فرهنگ امروز/ تورج اتابکی:

گاهی اوقات ایران شناسان فرنگی تمام زندگی خود را پشت میزی در شهر خود صرف مطالعه متون اوستایی یا پهلوی یا سغدی می‌کنند انگار که مردمی که این متون را به وجود آورده‌اند و امروزه بر فلات ایران زندگی می‌کنند کمتر اهمیتی دارند. اما دکتر کارلو چرتی (Carlo Cereti) از نوع ایران شناس دیگری است. او شب ها را در قهوه خانه‌های بلوچستان گذرانده است و جاده و بیابان‌های ایران زمین را پیموده است. مردم این مملکت را می‌شناسد و با آنها نشست و برخاست می‌کند. به قولی خلق و خوی ما ایرانیان را می‌شناسد و غم و شادی مردم ما را درک می‌کند و نه تنها اوستا را می‌شناسد بلکه می‌داند که ایرانیان آبگوشت را دوست داند و بهترین کباب را در تهران کجا می‌توان یافت. کارلو با مردم ایران زمین زیسته است. او اینچنین ایران شناسی است. همسر او تیتزیانا و بچه‌های کارلو در ایران زندگی کرده‌اند و ایران را دوست دارند. کارلو چرتی می‌توانست خیلی زودتر از اینها به ایتالیا برگردد و در رم زندگی کند و در دانشگاه خود به تدریس ادامه دهد. اما او در ایران ماند و تصمیم در بهتر شناختن مردم و تمدن ایران گرفت. او می‌توانست ایران شناسی باشد که با مطالعه کتاب خود را ایران‌شناس بنامد. اما این چنین نکرد و مصمم بر شناخت زیر و بم جامعه ما شد و فهمید ما چه چیزهایی را دوست داریم و چه چیزهایی ما را آزار می‌دهد. برای من ایران شناس واقعی کارلو چرتی است.

کارلو چرتی دکترای خود را در رشته زبان‌ها و تمدن ایران باستان اخذ کرد و تز دکترای خود را درباره متن پهلوی زند بهمن یشت گذراند. او با استادان بزرگی چون گراردو نیولی و دیوید نیل مکنزی درس گذراند. تاکنون چندین کتاب به کوشش او به چاپ رسیده است، از جمله ترجمه و تحقیق درباره زند بهمن یشت و همچنین جشن نامه ارباب جمشید سروشیان. از جمله دیگر کتاب‌های مهم او تاریخ ادبیات پهلوی به زبان ایتالیایی است که امیدوارم هر چه زودتر به زبان فارسی و انگلیسی ترجمه شود. در کنار مطالعات ایران باستان، کارلو سال‌هاست که به ادبیات معاصر فارسی نیز نظر دارد و یاد دارم روزی به من گفت که دوست دارد چند داستان فارسی را ترجمه کند.

همچنین با حضور او در تهران به‌عنوان رایزن فرهنگی ایتالیا در تهران و با همکاری با مجله بخارا و علی دهباشی، ده‌ها برنامه علمی و آموزنده درباره ادبا و افراد مهم ایتالیایی و ایرانی ترتیب داده است. در حقیقت او فرهنگ و تمدن ایتالیا را به ایرانیان معرفی کرده و تمدن و فرهنگ ایران را به ایتالیایی‌ها و ایرانیان معرفی کرده است. این نوع تبادل فرهنگی و شناساندن ایران به اروپاییان کاری است بس مهم، بخصوص در دورانی که نام ایران آن‌طور که باید و شاید به جهانیان معرفی نشده است. اگر ایران بیست نفر مانند کارلو چرتی داشت یقین دارم که نام کشور ما و اهمیت فرهنگ و تمدن ما زبانزد بسیاری در جهان می‌بود. اما ما فقط یک کارلو چرتی داریم و باید از او به‌خاطر تمام زحماتش قدردانی کنیم. باید گفت که کارلو چرتی به حق ایران شناسی ایران شناس است که نه تنها متون و تاریخ ایران را می‌شناسد، بلکه با مردم ایران نشست و برخاست کرده است و ملت ما را می‌شناسد و دوست دارد. امیدوارم روزی دکتر چرتی خاطرات خود را از ایران بنویسد تا ما ایرانیان نیز بتوانیم از دید یک محقق درجه یک ایتالیایی خودمان را بشناسیم.

منبع: روزنامه ایران