شناسهٔ خبر: 51234 - سرویس مسائل علوم‌انسانی

به بهانه دریافت جایزۀ یک‌میلیون‌دلاری افتتاحیۀ بِرگروئِن توسط چارلز تیلور؛

چرا آکادمیسین‌های رده‌بالا برای پولدار شدن نیازی به گرفتن نوبل ندارند

چارلز تیلور چارلز تیلور کانادایی در دهۀ هشتم زندگی خود جایزۀ افتتاحیۀ مؤسسۀ بِرگروئِن را برای ایدۀ «شکل‌دهی خودادراکی انسان و ترقی بشریت» دریافت کرد. نیویورک‌تایمز طی لیستی آمار شگفت‌آوری از ارزش پولی کل عایدی تیلور در طول حیاتش ارائه می‌دهد که حدود ۵/۴ میلیون دلار آن فقط از جایزه بوده است.

فرهنگ امروز/ جان داگدل، ترجمه: بهزاد رَوَن:

برای اساتید علوم انسانی رنجیده که همتایان علمی خود را در نقطۀ مقابل خود می‌بینند که چگونه با جایزۀ نوبل به میلیونرهای یک‌شبه تبدیل می‌شوند و به شهرت جهانی می‌رسند، تنها یک دلیل برای خوشحالی وجود دارد: اینکه یک فیلسوف جایزه‌ای به ارزش ۱ ‌میلیون دلار را به دست آورده که بیشتر از ارزش معمول جایزۀ نوبل (حدود ۹۳۰ هزار دلار) است.

چارلز تیلور کانادایی در دهۀ هشتم زندگی خود (هم‌اکنون در دانشگاه مک‌گیل تدریس می‌کند و پیش‌تر در دانشگاه آکسفورد تدریس می‌کرد) که شاید بیشتر با کتاب‌های «منشأ خویشتن» و «یک عصر سکولار» شناخته شده است، جایزۀ افتتاحیۀ مؤسسۀ بِرگروئِن را برای ایدۀ «شکل‌دهی خودادراکی انسان و ترقی بشریت» دریافت کرد. نیویورک‌تایمز طی لیستی آمار شگفت‌آوری از ارزش پولی کل عایدی تیلور در طول حیاتش ارائه می‌دهد که حدود ۵/۴ میلیون دلار آن فقط از جایزه بوده است؛ این رقم وی را در رتبۀ ۲۹۲ گلف قرار می‌دهد؛ اما این مسئلۀ ایدۀ وابستگی سنتی و وقف کردن خود در شرایط سخت برای تفکر در تنهایی را به چالش می‌کشد.

زمانی که آلفرد نوبل مهندس شیمی و تاجر، جایزۀ خود را بر اساس خواستۀ خود بنیان نهاد، هیچ رشتۀ علوم انسانی شامل آن جایزه نمی‌شد. ادبیات و صلح ازجمله رشته‌های غیرعلوم پایه‌ای بودند که مشمول جایزۀ غیرآکادمیک شدند (جایزۀ اقتصاد تا سال ۱۹۶۰ تعریف نشده بود). این سرپیچی موجب شد شانس نویسندگان غیرداستانی برای بردن جایزۀ شمارۀ یک جهان افزایش یابد، همچنین شکافی ایجاد کرد که انسان‌های خیراندیش و پایه‌گذار برای پر کردن آن حرکت کنند و روز اهدای جوایز تماشایی را برای نخبگان فکری چون تیلور امکان‌پذیر سازد.

در زمرۀ جوایز مشابه، جایزۀ کیوتوی ژاپن است که در رستۀ تفکر و اخلاق جای می‌گیرد و ۵۰ میلیون ین (حدود ۴۸۰ هزار دلار) ارزش دارد؛ در سال جاری مارتا نوسبام و پیش‌تر یورگن هابرماس و پل ریکور از برندگان آن بودند. همچنین جایزۀ ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار یورویی بریتانیایی به نام جایزۀ تمپلتون برای «اثبات ابعاد زندگی معنوی» از دیگر جوایز مشابه و رقیب نوبل است که اخیراً افرادی چون مارتین رس و جاناتان ساکس مدعی آن بودند(وی جایزۀ اراسموس یا رالف شاک را به دست نیاورد، غول‌های فلسفه چون دنیل دنت و درک پارفی به ترتیب کسانی بودند که این جایزه را بردند؛ اما ممکن است آن‌ها احساس کنند که جایزۀ ۱۷۰ هزار دلاری و ۲۸۰ هزار دلاری برای آن‌ها ناچیز باشد).

در دوران حیات جوایز، فرصت‌های سودآوری برای رشته‌هایی چون تاریخ، جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی، مطالعات فرهنگی و حتی ادبیات باز بوده است، به‌مانند جایزۀ سالانۀ نروژ موسوم به هولبرگ که ارزشی حدود ۵۶۰ هزار دلار دارد که عمدتاً به رشته‌های هنر و علوم انسانی تعلق می‌گیرد؛ مایکل کوک در سال ۲۰۱۴ برندۀ این جایزه شد، مارینا وارنر در سال ۲۰۱۵ این جایزه را مال خود کرد و همچنین استفان گرین بلات در سال ۲۰۱۶ برندۀ این جایزه شد. همچنین جایزه ۵/۱ میلیون دلاری کلوگا برای علوم انسانی و علوم اجتماعی اختصاص دارد که تیلور و هابرماس به اشتراک صاحب آن شدند.

درحالی‌که نام‌های بالا به این مسئله اشاره دارد که هرکس زیر ۷۰ سال باشد شرایط لازم نوبل را ندارد، اما در واقع چک‌های معتبر بیشتر به کسانی می‌رسد که در اواسط پیشرفت کاری خود هستند، به‌ویژه جایزۀ ۵/۱ میلیون دلاری مِلون که بیشتر از ۳ سال است که لقب گران‌بهاترین جایزۀ علوم انسانی را دارد. برندگان این جایزه افرادی چون جودیت باتلر و استاد ادبیات اریک ساندکوئست هستند. در قیاسی منصفانه نکتۀ مثبت جایزۀ مک آرتور نابغه (که حدود ۶۲۵ هزار دلار است) این است که معمولاً برندگان آن از انواع توانای خلاق و تفکر مستقل برخوردار هستند، اما در این ۳۰ سال میان ۳۰ گروه از برندگان آن‌ها ۱۴ برنده با پست آکادمیک داشتند که یک زبان‌شناس و یک مورخ هنر هم میان آن‌ها بود؛ آن‌ها به‌مانند گروه ستاره‌های غیرداستانی قدیمی که از شانس خوشحالی و ثروتمند شدن در استکهلم محروم شدند، حق داشتند که بپرسند: چه کسی به جایزۀ نوبل نیاز دارد؟

گاردین