به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ کارشناس مسئول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، بیان کرد: مجموعه ارزشمندی شامل بیش از ۴۰۰ نسخه خطی نفیس در موضوعاتی همچون فقه، نجوم، تفسیر و تاریخ، در سه ماه نخست سال ۹۶، به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اهدا شده است.
سید محمدرضا فاضل هاشمی، در معرفی برخی از کتاب‌های نفیس اهدایی گفت: مجموعه‌ای متشکل از «قصیده رائیه» از فریدالدین محمد بن عطار نیشابوری و «شجره طیبه قادریه و چشتیه» به نظم و نثر در موضوع تصوف و عرفان به زبان فارسی که در قرن سیزدهم به قلم حافظ محمد موسی صوفی چشتی کتابت شده، از جمله این آثار است.
وی با اشاره به ۱۴ عنوان نسخه خطی نفیس اهدایی رقیه صادقی میلانی، افزود: مجموعه‌ای در زمینه هیات و نجوم شامل ۳۰ فصل از خواجه نصیر، «تحفه شاهی» از حیدر بن محمد منجم و «مدخل منظوم» از عبدالجبار خجندی کتابت شده در قرن دهم و «ادعیه و زیارات فی ذکر کائنات جو» که در سال ۱۲۶۱ هجری قمری کتابت شده، از جمله نسخه‌های اهدایی این بانوی واقف است.
کارشناس مسئول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، درباره دو نسخه خطی اهدایی با موضوع فقه نیز توضیح داد: کتاب «ضیاءالحکام» از عبدالله بن محمد بن فودی که کتابت آن به سال ۱۲۱۹ هجری قمری برمی‌گردد، توسط علی فلاح رزومی به کتابخانه اهدا شده است. «کنزالعرفان فی فقه القرآن» نیز اثری از فاضل مقداد بوده که در محرم‌الحرام سال ۱۲۵۵ هجری قمری به قلم حسین شیروانی کتابت و از سوی محمدرضا صالحی اهدا شده است.
فاضل هاشمی ادامه داد: نسخه‌ای از «قواعد و فوائد» شهید اول، اهدایی مرحوم محمدتقی توسلی و نسخه‌ای از «ارشاد الأذهان» علامه حلی نیز آثار اهدایی نفیسی هستند که در قرن یازدهم کتابت شده‌اند. از دیگر آثار ارزشمند این مجموعه می‌توان به نسخه‌ای نفیس از «حاشیه‌الکشاف» زمخشری اشاره کرد. این نسخه با حاشیه‌نویسی میرسید شریف جرجانی با عناوین شنگرف در سال ۹۰۳ قمری کتابت و از سوی سید محمد جواد حجازی‌فرد در فروردین‌ماه ۹۶ به کتابخانه اهدا شده است.
وی گفت: نسخه‌ای به کتابت قرن چهاردهم با عنوان «تحریر العقلاء» از هادی بن مهدی نجم‌آبادی نیز اثر اهدایی عبدالله غفرانی به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی است.
کتابخانه آستان قدس در گذر تاریخ
نخستین بنای جامع و مستقل کتابخانه در سال ۱۳۳۰ شمسی در ضلع شمال غربی رواق امام خمینی (ره) کنونی (صحن امام خمینی سابق) ساخته شد. سپس در سال ۱۳۵۶ به ساختمان جدید و وسیعی واقع در طبقه فوقانی موزه آستان قدس رضوی واقع در ضلع شرقی همان رواق انتقال یافت. ساخت بنای باشکوه ساختمان کنونی نیز که از سال ۱۳۶۰ آغاز شده بود، در سال ۱۳۷۲ با مساحت ۲۸ هزار و ۸۰۰ مترمربع زیربنا به پایان رسید و از نیمه دوم سال ۱۳۷۳ مورد بهره برداری قرار گرفت و در فروردین ۱۳۷۴ به‌طور رسمی افتتاح شد.
ده‌ها کتابخانه تخصصی در ذیل این مجموعه دایر شده که محل نگهداری آثار ارزشمندی اعم از نسخه‌های نفیس خطی و چاپ سنگی و سربی، مرقعات، دست‌نوسته‌ها، جزوات و قرآن‌های خطی، اسناد دیداری و شنیداری، نفایس مطبوعاتی، کتاب‌های الکترونیکی و منابع نفیس لاتین است.
از قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی موجود در گنجینه آستان قدس رضوی می‌توان به «شرح دیوان تمیم بن مقبل» از شعرای مخضرم متوفی حدود ۳۷ قمری، «مختصر کتاب العین» متن از خلیل بن احمد و اختصار آن از ابوبکر محمد بن حسن زبیدی، «صحیفه کامله سجادیه» از علی بن الحسین(ع)، به خط حسن بن ابراهیم بن الزامی، «نهج البلاغه» گردآورنده سید رضی و «راههایی که به مدینه منتهی می‌شود» در ذکر وضع مسجد رسول خدا(ص) با برخی از توقیعات رسول اکرم(ص) و روایاتی از رجال حدیث نواحی مذکور در آن اشاره کرد.