فرهنگ امروز/ الهام محسنی‌آهویی: استفاده از ایموجی‌ها به یک پدیده جهانی تبدیل شده است. تا سال ٢٠١٥، روزانه بیش از شش میلیارد ایموجی توسط بیش از ٩٠ درصد جمعیت آنلاین جهان فرستاده می‌شد. امروزه استفاده از ایموجی‌ها نیاز به استفاده از زبان انگلیسی را هم کاهش داده است. برای برخی، استفاده از ایموجی‌ها زنگ خطری برای مرگ زبان‌های واقعی است. جاناتان جونز، منتقد حرفه‌ای هنر و مخالف این پدیده، در سال ٢٠١٥ در روزنامه گاردین نوشت: «پس از هزاران سال پیشرفت دردناک، از بی‌سوادی تا شکسپیر و فراتر از آن، بشریت با شتاب به سمت نابودی تمامی آنچه به دست آورده گام برمی‌دارد». وی همچنین ایموجی‌ها را گامی بسیار بزرگ رو به عقب دانسته و با افسوس عنوان کرده است: «شما مختارید از ایموجی‌ها استفاده کنید، من به زبان شکسپیر پایبند خواهم ماند!».
آیا زبان در واقع در دنیای ارتباطات روزمره ما مؤثر است؟
حدود ٧٠ درصد تعامل‌های روزانه ما به برخوردهای مستقیم و رودررو، شایعات، غیبت‌کردن یا به شوخی می‌گذرد. براساس یک برآورد، تنها ٣٠، ٣٥ درصد از معنی جملات در روابط اجتماعی و در تعاملات روزمره ما با دیگران، از مفهوم زبان می‌آید و تا ٧٠ درصد آن از نشانه‌های غیرکلامی حاصل می‌شود. این شامل نشانه‌های دیداری مانند زبان بدن، حالات صورت، حرکات و همچنین مکان و نزدیکی گوینده نسبت به ماست. همه ما این تجربه ناخوشایند را داشته‌ایم که فردی بخش زیادی از فضای شخصی ما را برای راحتی خودش اشغال کرده است؛ در این حالت پاسخ عاطفی ما، به احتمال زیاد منفی بوده است. ما همچنین به ظاهر فیزیکی افراد، لباسشان و محیطی که در آن با آنها مواجه می‌شویم و اطلاعاتی که این محیط در مورد شغل و نحوه زندگی آنها ارائه می‌دهد، واکنش نشان می‌دهیم.
این موضوع حقیقت دارد
تمامی ابعاد ارتباطات غیرکلامی توسط انسان‌شناس آمریکایی، رِی بردویسل، یکی از پیشگامان تحقیق در ارتباطات غیرکلامی، مورد مطالعه قرار گرفته است. براساس تحقیقات گسترده، بـِردویسل برآورد کرده است که ما احتمالا قادر به تغییر و تشخیص ٢٥٠ هزار حالت چهره هستیم؛ با توجه به این دیدگاه، شاید تصادفی نیست که ایموجی‌ها - مجموعه‌ای بی‌نظیر از چهره‌های زردرنگ با تغییرات مختلف از لبخند گرفته تا سردرگمی و گیجی، کسل‌بودن، غمگین و عصبانی‌بودن – برای ایجاد ارتباط دیداری در مکالمه‌های نوشتاری بسیار مناسب هستند.
یک گفت‌وگوی دیجیتال به‌تنهایی نقایصی دارد، بخش عمده‌ای از اطلاعات که مربوط به بیان احساس، بروز شخصیت و ظرافت کلمات در زبان گفتار است، در گفت‌وگوی دیجیتال وجود ندارد. به این ترتیب، عجیب نیست که همه ما گاهی ایمیلی سریع، یا یک اس‌ام‌اس معمولی را، بی‌ربط، گستاخانه یا بدتر یافته‌ایم. آنها فاقد نکته‌های غیرکلامی بوده‌اند که برخوردهای رودرروی ما را پر و کامل می‌کنند. از آنجا که در یک پیام نوشتاری منابع معمول که به ما امکان همدردی و همبستگی با مخاطب را می‌دهند، وجود ندارند، نمی‌توانیم خود را جای فرستنده مطالب بگذاریم.
چارچوب غنی و ارتباطی موجود در برخوردهای رودررو، در ارتباطات دیجیتالی وجود ندارد. متن دیجیتال به‌تنهایی خالی از عواطف و احساسات است. ظاهرا، مکالمه نوشتاری، می‌تواند تمام ظرافت‌های بیان را حتی از بهترین سخنوران بگیرد. اما در اینجا ایموجی‌ها می‌توانند به کمک آمده و عملکردی مشابه ویژگی‌های تعاملات گفتاری روزمره مثل ژست، زبان بدن و لحن صحبت را در ارتباطات دیجیتال ایفا کنند. ایموجی‌ها ما را قادر می‌کنند تا در پیام‌های نوشتاری و فرم‌های دیگر ارتباطات دیجیتال، لحن و نشانه‌های عاطفی را بهتر بیان کنیم که به نوبه خود در انتقال بهتر جریان اطلاعات و تفسیر کلمات کمک شایانی می‌کنند.
در حقیقت، این ایده که استفاده تنها از متن دیجیتال، ظرافت را از میان می‌برد، با نام قانون «پو» شناخته می‌شود. براساس نظراتی که ابتدا توسط ناتان پو در مورد چگونگی برداشت دیدگاه‌های بنیادگرایانه مطرح شده بود، قانون پوی فعلی که حقیقتی اینترنتی محسوب می‌شود، به طور گسترده در انجمن‌ها و تالارهای گفت‌وگو به کار می‌رود؛ مطلب مرتبط با آن در ویکی‌پدیا نیز موجود است. طبق گفته روزنامه بریتانیایی The Daily Telegraph، قانون پو بیان می‌کند: «بدون صورتکی در حال چشمک‌زدن و خندان یا دیگر حالات طنز، بنیادگرایان یک نوشته را به‌عنوان بیانی واقعی از دیدگاه‌ها و مواضعشان در نظر گرفته و با آن برخوردی جدی خواهند داشت و متوجه معنی اصلی متن نخواهند شد». به طور خلاصه، هنگامی که ارتباطات دیجیتال را برای تفریح استفاده می‌کنیم، برای پرهیز از هر نوع شک و تردید بهتر است از ایموجی‌ها استفاده کنیم.
جای تعجب ندارد که در تحقیقی که در مورد استفاده از ایموجی‌ها در انگلیس از طرف TalkTalk Mobile انجام شده است، نتیجه‌ای به دست آمد که نشان می‌دهد: ٧٢ درصد از بریتانیایی‌های ١٨ تا ٢٥ ساله بر این باورند که ایموجی‌ها به آنها کمک می‌کند احساسات خود را بهتر بیان کنند. شکلک‌ها، بیشتر مردم به‌خصوص جوانان را قادر می‌کنند تا ارتباطات بهتری در زندگی دیجیتالی خود داشته باشند. ظهور ایموجی‌ها را می‌توان به‌عنوان نیرویی برای توانمندسازی ارتباطات در قرن ٢١ شناخت.
در تحقیقی که توسط یک وب‌سایت دوست‌یابی در ایالات متحده انجام شده است، محققان، برای اولین‌بار رابطه بین استفاده از شکلک‌ها و داشتن روابط اجتماعی بیشتر را مورد بررسی قرار دادند. در این نظرسنجی بیش از پنج‌هزارو ٦٠٠ نفر مورد بررسی قرار گرفتند که پروفایل‌های
اجتماعی- اقتصادی و قومی آنها نماینده جمعیت کشور بود. نتایج قابل‌توجه بود: هرچه افراد از ایموجی‌های بیشتری در ارتباطات دیجیتال خود استفاده می‌کنند، روابط اجتماعی بیشتری دارند.
البته همان‌گونه که روان‌شناسان عنوان می‌کنند: همبستگی سبب ایجاد علیت نمی‌شود. یعنی هرگاه دو رویداد با هم اتفاق بیفتند، نمی‌توان یکی از آن دو را به طور حتم علت دیگری دانست. به عبارتی دیگر شما نمی‌توانید به راحتی از ایموجی‌ها در پیام‌های متنی خود استفاده کنید و انتظار داشته باشید که روابط اجتماعی بیشتری داشته باشید. بلکه استفاده از ایموجی نشانگر چیز دیگری است. با به‌کارگیری شکلک‌ها، به مخاطب خود این اجازه را می‌دهید که پیام شما را بهتر درک کند. ایموجی‌ها به قضاوت بهتر بیان و احساسات در ارتباطات دیجیتال کمک می‌کنند. هلن فیشر، یک انسان‌شناس بیولوژیک در دانشگاه راتگرز و مشاور علمی در نظرسنجی Match در آمریکا، در مورد این یافته‌ها اشاره می‌کند: «درحال‌حاضر فناوری جدیدی داریم که توانایی شما برای ابراز احساسات را به شدت به خطر می‌اندازد... دیگر ظرافت و آهنگ صدا وجود ندارد... بنابراین، راه دیگری برای ابراز احساسات ایجاد کرده‌ایم و این راه، استفاده از شکلک‌ها یا ایموجی‌هاست».
در اصل، استفاده از ایموجی به‌تنهایی باعث نمی‌شود که شما روابط اجتماعی بیشتری داشته باشید بلکه کاربرانی که از ایموجی‌ها استفاده می‌کنند، در ارتباطات خود کاراتر برخورد می‌کنند. پیام‌های آنها شخصی‌تر است و هدف‌های احساسی متن پیام را بهتر بیان می‌کند. به نوبه خود، این منجر به تشدید عواطف در گیرنده می‌شود.
به طور کلی، استفاده جهانی از ایموجی‌ها بیشتر با احساسات مرتبط است. در یک نظرسنجی که توسط توسعه‌دهنده نرم‌افزار SwiftKey در لندن انجام شده است، بیش از یک میلیارد داده متنی کاربران که به ١٦ زبان مختلف بود، آنالیز شد. جالب توجه است که سه دسته اول از ایموجی‌ها به طور مستقیم به بیان احساسات مربوط می‌شدند. چهره‌های خوشحال که شامل چشمک‌ها، بوسه‌ها و انواع خنده می‌شوند، ٤٥ درصد از ایموجی‌های استفاده‌شده را شامل می‌شوند. چهره‌های غمگین (از جمله چهره‌های عصبانی) ١٤ درصد از شکلک‌های استفاده‌شده را تشکیل می‌دهند. قلب‌های ایموجی در تمام رنگ‌ها، از جمله قلب شکسته، ١٢,٥ درصد را تشکیل می‌دهند. بیش از ٧٠ درصد از ایموجی‌های به کار گرفته‌شده به طور مستقیم به بیان احساسات ارتباط دارند. این یافته علاوه بر تحقیق فعلی نشان می‌دهد که شکلک‌های احساسی یک ابزار قدرتمند برای بیان عواطف هستند که بنا بر گزارش کاربران، آنها را قادر می‌کند تا با دیگران ارتباط بهتری برقرار کنند.
درحالی‌که ایموجی‌ها می‌توانند کلمات را در پیام‌های دیجیتالی ما معنی کنند، در مورد چگونگی استفاده از آنها باید ظرافت به خرج دهیم. نوشته‌ای در The Thought catalog، درباره آداب و رسوم استفاده از ایموجی، گزارشی ارائه داده است. این گزارش عنوان می‌کند که استفاده بیجا از ایموجی‌ها همانند سخن‌گفتن بیجا و بدون فکر، می‌تواند در روابط افراد اثر منفی بگذارد.
روزنامه شرق