به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ سارا اسلامی محمد قاضی فرزند میرزاعبدالخالق قاضی در ۱۲ مرداد ۱۲۹۲ در شهر مهاباد در استان آذربایجان غربی ایران به دنیا آمد. از ابتدای دهه ۱۳۲۰ با ترجم اثری کوچک از ویکتور هوگو به نام «کلود ولگرد»، نخستین قدم را در راه ترجمه برداشت و پس از آن ۱۰ سال ترجمه را کنار گذاشت. در سال ۱۳۲۹ پس از صرف یک سال‌و نیم وقت برای ترجمه «جزیره پنگوئن‌ها» اثر آناتول فرانس، به‌زحمت توانست ناشری برای این کتاب پیدا کند، اما سه سال بعد که این اثر انتشار یافت، به دلیل شیوایی و روانی و موضوع متفاوت کتاب، آناتول فرانس از ردیف نویسندگان بی‌مخاطب که کتابشان را در انبار کتاب‌فروشان در ایران خاک می‌خورد به درآمد.
در سال ۱۳۳۳ کتاب «شازده کوچولو» نوشته سنت اگزوپری را ترجمه کرد که بارها تجدید چاپ شد. محمد قاضی با ترجمه دوره کامل «دن کیشوت» اثر سروانتس در سال‌های ۱۳۳۶ تا ۱۳۳۷ جایزه بهترین ترجمه سال را از دانشگاه تهران دریافت کرد.محمد قاضی پس از بازنشستگی از وزارت دارایی، به فعالیت در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پرداخت که حاصل این دوره ترجمه کتاب‌های «باخانمان» از هکتور مالو، «ماجراجوی جوان» از ژاک ژروند و «زوربای یونانی» از نیکوس کازانتزاکیس است. محمد قاضی در ۱۳۵۴ به بیماری سرطان حنجره دچار شد و هنگامی که برای معالجه به آلمان رفت، بیماری تارهای صوتی و نای او را گرفته بود. این مترجم بهنام ایرانی پس از جراحی، به علت از دست دادن تارهای صوتی، دیگر نمی‌توانست سخن بگوید و از دستگاه خاصی برای حرف زدن استفاده می‌کرد؛ با این حال کار ترجمه را ادامه داد و ترجمه‌های جدیدی از او تا آخرین سال حیاتش انتشار می‌یافت. وی ۵۰ سال ترجمه کرد و نوشت و نتیجه تلاش او ۶۸ اثر اعم از ترجمه ادبی و آثار خودش به زبان فارسی است.وی بیشتر از زبان فرانسوی به فارسی ترجمه می‌کرد. همچنین آثاری را از روسی و کردی به فارسی برگرداند. قاضی در مقدمه کتاب‌های خود تحلیل‌های عالی و عقاید جالبی را می‌گنجاند که کتاب‌های مورد ترجمه او را بسیار جذاب‌تر می‌کرد. محمد قاضی در سحرگاه چهارشنبه ۲۴ دی ۱۳۷۶ در ۸۴ سالگی در تهران درگذشت. او در شهر زادگاه خود مهاباد به خاک سپرده شد.در ادامه نگاهی داریم به آثاری که از این مترجم ایرانی منتشر شده‌اند.
سپید دندان اثر جک لندن
داستان «سپیددندان»، در جریان تب طلای کلوندایک رخ می‌دهد. جک لندن، نویسنده آمریکایی، زندگی سگی را که خون گرگی دارد دنبال می‌کند. او در این رمان به مسائل اخلاقی و تقابل وحشی‌گری و تمدن انسانی می‌پردازد. سپید دندان تا کنون چندین بار از سوی ناشران مختلف در ایران چاپ و تجدید چاپ شده است که از جمله می‌توان به شرکت انتشارات علمی و فرهنگی (نوبت دوازدهم، ۱۳۹۵)، موسسه انتشارات نگاه (نوبت سوم، ۱۳۹۲)، انتشارات امیرکبیر (نوبت دهم، ۱۳۸۸) اشاره کرد.
معجزه‌ای برای پرین اثر هکتورهانری مالو
«معجزه‌ای برای پرین» عنوان کتابی است از هکتور هانری مالو، نویسنده کتاب‌هایی چون «بی‌خانمان» و «با خانمان» که با ترجمه محمد قاضی به چاپ رسید. این اثر ترجمه‌ای از کتاب فرانسوی En famille است.«معجزه‌ای برای پرین» را انتشارات بدرقه جاویدان به بازار عرضه کرده است که نوبت دوم آن در سال ۱۳۹۵ منتشر شد.
دکامرون اثر جووانی بوکاتچو
بوکاچیو نویسنده ایتالیایی قرن ۱۴ میلادی، این کتاب را به سبک هزار و یک شب نگاشته و مواد خام این قصه‌ها را از افسانه‌های یونانی، رومی و کشورهای مشرق زمین و گاه از زندگی روزمره مردم گرفته است. شخصیتهای «دکامرون» هفت زن و سه مرد هستند که برای گریز از بلای طاعون، فلورانس را ترک می‌کنند و به خانه‌های ییلاقی اطراف شهر پناه می‌برند؛ در آن جا برای این که ذهن خود را از این واقعه منحرف کنند به قصه‌گوئی برای یکدیگر می‌پردازند. دکامرون از ۱۰۰ داستان تشکیل شده است. انتشارات مازیار این کتاب را چاپ و تجدید چاپ کرده است که چاپ سوم آن سال گذشته به بازار آمد.
تاریک‌ترین زندان اثر ایوان اولبراخت
این کتاب، روایتگر ظلمتی درونی است که عقل و اراده و قوای مدرکه انسانی را به بند می‌کشد و در گرداب هائل خویش، روح و جسم آدمی را به هلاکت می‌رساند. اولبراخت، نویسنده اهل چکسلواکی در این رمان خواننده را با زندگی کارمند بازنشسته‌ای آشنا می‌کند که بر اثر یک اتفاق، کم‌کم بینایی‌اش را از دست می‌دهد و این کوری به تدریج با بدگمانی و تغییرات ذهنی و خلقی، زندگی وی را به تباهی می‌کشد.«تاریک‌ترین زندان» تا کنون چندین بار از سوی ناشران مختلف در ایران چاپ و تجدید چاپ شده است که از جمله می‌توان به شرکت انتشارات علمی و فرهنگی (نوبت دوم، ۱۳۹۵)، انتشارات امیرکبیر (نوبت ششم، ۱۳۹۳) و زرین (نوبت پنجم، ۱۳۶۷) اشاره کرد.
شازده کوچولو اثر آنتوان دو سنت اگزوپری
شخصیت قهرمان این داستان فرانسوی، خلبانی است که پس از فرود در بیابان با پسر کوچکی آشنا می‌شود. پسرک به خلبان می‌گوید که با کمک پرندگان مهاجر از اخترکی دوردست می‌آید و تصمیم گرفته است برای اکتشاف اخترک‌های دیگر خانه را ترک کند. او همچنین برای خلبان از گل سرخ محبوبش می‌گوید که دل در گرو عشق او دارد. این کتاب در ایران بارها و با ترجمه‌های مختلف به بازار آمده است. یکی از بهترین ترجمه‌های شازده کوچولو به محمد قاضی تعلق دارد که تا کنون چندین بار چاپ و تجدید چاپ شده است. نشر قطره چاپ پنجم این اثر را با عنوان نمایشنامه شازده کوچولو در سال ۱۳۹۵ روانه بازار کرد. از دیگر ناشران این کتاب می‌توان به امیرکبیر (نوبت شصتم، ۱۳۹۵)، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (نمایشنامه شازده کوچولو/ نوبت اول، ۱۳۸۹) و شرکت سهامی کتاب‌های جیبی (نوبت سیزدهم، ۱۳۶۹) اشاره کرد. شازده کوچولو همچنین تا کنون چند بار به زبان کردی منتشر شده است. شازا بووچکه له (انتشارات احسان، محمد قاضی، رضوان متوسل، نوبت اول، ۱۳۹۴)، شازاده بچووک (انتشارات ریباز، محمد قاضی، نوبت اول، ۱۳۹۴) و شازاده وه شله (انتشارات احسان، محمد قاضی, کوروش امینی، نوبت اول، ۱۳۸۸) از جمله این ترجمه‌ها هستند.
قربانی اثر کورتزیو مالاپارته
«قربانی»، روایتی از جبهه جنگ جهانی دوم است؛ روایتی از اوضاع کشورهای تحت اشغال جبهه متحدین آلمان و ایتالیا، از دل اردوگاه فاتحان سال‌های اول جنگ. کورتزیو مالاپارته خبرنگاری ایتالیایی بود که با سمت سروانی در کشورهای مختلف جبهه متحدین می‌گشت و خاطراتش را مخفیانه می‌نوشت. او بلافاصله بعد از پایان جنگ این خاطرات را در قالب کتاب «قربانی» منتشر کرد. این کتاب تا کنون بارها از سوی ناشران مختلف در ایران چاپ و تجدید چاپ شده است که از جمله می‌توان به نشر ماهی (نوبت اول، ۱۳۹۵)، نشر علم (نوبت پنجم، ۱۳۷۲) و انتشارات زمانی (نوبت چهارم، ۱۳۶۶) اشاره کرد.
مادر اثر پرل سایدن استریکر باک
موضوع این کتاب رنج و تحمل زنی روستایی است که شوهرش او را به همراه بچه‌های کوچک ترک می‌کند و زن برای گذران زندگی مجبور می‌شود همه کارهای کشاورزی و دیگر امور مربوط به خانه‌داری را با سختی و مشقت زیاد انجام دهد. او ضمن این مشکلات، باید جوابگوی روستائیانی باشد که با نگاه‌های پر و متعجب از نبودن شوهر، به او می‌نگریستند؛ درنتیجه به فکر راه چاره‌ای می‌افتد. کتاب «مادر» را ناشران مختلفی چون امیرکبیر (نوبت یازدهم، ۱۳۹۵)، علمی و فرهنگی (نوبت هفتم، ۱۳۹۴)، ناهید (نوبت ششم، ۱۳۷۸) و کتاب‌های جیبی (نوبت ششم، ۱۳۶۳) به بازار عرضه کرده‌اند.
مادر اثر ماکسیم گورکی
رمان روسی «مادر» درباره کارگران انقلابی کارخانه‌هاست اما تنها نقل واقعه‌ای از مبارزات انقلابی نیست؛ هر چند گورکی با غنی کردن شخصیت قهرمانان خود به وسیله خصوصیاتی که از مبارزان دیگر گرفته چنین امری را به ذهن متبادر می‌کند. یکی از جنبه‌های بسیار مهم رمان «مادر» این است که تخیل سهم بسیار کمی دارد و رمان نویس در تدوین آن از خیال‌پردازی و صحنه‌سازی گریزان بوده است؛ او صرفا به رویدادهایی که خود تماشاگر آن بوده و یا به مقتضای تجربه‌های انقلابی خویش از آنها آگاهی داشته، تکیه کرده است. تا کنون انتشارات جامی (نوبت سوم، ۱۳۹۲) و عصر جدید (نوبت دوم، ۱۳۶۶) مادر را منتشر کرده‌اند.
قلعه مالویل اثر روبر مرل
داستان این کتاب در مورد انفجار بمبی است که دنبا را به نابودی می‌کشاند. امانوئل، شخصیت اصلی کتاب «قلعه مالویل»، زمین‌دار بزرگی در یکی از روستاهای فرانسه است. او به همراه تعدادی از دوستان و خدمتکاران خود، در حال انجام وظایف روزانه در در سرداب قلعه بود که صدای انفجار شدیدی بلند شده و گرمای بسیار زیادی آنها را احاطه می‌کند. زمانی که آنها از سرداب خارج می‌شوند درمی‌بابند در اثر انفجار چیزی شبیه به بمب اتم، دنیا نابود شده است و تنها مکان‌ها و انسان‌های محدودی باقی مانده‌اند. داستان در مورد تلاش این افراد برای زندگی با کمترین امکانات است. «قلعه مالویل» را شرکت انتشارات علمی و فرهنگی (نوبت پنجم، ۱۳۹۵) و انتشارات نیلوفر (نوبت سوم، ۱۳۸۴) به چاپ رسانده‌اند.
کره اسب آتشین اثر ولادیمیرمایا کوفسکی
این کتاب برای گروه سنی ب (۷تا۹سال) نوشته شده است. داستان آن به کودکی می‌پردازد که از پدر خود تقاضای یک اسب می‌کند. پدر به مغازه اسباب‌بازی فروشی می رود. ولی اسب پیدا نمی‌کند. آنها تصمیم می‌گیرند که خودشان اسب بسازند و این کار را با چوب و مقوا و... انجام می‌دهند. نقاشی هم آن را رنگی می‌کند. سوارکار جوان اکنون سوار بر آن می‌تازد. انتشارات دنیای نو در سال ۱۳۹۵ این اثر را تجدید چاپ کرده است.
دن کیشوت اثر میگل دو سروانتس
«دن کیشوت» زندگی فردی را به مخاطب نشان می‌دهد که دچار توهم است و وقت خود را با خواندن آثار ممنوعه می‌گذراند. دن کیشوت یکی از نخستین رمان‌هایی است که به زبان‌های نوین اروپایی نوشته شده و سروانتس بخش بیشتر آن را در زندان نوشته است. در زمان روایت داستان، نوشتن و خواندن آثاری که به شوالیه‌ها می‌پرداخت ممنوع بود؛ شخصیت اصلی داستان خود را جای یکی از همین شوالیه‌ها تصور می‌کند و دشمنانی فرضی در برابر خود می‌بیند که اغلب کوه‌ها و درخت‌ها هستند. این اثر ناشران و چاپ‌های متعددی در ایران داشته است از جمله ثالث (نوبت یازدهم، ۱۳۹۵)، جامی (نوبت سوم، ۱۳۸۷)، روایت (نوبت ششم، ۱۳۷۴)، هدایت (نوبت پنجم ۱۳۶۹)، نیل (نوبت چهارم، ۱۳۶۲) و نشر نو (چهارم، ۱۳۶۱).
دکتر کنوک اثر ژول رومن
نمایشنامه «دکتر کنوک» مخاطب را به جهانی پرتاب می‌کند که تزویر و طمع از اصول پذیرفته شده آن است. آدمی در دستان «دکتر کنوک»، که نماد دست نامرئی و بازیگر پشت پرده است، بدل به موجود ساده‌لوحی می‌شود که می‌توان او را با خنده‌ها و لبخندها، به دنیایی خیالی و پر اوهام کشاند، خلع سلاحش کرد و او را همچون ابزاری به کار گرفت. زودباوری آدمی، شاکله نمایشنامه است و نویسنده با چیره‌دستی نشان می‌دهد که چگونه فریب مردم به خودکامگی فردی منتهی می‌شود. این کتاب را فرهنگ جاوید سال گذشته مجداد به بازار نشر فرستاد.
داستان کودکی من اثر چارلز چاپلین
این کتاب زوایای ناگفته زندگی چارلی چاپلین را نشان می‌دهد و به سال‌های کودکی، نوجوانی و قبل از به شهرت رسیدن چارلی چاپلین اختصاص دارد. چاپلین در این زندگینامه گوشه‌های تاریک دوران کودکی‌اش را برای مخاطب روشن می‌کند. این اثر را تا کنون نشر ثالث (نوبت سوم، ۱۳۹۵) و انتشارات روایت (نوبت دوم، ۱۳۷۲) منتشر کرده‌اند.
زن نانوا ؛ اقتباسی از داستانی به قلم ژان ژیونو اثر مارسل پانیول
همسر بی‌وفای تنها نانوای شهر کوچک، او را ترک می‌کند؛ نانوا از غصه فراق وی، دیگر نان نمی‌پزد و اهالی نیز دست به کار می‌شوند تا زن را به سر خانه و زندگی‌اش برگردانند و اوضاع به حال اول دربیاید. این اثر را انتشارات امیرکبیر (نوبت اول، ۱۳۹۵) و نشر نیلوفر (نوبت دوم، ۱۳۶۴) به بازار عرضه کرده‌اند.
شاهزاده و گدا اثر مارک تواین
«شاهزاده و گدا» نام رمانی تاریخی مارک تواین، نویسنده آمریکایی است که در سال ۱۸۸۱ میلادی نگارش شده و بارها مورد اقتباس تصویری در قالب فیلم سینمایی، سریال تلویزیونی و انیمیشن قرار گرفته‌است. این کتاب داستان ادوارد و تام را بیان می‌کند که یکی ولیعهد انگلستان و دیگری گدایی بیش نیست. دست تقدیر به واسطه چهره‌های آنها که بسیار شبیه هم است این دو را بر جای یکدیگر می‌نشاند و آنها زندگی دیگری را امتحان می‌کنند. تام و ادوارد هر دو در یک روز در خانواده‌هایی کاملا متفاوت به دنیا آمده‌اند. نویسنده از سویی از نظام فاسد دربار انگلستان و از سویی دیگر از فساد اخلاقی در میان مردم فرودست جامعه انگلستان انتقاد می‌کند.این اثر تا کنون بارها و از سوی ناشران مختلف در ایران چاپ و تجدید چاپ شده است که از جمله می‌توان به شرکت انتشارات علمی و فرهنگی (نوبت چهارم، ۱۳۹۵)، امیرکبیر (نوبت پانزدهم، ۱۳۹۴) و انتشارات سعیدی (نوبت دهم، ۱۳۶۸) اشاره کرد.
باخانمان اثر هکتورهانری مالو
این کتاب داستان دختری به نام پرین است که پدری فرانسوی و مادری هندی دارد. پدر پرین قبل از مرگ از همسر و دخترش می‌خواهد که به زادگاهشان بازگردند. با مرگ پدر، پرین و مادرش مسافرت خود را آغاز می‌کنند تا خود را به روستایی کوچک در شمال فرانسه برسانند. با مریضی مادر، پرین ناچار می‌شود همه چیز حتی الاغ محبوبش پاریکال را برای بدست آوردن پول و خرید دارو بفروشد اما مادرش سرانجام در پاریس از دنیا می‌رود. بعد از تحمل سختی‌های بسیار، پرین خود را به روستا می‌رساند و متوجه می‌شود پدربزرگش مالک پولدار کارخانه‌ای در روستا است. پرین خود را با نام اورولی معرفی می‌کند، صاحب شغلی در کارخانه می‌شود و منتظر است تا بالاخره حقیقت را به پدربزرگش بگوید…کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ یازدهم این اثر را با ترجمه علی خاکبازان و محمد قاضی در سال ۱۳۹۴ روانه بازار کتاب کرده است.
ماجراجوی جوان اثر ژاکلین سرون
این کتاب با زبانی روان برای گروه‌های سنی (د) و (ه) نگاشته شده است. داستان «ماجراجوی جوان» در دهکده‌ای می‌گذرد که بعضی بچه‌های آن مثل علف‌های هرز سبز می‌شوند و رشد می‌کنند. «ژوائو»، کودک پرتغالی، نیز یکی از این بچه‌ها است و وقتی اولین بار روی نیمکت کلاس درس می‌نشیند، نه سال تمام از سنش می‌گذرد. معلم کلاس اسم او را «ماجراجو» می‌گذارد و ژوائو از آن روز به بعد، همواره به ماجراهای بزرگ و کشف دنیاهای جدید- مثل «واسکودوگاما»، کاشف بزرگ هم‌وطن خود- فکر می‌کند.
مرده‌ریگ و چند داستان دیگر اثر گی دو موپاسان
در این کتاب چندین داستان کوتاه از نویسنده فرانسوی گردآوری شده‌اند. «مرده‌ریگ» داستان رذالت خانواده‌ای است که در صورتی ارثیه بازمانده از عمه خانواده را به دست می‌آورند که بچه‌دار شوند. آنها تنها سه سال پس از مرگ عمه خانواده فرصت دارند تا بچه‌دار شوند؛ در غیر این صورت کل ثروت عمه به یتیم‌خانه‌ها و... می‌رسد. زن و شوهر نمی‌توانند بچه‌دار نمی‌شوند و ثروت ممکن است از دست برود. آنها در توافقی که هرگز به زبان نمی‌آورند با همکار شوهر خانواده معاشرت می‌کنند و او را به خانواده‌شان راه می‌دهند؛ پس از این معاشرت است که زن حامله می‌شود. این اثر را انتشارات امیرکبیر تجدید چاپ کرده است. «مرده‌ریگ»، پیش از این در کتاب «تپلی و چند داستان دیگر» نیز به چاپ رسیده بود که نشر آروین، چاپ سوم آن را در سال ۱۳۷۲ با ترجمه محمد قاضی به بازار فرستاد.
غروب فرشتگان اثر پاسکال چکماکیان
پاسکال چکماکیان در ۱۹۸۴ از سوی موسسه بنیاد فرانسه برای تالیف کتاب غروب فرشتگان موفق به دریافت جایزه ادبی شارل اولمون شد. این کتاب، تاییدکننده حق دفاع و احترامی است که اقلیت‌های نژادی یا مذهبی هر کشور برای حفظ هویت یا معتقدات خویش قائل هستند. مزیت بزرگ این کتاب در این است که نویسنده همه صحنه‌ها و مطالب مربوط به این مسئله را با تعادل و آرامش خاص و بدون توسل به ندای زور و خشونت عرضه کرده است و این خود در اوضاع و احوال فعلی حاکم بر جهان کاملا نمونه و استثنایی است. «غروب فرشتگان» را تاکنون نشر ثالث (نوبت دوم، ۱۳۹۳) و انتشارات روایت (نوبت اول، ۱۳۷۱) منتشر کرده‌اند.
طلا اثر بلز ساندرلر
هدف نویسنده از روایت این داستان نشان دادن زندگی انسانی است که توانایی فتح کالیفرنیا را داشت و دارای ثروت زیادی بود اما با وجود همه قابلیت‌هایش به دلیل کشف طلا در زمین‌های خود با مشکلات عدیده‌ای مواجه شد. این اثر را انتشارات امیرکبیر (نوبت سوم، ۱۳۹۳) و انتشارات روایت (نوبت اول، ۱۳۷۰) به چاپ رسانده‌اند.
مادام بواری اثر گوستاو فلوبر
این داستان در مورد شخصی به نام شارل بوواری است که به عنوان دانش‌آموزی جدید به دبیرستانی در شهری کوچک می‌رود. شال بعد از چند سال پزشک می‌شود. مادرش او را مجبور به ازدواج با زنی می‌کند که خیلی از او بزرگ‌تر است. چند سال بعد همسرش بر اثر یک اتفاق می‌میرد و شارل که عاشق «اِما رئو» دختر یکی از بیمارانش شده بود، ازدواج می کند؛ دختری که به نام مادام بوواری مشهور می‌شود و همه حوادث داستان حول محور او اتفاق می‌افتد.مادام بواری را انتشارات مجید (نوبت ششم، ۱۳۹۳) با ترجمه قاضی منتشر کرده است. دو نشر هدایت (نوبت پنجم، ۱۳۶۹) و نیل (نوبت چهارم، ۱۳۶۳) مادام بواری را با ترجمه محمد قاضی و سیداحمد عقیلی روانه بازار کرده‌اند.
ماجرای یک پیشوای شهید اثر اینیاتسیو سیلونه
این نمایشنامه، درباره «پاپ کلستینوس پنجم» است. او حدود سه ماه در مقام پاپی ماند. پاپ کلستینوس پنجم در آن مدت می‌خواست تا آنگونه که همیشه بوده، پاکدامن و شریف باقی بماند و سد راه کارهای خلاف دین و اخلاق زیردستان شود. ولی موفق نشد و مخالفان، عرصه را چنان بر او تنگ کردند که از قدرت چشم پوشید و تصمیم گرفت به عزلتگاه زهد و ریاضتش بازگردد. اما جانشین او، فرمان توقیفش را صادر کرد و کلستینوس پس از تعقیب و گریز، خود را تسلیم کرد، به زندان افتاد و در زندان کشته شد. این کتاب را فرهنگ جاوید هم در ۱۳۹۳ روانه بازار کرده است.
ساده‌دل اثر ولتر
این کتاب در مورد جوانی به نام کاندید است که در قصر بارون آلمانی زندگی می‌کند. بارون شخصی به نام پانگلوس را که از بهترین معلمان است برای تربیت کاندید استخدام می‌کند. پانگلوس همواره به کاندید می‌آموزد که ما در محیطی سرشار از خوشبختی و خوبی زندگی می‌کنیم. بعد از مدتی بارون به کاندید شک می‌کند و به گمان اینکه به دخترش نظر دارد او را از کاخ بیرون می‌کند. کاندید نیز به اجبار به گروه سربازان بلغاری می‌پیوندد. کاندید در جریان این اتفاقات متوجه می‌شود که دنیا محلی سرشار از خوشبختی نیست. کتاب ساده دل، که ولتر آن را در سه روز نگاشته است، با طنز مفاهیم عمیقی را که انسان امروزی با آن روبه‌رو است مطرح می‌کند. این کتاب که در قرن هجدهم نوشته شده است می‌تواند ابعاد وجودی انسان کنونی را نیز دربرگیرد.ساده دل، را تا کنون انتشارات جامی (نوبت دوم، ۱۳۹۲) و نیل (نوبت پنجم، ۱۳۶۳) منتشر کرده‌اند.
زارا اثر محمد قاضی
این رمان عاشقانه، داستان عشق صادقانه چوپانی به نام قادر را به دختری بهنام زارا روایت می‌کند که مبتلا به بیماری جذام است. محمد قاضی درکنار رابطه و عشق میان این دو، زندگی و اوضاع سخت بیماران جذام را نیز به تصویر می‌کشد. این اثر تا کنون چندین بار در ایران نشر و باز نشر شده است که از جمله ناشران آن عبارتند از: راویان مهر (نوبت هشتم، ۱۳۸۲) و ثالث (نوبت هفتم، ۱۳۷۸). انتشارات روایت (نوبت ششم، ۱۳۷۳) و نشر هدایت (نوبت دوم، ۱۳۷۰) نیز آن را با عنوان «زارا، عشق چوپان» منتشر کرده‌اند. همچنین سبحان امینی این کتاب را با عنوان زارا به هه ورامی به زیان کردی ترجمه و انتشارات ئه وین چاپ نخست آن را در سال ۱۳۹۲ روانه بازار کرده است. دیگر چاپ کردی این اثر را نشر مرکز با عنوان زارا ئه وینی شوان با ترجمه محمدرئوف مرادی (نوبت اول، ۱۳۷۶) به چاپ رساند. همچنین دانشگاه کردستان ترجمه انگلیسی آن را با عنوان Zara, the shepherd's love با ترجمه حمید گلپسندی و طاهر سرحدی در سال ۱۳۸۵ منتشر کرد.
کی په نیره کپش ولا ونانی؟ اثر محمد قاضی
این داستان روانشناسانه که برای کودکان نوشته شده است، به تحول و موفقیت می‌پردازد. انتشارات ئه وین چاپ نخست این اثر را در سال ۱۳۹۲ با ترجمه سبحان امینی به زبان کردی منتشر کرده است.
نیه توچکا اثر فئودورمیخائیلوویچ داستایوسکی
داستان کتاب، درباره زندگی پر غصه دختری جوان و بسیار فقیر است که در شهر سنت پترزبورگ زندگی می‌کند؛ دختری یتیم که توسط خانواده ثروتمندی به سرپرستی گرفته می‌شود. دخترک در هنگام دیدار با خواهر ناتنی خود به نام کاتیا، به شدت شیفته او می‌شود و این دو به زودی تبدیل به دو شخصیت جدایی‌ناپذیر می‌شوند. با این حال یک روز کاتیا مجبور به ترک نیه توچکا و عزیمت به مسکو به همراه پدر و مادرش می‌شود. برای هشت سال آینده، نیه توچکا با خواهر بزرگ کاتیا که اکنون دیگر به عنوان مادر جدید او تلقی می‌شود زندگی می‌کند. داستان قبل از پیوند و اتحاد دوباره کاتیا و نیه توچکا، به انتها می‌رسد اما در حقیقت قهرمان واقعی این اثر، ناپدری نیه توچکا است که طبعی تند و سرکش و فکری آشفته و نابسامان دارد. انتشارات نیلوفر چاپ ششم نیه توچکا را در سال ۱۳۸۹ منتشر ساخت.
کورش کبیر اثر آلبر شاندور
این کتاب به کوروش هخامنشی، شاه ایران می‌پردازد. انتشارات زرین (نوبت چهاردهم، ۱۳۸۸) و نگارستان کتاب (نوبت سیزدهم، ۱۳۸۷) کورش کبیر را منتشر کرده‌اند.
نان و شراب اثر اینیاتسیو سیلونه
اینیاتسیو سیلونه، نویسنده ایتالیایی، نان و شراب را زمانی نوشت که در تبعید دولت بنیتو موسولینی به سر می‌برد. در این رمان، که سهم حسب حال سیلونه در آن بسیار زیاد است، او از انقلابی دل‌زده‌ای سخن می‌گوید که سیلونه احساس می‌کرد در وجود خودش سربرمی‌آورد. سپینا، قهرمان کتاب هر چند سوسیالیست است اما هرگز یک موجود حزبی دگماتیست نیست. او در تمام مدت در کار نقد خویش است. چاپ شانزدهم نان و شراب را اننتشارات زرین در سال ۱۳۸۶ و چاپ هفدهم این اثر را انتشارات نگارستان کتاب در سال ۱۳۸۸ روانه بازار نشر کرده‌اند.
ناپلئون اثر ی.و. تارله
این کتاب در مورد ناپلئون، امپراتور نامی فرانسه است. انتشارات خوارزمی، چاپ هفدهم ناپلئون را در سال ۱۳۸۸ منتشر کرد.
آزادی یا مرگ اثر نیکوس کازانتزاکیس
این کتاب به ماجرای مبارزه میکلس، پهلوان یونانی اهل جزیره کرت با دولت عثمانی که در آن زمان هنوز حاکم بخشی از اروپا از جمله یونان بود، می‌پردازد. عمده ماجراهای کتاب در شورش سال ۱۸۸۹ جزیره کرت علیه عثمانی رخ می‌دهد. کازانتزاکیس برای شخصیت میکلس از پدر خود الهام گرفته است. چاپ ششم «آزادی یا مرگ» در سال ۱۳۸۷ از سوی انتشارات خوارزمی منتشر شد.
زوربای یونانی اثر نیکوس کازانتزاکیس
راوی این داستان، روشنفکر جوان اهل یونان است که می‌خواهد برای مدتی کتاب‌هایش را کنار بگذارد. او برای راه‌اندازی مجدد یک معدن زغال سنگ به جزیره کرت سفر می کند. درست قبل از مسافرت با مرد ٦٥ ساله رازآمیزی به نام آلکسیس زوربا آشنا می‌شود. این مرد او را قانع می‌کند که او را به عنوان سرکارگر معدن استخدام کند. آنها در جزیره کرت، کار روی معدن را آغاز می‌کنند اما راوی نمی‌تواند بر وسوسه‌اش برای کار روی دستنوشته‌های ناتمام خود درباره زندگی و اندیشه بودا خودداری کند. در طول ماه‌های بعد زوربا تاثیر بسیار عمیقی بر مرد می‌گذارد و راوی در پایان به درک تازه‌ای از زندگی و لذت‌های آن می‌رسد.انتشارات خوارزمی چاپ دوم این کتاب را در سال ۱۳۸۷ به بازار فرستاده است.
مسیح باز مصلوب اثر نیکوس کازانتزاکیس
محل وقوع داستان، یکی از روستاهای یونان است که توسط حکمران منصوب از طرف دولت عثمانی، اداره می‌شود. مانولیوس نام شخصیت اصلی این رمان است که الگوی خود را مسیح قرار داده و داستان کلی رمان روایت‌کننده داستان زندگی وی و تلاش‌ها و کوشش‌هایی است که او برای کمک به مردم می‌کند. ناشر این کتاب انتشارات خوارزمی است که چاپ هشتم آن را در سال ۱۳۸۷ منتشر کرد.
راز اقلیم آسمانی اثر میکا والتاری
این کتاب داستان زندگی فردی به اسم مینوتوس مانیلیانوس را از دوران جوانی تا زمان پیری و مرگ او روایت می‌کند. مانیلیانوس در زمان پادشاهی نرون در امپراتوری رم باستان زندگی می‌کرد. چاپ دوم این اثر را انتشارات زرین در سال ۱۳۸۲ به چاپ رساند.
صلاح الدین ایوبی اثر آلبر شاندور
این کتاب به شخصیت صلاح‌الدین ایوبی (۵۸۹ - ۵۳۲ ق.) و جنگ‌های صلیبی می‌پردازد. انتشارات زرین، چاپ پنجم اثر مورد اشاره را در سال ۱۳۸۱ روانه بازار نشر کرد.
کرد و کردستان اثر واسیلی نیکیتین
در پژوهش حاضر، تاریخ قوم کرد و کردستان از زوایای گوناگون سیاسی و جامعه‌شناسی بررسی می‌شود. مرکز حفظ و نشر آثار استاد محمد قاضی و انتشارات درایت چاپ نخست این اثر را در سال ۱۳۷۸ منتشر کردند. پیش از آن انتشارات نیلوفر نوبت دوم آن را در سال ۱۳۶۷ به بازار فرستاده بود.
تاریخ ارمنستان اثر هراند پاسدرماجیان
پژوهش‌گر در این کتاب، تاریخ مردم و سرزمین ارمنستان را از عهد باستان تا قرون معاصر، طی نوزده فصل بررسی کرده است. انتشارات زرین (نوبت دوم، ۱۳۷۷) و نشر تاریخ ایران (نوبت اول، ۱۳۶۸) ناشر این اثر بوده‌اند.
گلعذار و هشت داستان دیگر کردی اثر آندره برونل
انتشارات پژوهنده چاپ نخست این هشت داستان عامیانه کردی را با ترجمه محمد قاضی و سیف‌الله گلکار در سال ۱۳۷۶ منتشر کرد.
گروه پنج نفره و کولی‌ها اثر انید بلایتن
داستان این کتاب ویژه کودکان و نوجوانان، در مورد کلودین و دیدار او با دختردایی و دو پسردایی او است که با قطار می‌آیند. انتشارات گلریز، چاپ نخست این اثر را با ترجمه محمد قاضی و سیف‌الله گلکار در سال ۱۳۷۵ به بازار نشر فرستاد.
چهل روز موسی داغ اثر فرانتز ورفل
داستان این نویسنده اتریشی-بوهمیایی، بر مبنای رویدادهای واقعی‌ای قرار دارد که در سال ۱۹۱۵ در دومین سال جنگ جهانی اول و آغاز نسل‌کشی ارمنی‌ها به وقوع پیوسته است. رمان مورد اشاره بر مقاومت جامعه کوچک ارمنی که در نزدیکی کوهستان موسی‌داغ در استان ختای زندگی می‌کردند، مترکز شده است. چاپ نخست این اثر را انتشارات زرین در سال ۱۳۷۴ منتشر کرد.
سرگذشت ترجمه‌های من اثر محمد قاضی
این کتاب زندگینامه خودنوشت محمد قاضی است. انتشارات روایت، چاپ نخست کتاب را در سال ۱۳۷۳ به بازار فرستاد.
تاریخ مردمی آمریکا از ۱۸۶۰ تا ۱۹۲۱ اثر هاروی واسرمن
موضوع این کتاب، بیان تاریخ کشور آمریکا از زمان کشف قاره جدید تا سال ۲۰۰۱م بوده است. انتشارات آروین، تاریخ مردمی آمریکا را با ترجمه محمد قاضی و ملک ناصر نوبان در سال ۱۳۷۳ منتشر کرد.
پولینا چشم و چراغ کوهپایه اثر آنا ماریاتوته
پولینا که پدرو مادر خود را در کودکی از دست داده بود با یکی از بستگانش زندگی می‌کرد که زنی بسیار خشک و خشن بود. او ۱۰ ساله بود که پس از یک بیماری برای بهبودی نزد پدربزرگ و مادربزرگ خود به ییلاق می‌رود و در آنجا زندگی متفاوتی را تجربه می‌کند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چاپ دهم این کتاب را در سال ۱۳۷۲ به چاپ رساند.
سفر به آرمانشهر (ایکاری) اثر اتین کابه
«بررسی و تحلیل دیدگاه‌های اجتماعی و اقتصادی انسان»، مبحث اصلی کتاب است. چاپ نخست سفر به آرمانشهر در سال ۱۳۷۲ از سوی انتشارات تهران منتشر شد.
پسرک روزنامه فروش اثر اچ. دمی نیک
این کتاب داستان دوران سخت و پرمشقت کودکی و نوجوانی «جان ورکمن» را روایت می‌کند. او در تلاش بی‌وقفه برای نجات از فقر و دشواری، در عین پایبندی به اخلاق و انسانیت، درایت و زکاوت خود را به کار می‌بندد تا ناممکن را ممکن و دست نایافتنی را دست‌یافتنی کند. انتشارات نیلوفر چاپ دوم پسرک روزنامه فروش را در سال ۱۳۷۲ روانه بازار کرد.
خاطرات یک مترجم اثر محمد قاضی
انتشارات زنده‌رود، چاپ نخست این سرگذشتنامه را در سال ۱۳۷۱ به چاپ رساند.
در نبردی مشکوک اثر جان ارنست استاین بک
انتشارات روایت چاپ سوم این داستان معروف آمریکایی را در سال ۱۳۷۰ منتشر کرد. موسسه انتشارات آگاه نیز چاپ دوم آن را در سال ۱۳۶۱ به بازار فرستاده بود.
مهاتما گاندی اثر رومن رولان
رولان در سال ۱۹۲۰ به فلسفه بودایی و مشرق‌زمین و در راس آن کشور هند گرایش زیادی پیدا کرد و کتابی به سبک زندگینامه درباره مهاتماگاندی (۱۹۲۴) نوشت. او گاندی را در سوئیس ملاقات کرده بود. انتشارات روزبهان چاپ هفتم این کتاب را در سال ۱۳۷۰ منتشر کرد.
کلیم سامگین اثر ماکسیم گورکی
ماکسیم گورکی کتاب کلیم سامگین را در سال‌های ١٩٢٧ تا ١٩٣۶ نوشت اما مرگ مشکوک نویسنده مانع از تمام شدن کتاب شد. چاپ نخست این اثر در سال ۱۳۶۹ از سوی انتشارات سحر به بازار آمد.
آخرین روز یک محکوم و کلود ولگرد اثر ویکتورماری هوگو
آخرین روز یک محکوم، روایتی است که شرایط یک زندانی را تا لحظه اجرای حکم حکایت می‌کند. ویکتور هوگو از لغو محکومیت اعدام جانبداری می‌کند. زندانی، آنگاه که به سمت سکوی اعدام می‌رود، احساس خود را بر ما فاش می‌سازد تا به گفته خود، راه فراری بر اضطراب خویش بیابد و همچنین به این امید که داستانش «روزی به کار دیگران آید». این اثر را انتشارات هدایت (نوبت اول، ۱۳۶۹) و حلاج (نوبت هفتم، ۱۳۶۲) منتشر کرده‌اند.
سقوط پاریس اثر ایلیا ارنبورگ
این کتاب، رمانی رئالیستی است که داستان آن در بحبوحه جنگ جهانی دوم می‌گذرد. سقوط پاریس درباره وقایع تاریخی و اجتماعی فرانسه در سال‌های ۱۹۳۵ تا ۱۹۴۰ است. این اثر را انتشارات کتاب زمان (نوبت اول، ۱۳۶۹) چاپ کرد.
دوریت کوچک اثر چارلز دیکنز
موضوع عامیانه این اثر نویسنده سرشناس انگلیسی، رفتارهای موجود در اداره‌های دولتی است که در آن زمان از نظر کندی کار و تنبلی کارکنان مورد اعتراض مردم بود. ویلیام دوریت، در پی اجرا نکردن قراردادی که با یکی از اداره‌ها امضا کرده بود به زندان گزمه‌ها می‌افتد و آنقدر آنجا می‌ماند که به پدر زندان گزمه‌ها، ملقب می‌شود. ایام حبس او با فداکاری‌های دختر کوچکش، امی ملقب به دوریت کوچک، تسکین می‌یابد. این اثر را انتشارات هدایت (نوبت سوم، ۱۳۶۹) و جاویدان (نوبت دوم، ۱۳۶۳) با ترجمه سیداحمد عقیلی و محمد قاضی منتشر کرده‌اند.
حلقه سوم اثر کوستاس تاکتسیس
در این کتاب زنی به نام اکاوی داستان زندگی خود را برای دوستش نقل می‌کند. زندگی او به ظاهر گذرانی روزمره و مبتذل همچون بسیاری از سرگذشت‌های دیگر است اما بازیگران و سیر حوادث آنگونه که بانو شرح می‌دهد تبدیل به یک تراژدی هیجان انگیز می‌شود. تا کنون نشر البرز (نوبت دوم، ۱۳۶۹) و نشر نو (نوبت اول ۱۳۶۳) این کتاب را به بازار فرستاده‌اند.
تلماک اثر فرانسوا دوسالینیاک دولاموت فنلون
این کتاب روایتی از سرگذشت تلماک، پسر اولیس قهرمان بخش اول ادیسه هومر، و تلاش این اسطوره یونانی برای یافتن پدر و حفظ پادشاهی است. تلماک را انتشارات زرین (نوبت اول، ۱۳۶۸) منتشر کرد.
در زیر یوغ اثر ایوان مینچوف وازوف
این کتاب اثری از نویسنده بلغار است که در آن به شرح مصائب مردم اروپای شرقی تحت سلطه اقوام بیگانه می‌پردازد. چاپ دوم در زیر یوغ را انتشارات توس در سال ۱۳۶۸ به بازار نشر فرستاد.
بردگان سیاه؛ مندنیگر اثر کایل آنستون
این کتاب یک داستان آمریکایی است که در قرن بیستم منتشر شد. انتشارات زرین، چاپ سوم بردگان سیاه را در سال ۱۳۶۸ به چاپ رساند.
فاجعه سرخ پوستان آمریکا؛ دلم رابه خاک بسپار اثر دی بروان
این رمان به روشن‌ترین شکل، خشونت بنیادینی را بازنمایی می‌کند که در دل تمدن ما حک شده است. وحشتی که تمدن مدرن همه تلاش خود را می‌کند تا آن را به فراموشی بسپارد؛ به این منظور که انسان‌ها به یاد نیاورند که عالی‌ترین دستاوردهای بشری، لاجرم بر خون و زخم شکست‌خوردگان بنا شده است. چاپ دوم اثر مورد اشاره را انتشارات خوارزمی در سال ۱۳۶۷ روانه بازار نشر کرد.
بیست کشور امریکای لاتین اثر مارسل نیدرگانگ
نویسنده این اثر در سه جلد به معرفی ۲۰ کشور آمریکای لاتین می‌پردازد. انتشارات خوارزمی، نوبت دوم کتاب بیست کشور امریکای لاتین را در سال ۱۳۶۷ به چاپ رساند.
نظری به طبیعت و اسرار آن اثر لئون برتن
این کتاب مجموعه مطالبی درباره زمین، جانوران، انسان و شگفتی‌های آفرینش است که در لابه‌لای آن به راز بسیاری از مجهولات طبیعت و اسرار عجیب آن و نیز اطلاعاتی درباره دوران اولیه پیدایش بشر و تاریخ طبیعی انسان اشاره شده است.انتشارات زرین، چاپ دوم این اثر را در سال ۱۳۶۶ منتشر کرد.
عروج اثر یژی کوزینسکی
اینکه انسان از برنامه‌ریزی در زندگی روزمره به دنبال اهداف خود باشد یک اصل پذیرفته شده در قرن کنونی با مشغله‌های زندگی عصر جدید است اما کوزینسکی در کتاب خود نشان می‌دهد فردی که کاملا با دنیای پیرامون خود غریبه است و حتی نام و نام خانوادگی وی مشخص نیست، می‌تواند با کمی شانس و البته پذیرفته شدن کلام ساده و صادق وی توسط انسان‌های در نظر پیشرفته و کارآزموده که چنان در دنیای پر از تظاهر و تزویر خود غرقه‌اند که این سادگی را نشان تیز هوشی و پربار بودن علم یک باغبان ساده بی و نام نشان می‌انگارند، حتی به بالاترین مقام در کشور مدعی بزرگ‌ترین اقتصاد و فرهنگ دنیا دست یابد. این اثر را انتشارات نیلوفر (نوبت اول، ۱۳۶۳) با ترجمه محمد قاضی و غلامحسین میرزاصالح به بازار نشر فرستاد.
سگ کینه‌توز اثر آلبرتو واسکث فیگه‌روا
این اثر یک رمان فرانسوی در مورد حیوانی زیبا و اصیل از ترکیب سگ گله آلمانی و گرگ است. انتشارات الفبا چاپ دوم سگ‌کینه‌توز را در سال ۱۳۶۲ منتشر کرد.
زمین و زمان اثر آلکساندر ملنتیویچ ولکوف
موضوع این کتاب نجوم و فضانوردی، به زبان ساده است. انتشارات پندار (نوبت اول، ۱۳۶۱) این کتاب را منتشر کرد.