به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسنا؛ برای نخستین‌بار محوطه «لیارسنگ بُن» در سال ۹۲ در املش گیلان شناسایی شد و نخستین فصل از پژوهش‌های میدانی آن در تابستان ۹۳ و با هدف تعیین حریم مجموعه باستانی به انجام رسید و در ادامه تیمی از کارشناسان باستان‌شناسی، انسان‌شناسی زیستی، گیاه باستان‌شناس، جانورشناس و زمین‌شناس کار مطالعات علمی در این مجموعه باستانی را در دستور کار خود دادند، در آخرین کشفیات از این محوطه باستانی، "بقایای انسانی ۱۹اسکلت به دست آمد که تدفین شدگانِ آنکمتر از ۴۰ سال سن داشتند.
اما نکته‌ی جالب توجه در کاوش‌های علمی روی این محوطه‌ی تاریخی نشان می‌داد که «برای نخستین‌بار پس از ۱۱۳ سال کاوش‌های علمی در گورستان روی گورهای چاله تدفینی به همان صورت که ۱۷۰۰ سال قبل انجام شده، صورت گرفته است.
«ولی جهانی»، سرپرست گروه کاوش در مجموعه لیارسنگ‌بن، با اشاره به انجام سه فصل کاوش در این محوطه‌ی باستانی به ایسنا می‌گوید: سومین فصل از این کاوش‌ها نیز در حالی به پایان رسید که تاکنون ۲۲ گور به همراه چاله‌هایی فاقد تدفین انسانی که دارای گونه‌های مختلفی از اشیاء سفالی است، شناسایی شده‌اند.
وی با تاکید بر نبود هیچ نوع حفاری غیرمجاز یا تخریبی در این محوطه قبل از به دست آمدن این گورهای تدفینی، بیان می‌کند: این گورها توسط تیم باستان‌شناس به دست آمده‌اند، بنابراین امکان چنین اتفاقاتی در این محوطه وجود ندارد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گیلان با بیان این‌که در جریان سه فصل کاوش باستان شناختی، ۴۸ گور شناسایی شده که به لحاظ تاریخی به ادوار اشکانی و ساسانی تعلق دارد، بیان کرد: فصل سوم از پژوهش‌های میدانی گورستان باستانی لیارسنگ‌بن شیرچاک به‌صورت اضطراری و با هدف نجات‌بخشی این محوطه‌ی باستانی انجام شد.
وی با اشاره به اهمیت ژئواستراتژیک فقدان اطلاعات تاریخی و باستان شناختی کافی از وضعیت این ناحیه و نقش این منطقه در معادلات سیاسی ایران در دوره‌های اشکانی و ساسانی، بیان می:کند: در این فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی، با همکاری مرکز مطالعات ژنتیک نور، پژوهش‌های ژنتیک باستان شناسی صورت انجام می‌شود.
به گفته این باستان‌شناس مطالعات آزمایشگاهی روی دی‌ان‌ای "میتوکندریایی" (mtDNA) و "کروموزوم Y" (Y-chromosome) انجام می‌شود.
او هدف از انجام پژوهش‌های ژنتیک باستان‌شناسی را پاسخگویی به پرسش‌هایی مانند تعیین سن و جنسیت اشخاص، شناخت بیماری‌های رایج، تعیین منشاء جمعیتی و همچنین تخمین میزان و نحوه ارتباطات و مراودات جوامع ساکن در این ناحیه با مناطق همجوار، اعلام کرد.