویسنده پیشکسوت ادبیات کودک، توران میرهادی؛ بنیانگذار مدرسه فرهاد و شورای کتاب کودک و نوش آفرین انصاری؛ کتابدار و دبیر شورای کتاب کودک را از جمله مفاخری برشمرد که از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند و گفت: هر یک از این افراد منشأ خدمات ارزنده‌ای در طول حیات پربار خود به علم و فرهنگ ایران بوده‌اند.
برگزاری بزرگداشت پرویز کلانتری از سوی بنیاد نخبگان
انصاری در ادامه به فعالیت‌های انجمن ملی نخبگان در زمینه ادبیات کودک اشاره کرد و گفت: همیشه فکر می‌کردم به دلیل اینکه نخبگان همیشه مشغول درس خواندن هستند کمتر به ادبیات می‌پردازند، اما حدود سه سال پیش از چهار شاعر شعرهای کتاب درسی تجلیل کردند که این حرکت بنیاد نخبگان در حوزه ادبیات حائز اهمیت است.
دبیر شورای کتاب کودک افزود: انجمن مفاخر همچنین در نظر دارد برنامه‌ای را برای بزرگداشت تصویرگران به‌ویژه پرویز کلانتری تدارک ببیند. پیش‌تر نیز برای خانم توران میرهادی یک بزرگداشت نامه چاپ کردیم و افرادی هم مانند جبار باغچه‌بان و مهدی آذریزدی نیز در این بزرگداشت نامه جای داشتند.
به اعتقاد انصاری، کودکی که می‌نویسد انسان غنی‌تری می‌شود و مطالعه‌اش دیگر تنها انباشت محفوظات نیست. ما هنوز ادبیات کودکان و نوجوان را نمی‌شناسیم ولی همه بدون اینکه بخواهیم عاشق پیرزن قصه مهمان ناخوانده ای هستیم که اتفاقا ثبت ملی نیز شده است.
میرهادی درک بالایی از تحولات جهانی داشت
شهرام اقبال‌زاده در ادامه این نشست به تاثیر جبار باغچه‌بان در ادبیات کودک پرداخت و گفت: وقتی خاطرات خانم میرهادی را مرور می‌کنیم، می‌بینیم که او از دو نفر تاثیر جدی گرفته است؛ نخست از محمدباقر هوشیار در حوزه آکادمیک و دانشگاهی و دوم جبار باغچه‌بان در حوزه کارهای عملی و تجربی.
این منتقد ادبی به دو نقش محوری باغچه‌بان در ادبیات کودک ایران اشاره کرد و گفت: در شرایطی است که احداث مدرسه کفر محسوب می‌شد او از طلایه‌داران آموزش و پرورش نوین در ایران بود و همچنین پی برد که مطالعه کتاب‌های درسی به تنهایی کافی نیست.
اقبال‌زاده در توضیح بیشتر درمورد اندیشه باغچه‌بان افزود: آموزش معلم‌محور و کتاب‌درسی محور که عمدتا بر مفروضات تاکید دارد جواب‌گوی عواطف و تخیل سرشار کودکان نیست. بنابراین باید از شیوه‌های نوین بهره برد و شروع به تولید شعر و داستان برای کودکان کرد. او تاکید کرد:ممکن است اشعار و مطالب باغچه‌بان با نگاه و موقعیت امروزی خیلی عالی به نظر نرسد اما در آن موقعیت و شرایط، بسیار درخشان بود.
این نویسنده، مترجم و ویراستار افزود: باغچه‌بان با همین مطالب توانست نسل بعد از خودش را پرورش دهد و آنها را تربیت کند تا راهش را ادامه دهند. ازجمله این افراد توران میرهادی بود که در حوزه تجربی تاثیر جدی از باغچه‌بان گرفت. البته میرهادی بجز این تاثیرات، خودش هم دارای تحصیلات و تجربیات اکادمیک بود، از سنین جوانی از فعالان مدنی محسوب می‌شد و درک بالایی از تحولات جهانی داشت.
باغچه‌بان شخصیت عجیب و پیچیده‌ای داشت
سحر ترهنده، صویرگر و منتقد ادبی نیز در این نشست درباره تاثیر باغچه‌بان بر ادبیات کودک با بیان اینکه باغچه‌بان شخصیت عجیب و پیچیده‌ای داشت، گفت: او نقش اساسی در تغییر نظام سوادآموزی و الفباآموزی به کودکان داشت و بنیانگذار آموزش پیش از دبستان بود. به گفته ترهنده این در حالی است که باغچه‌بان خود به دلیل مخالفت پدرش با مدرسه و آموزش مدرن تا سن پانزده سالگی در مکتب و در کنار یک روحانی درس خوانده بود، اما بعد از آن هم به مجرب اینکه فعالیت‌هایش را آغاز می‌کند به صورت مخفیانه به دختران آموزش می‌دهد.
این تصویرگر و منتقد ادبی در ادامه به تاسیس مهدکودک در ایران توسط باغچه‌بان اشاره کرد و گفت: او نه تنها مهدکودک را در ایران راه‌اندازی کرد بلکه به فکر تولید محتوا برای این دوره نیز بود. او اولین نظام آموزشی شامل موسیقی، ورزش و آموزش مهارت‌های مختلف را راه‌اندازی کرد و نمایش خلاق برای کودکان را دنبال می‌کرد و حتی برایشان نمایشنامه نیز نوشت.
باغچه‌بان برای من یک قهرمانی علمی است
هوشنگ مرادی کرمانی، داستان‌نویس کودکان نیز در این نشست با صحبت کردن در مورد خود با دیگران را کاری بسیار دشوار دانست و در توصیف خود به عنوان یک نویسنده گفت: من مانند دیگر دوستان سخنور خوبی نیستم اما قدرت تخیل خوبی دارم و به راحتی می‌توانم راجع به خودم یا دیگران داستان بنویسم و در داستان راجع به افراد سخن بگویم.
خالق «قصه‌های مجید» در این مورد مثالی زد و افزود: این موضوع مرا به یاد همینگوی انداخت. البته من نمی‌خواهم خودم را با همینگوی مقایسه کنم. اما در جایی خواندم زمانی که همینگوی ویلایی در کنار دریا گرفته بود تا مدتی در آنجا بماند، معلم مدرسه‌ای که در آن روستا قرار داشت او را به مدرسه دعوت کرد تا برای بچه‌ها سخنرانی کند. بچه‌ها از او پرسیدند که داستان خوب چه داستانی است؟ و همینگوی در پاسخ گفت: «داستان خوب باید خوب باشد» و همه گفتند یعنی همینگوی نمی‌تواند درباره این مساله صحبت کند؟!
این داستان‌نویس پیشکسوت با بیان این مقدمه، بر نقش شورای کتاب کودک تاکید کرد و یادآور شد: اگر شورای کتاب کودک نبود شاید همین قدر که من الان شناخته شده‌ام و به جامعه جهانی معرفی شده‌ام شناخته شده نبودم. البته قطعا در امثال من چیزی بود که دوستان کشف کردند و باعث معرفی شدند.
مرادی کرمانی درباره باغچه‌بان نیز گفت: او برای من یک قهرمانی علمی است و توانست در موقعیت‌های مختلف زندگی‌اش تاثیرات زیادی بر ادبیات کودک و به ویژه معلولان بگذارد. او با بیان اینکه افرادی مانند توران میرهادی، جبار باغچه‌بان و مهدی آذریزدی، کارهای خوبی برای بچه‌ها انجام دادند، افزود: برای مثال آذریزدی متون کهن را برای بچه‌ها بازنویسی و ساده کرد اما به نظر من خوب بود داستان زندگی‌اش و جریان 80 سال تنهایی‌اش و سختی‌هایی که کشیده را می‌نوشت.
حسین شیخ‌رضایی نیز در این نشست به تاثیرات نوش‌آفرین انصاری در ادبیات کودک اشاره کرد و گفت: به نظر من از بین چهار استادی که از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در حوزه ادبیات کودک تقدیر شده‌اند و امروز درباره آنها صحبت می‌شود، توران میرهادی و نوش آفرین انصاری با بقیه فرق دارند چون این دو بزرگوار نویسنده و تصویرگر نبودند و بیشتر در حوزه مدیریت نهادهای مدنی و امور مربوط به کودکان فعالیت داشتند.