به گزرش فرهنگ امروز به نقل از شرق؛ این‌روزها هم‌زمان با خزان طبیعت، تکلیف فیلم‌های توقیفی هم در حال مشخص‌شدن است؛ هرچند آن چیزی نیست که کارگردانان انتظار داشتند. فیلم «خانه پدری»، نخستین فیلمی که در کمیته بررسی فیلم‌های توقیفی مورد بررسی قرار گرفت، سدِ توقیف را شکست؛ هرچند محدود و فقط در قالب نمایش در سینماهای «هنروتجربه». از آنجا که کیانوش عیاری، کارگردان این فیلم، تن به ممیزی فیلمش نداده، تنها با نمایش آن در هنروتجربه موافقت شده؛ همان‌جایی که این فیلم در سال ٩٣ چند سئانسی از اکران را تجربه کرد.
خانه‌ای با اکران محدود
ابراهیم داروغه‌زاده، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، در تازه‌ترین اظهاراتش درباره تازه‌ترین تصمیمات درباره فیلم‌های توقیفی صحبت کرد و اختصاصا از چگونگی نمایش فیلم جنجالی کیانوش عیاری؛ «خانه پدری» گفت. او به ایسنا گفت: «تهیه‌کننده و کارگردان فیلم «خانه پدری» آقای کیانوش عیاری است که با هیچ‌گونه اصلاحی در این فیلم موافقت نکرد بنابراین در مجوزی که در شورای پروانه نمایش برای این فیلم صادر شده است، هم رده‌بندی سنی در نظر گرفته شد و هم اکران محدود و این نوع اکران به‌طور طبیعی با نظر سازمان سینمایی اتفاق می‌افتد».
او در پاسخ به اینکه آیا اکران محدود به معنای نمایش در گروه سینمایی هنروتجربه است و آیا نمی‌شد شرایط بهتری برای اکران «خانه پدری» فراهم کرد تا نسبت به دور اول نمایشش که تنها چند سئانس دوام داشت تفاوت داشته باشد، گفت: «هنروتجربه یکی از فرصت‌هاست و شورای پروانه نمایش به این شکل، مجوز فیلم را صادر کرده است. البته آن زمان هم که فیلم اکران شد، در همین هنروتجربه بود و جلوی اکران فیلم گرفته شد. ما اگر بتوانیم در همان گروه با محدودیت سنی فیلم را نمایش دهیم، به‌طوری‌که اکران ادامه داشته باشد، یک قدم جلوتر هستیم، چون آن زمان جلوی نمایش فیلم «گرفته شد». ضمن اینکه ما در گروه هنر و تجربه فیلم‌های پرتماشاگر زیادی داشته‌ایم، به‌طوری‌که نسبت به فیلم‌هایی که در اکران عمومی نمایش داشته‌اند با استقبال بهتری روبه‌رو بوده‌اند».
ماجرا چه بود؟
فیلم «خانه پدری» را کیانوش عیاری در سال ۱۳۸۹ ساخته است. در ابتدا تهیه‌کنندگی این فیلم را «ناجی‌فیلم» وابسته به پلیس ایران برعهده داشت که در ادامه به‌دلیل انتقادات درباره سکانس خشونت در فیلم از این کار کنار کشید؛ سکانسی که شامل ضربه‌زدن به سر دختر و کشتن او بود. بعد از آن عیاری همه حقوق فیلم را خریداری کرد و به‌عنوان تهیه‌کننده فیلم معرفی شد. فیلم، پس از سه سال توقیف در سی‌ودومین جشنواره فجر اکران شد و بیشتر منتقدان آن را ستودند و آن را یکی از بهترین فیلم‌های سینمای ایران در دهه ٩٠ شمسی معرفی کردند. این فیلم فقط توانست در روزهای چهارم و پنجم دی ۹۳، آن هم در یکی از سالن‌های پردیس سینمایی کوروش اکران شود؛ اما ظاهرا به دلیل فشار شدید اعضای وقت کمیسیون فرهنگی نهمین دوره مجلس شورای اسلامی و بنا بر دستور وزیر وقت ارشاد، ایوبی ناچار شد فیلم را از اکران پایین بکشد، به‌طوری‌که در پیامد این کار، حتی شنیده شد او قصد استعفا داشته است. در پی این ماجرا، رئیس سابق سازمان سینمایی در صفحه فیس‌بوک خود، در نوشتاری، از همه کسانی که از فراهم‌نشدن زمینه‌های اکران فیلم «خانه پدری» در گروه «هنروتجربه» آزرده‌خاطر شده بودند، پوزش طلبید. بلافاصله بعد از آن هم کیانوش عیاری روز جمعه، ۱۲ دی ٩٣ در گفت‌وگویی دراین‌باره گفت: «میان زیان‌های متعددی که نمایش‌ندادن «خانه پدری» از جنبه‌های مختلف مالی و غیرمالی داشت، شاید تنها یک دستاورد حاصل شده باشد و آن هم عذرخواهی آقای ایوبی است». عیاری در ادامه با اشاره به اینکه اقدام رئیس سازمان سینمایی از آن جهت مهم است که ایشان از مردم عذرخواهی کرده، اعلام کرد: «مردم در این‌گونه مواقع اصولا عادت به شنیدن عذرخواهی ندارند و من نمی‌دانم آخرین‌باری که آنها از یک مقام مسئول عذرخواهی شنیدند، کِی بوده است». این کارگردان سینما در پایان صحبت‌هایش گفت: «امیدوارم این عمل متمدنانه آقای ایوبی، به‌عنوان تنها دستاورد مثبت اکران‌نشدن فیلم «خانه پدری»، مانند یک یادگار برای حداقل بخشی از جامعه باقی بماند و تعمیم پیدا کند». عیاری پس از توقیف این فیلم اعلام کرد که تا مشخص‌نشدن تکلیف اکران «خانه پدری»، فیلم جدیدی را نخواهد ساخت. البته این کارگردان سال گذشته بالاخره فیلم جدید خود با نام «کاناپه» را جلوی دوربین برد، اما باز هم این فیلم بنا به دلایلی نتوانست در جشنواره فیلم فجر سال گذشته به نمایش درآید. عیاری پیش از این درباره ایرادهایی که به فیلم گرفته‌اند به «شرق» گفته بود: «به نظرم «خانه پدری» هیچ مشکلی ندارد، به‌جز سوءتفاهم. آن سال‌ها هم گفته بودم اگر شخصیت کبلِ حسن (مهران رجبی) که شغلش رفوگری سنتی فرش بود، شغل دیگری داشت؛ مثل راننده لوکوموتیو گارماشین، آپاراتچی یکی از چند سالن سینمای معدود آن زمان در تهران یا در تلگراف‌خانه‌ای، مسئول دستگاه مرس بود، آیا چنین سوءتفاهماتی برای «خانه پدری» به وجود می‌آمد؟ حتم دارم که به وجود نمی‌آمد، اما ظاهرا سرنوشت فیلم چیز دیگری شد».