به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ سیمین سلیمانی: مراسم نگاهی دیگر به «هفت وادی عشق و سلوک» نوشته علیرضا خطیب‌زاده پنج‌شنبه شب (23 آذرماه) در سالن آمفی تئاتر دانشکده هنر نیشابور برگزار شد.
رضا اشرف‌زاده مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی و قائم مقام ریاست دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در ابتدای سخنرانی خود با عنوان «شرح وادی عشق» گفت: عطار یکی از برجسته‌ترین عارفان ایرانی و بزرگ‌ترین عارف اسلامی است، این که گفته شد، عارف اسلامی شاید در ذهن‌ها مولوی بیاید که بسیاری از مطالب عارفانه را نقل کرده اما باید یادمان باشد، اگر کسی مانند عطار نیشابوری نبود ما مولوی را نیز نداشتیم؛ اگر اسرار نامه، الهی نامه، مصیبت نامه و منطق الطیر را نمی‌داشتیم، مطمئن هستم که مثنوی معنوی نیز شکل نمی‌گرفت.
وی ادامه داد: عطار نیشابوری پیر اسرار است به این اعتبار که اسراری را فاش کرده که برای دیگران نهایت رنج و اندوه بوده و عطار نیشابوری به طور رمزی در این کتاب‌های چهارگانه خود به آن‌ها پرداخته است؛ همچنین عطار در عرفان اسلامی شخصی صاحب نظر است و به قول یکی از اروپائیان تئوریسین عرفان است یعنی نظر تاره نسبت به عرفان اسلامی ارائه داده است. بسیاری از مطالب تازه‌ای که در عرفان اسلامی مطرح بوده عطار به زبان ساده یا به زبان رمزی بیان کرده است.
اشرف زاده درباره منطق‌الطیر عطار افزود: ترکیب منطق‌الطیر از قرآن مجید گرفته شده و این که زبان مرغان رمزی است که در ادبیات منظوم خود، پیش از عطار مانند آن را نداریم. منطق الطیر اولین اثر رمزی منظوم عرفانی است که در جهان اسلام به زبان فارسی باقی مانده و از همان ابتدای کتاب مسئله آفرینش را به زبان رمزی می‌گوید؛ عطار به زبان رمزی و به زیباترین شکل مسئله آفرینش را بیان می‌کند. به طور رمزی سیمرغ رمزی از هستی است که از نظرها پنهان است؛ در آثار دیگر عرفانی، سیمرغ، رمزهای دیگری دارد ولی در این جا عطار نیشابوری آن را رمزی از خداوند می‌داند. مسئله آفرینش که عطار به صورت رمزی آن را بیان می‌کند بعد ها در ادبیات فارسی جلوه‌های گوناگونی پیدا می‌کند.
 
وادی به جای مقام
اشرف‌زاده گفت: یکی از مطالبی که عطار نیشابوری به عنوان یک مطلب تازه آن را بیان می‌کند، جانشین کردن وادی به جای مقامات است، عطار درباره خودِ مقامات احساس تنگی می‌کند؛ عطار وادی را به جای مقام می‌گذارد؛  وادی یعنی آبکند، جایی بین دو کوه که متصل به بیایان است یعنی اگر شخصی اول راه را طی کرد به بیابانی بی‌فریاد می‌رسد.
وی ادامه داد: در وادی طلب که در دل سالک می‌افتد که این راه را طی کند باید تا موقع رسیدن به سیمرغ طالب بودن خود را حفظ کند و درباره وادی عشق نیز باید تا انتها، این عشق را در خود داشته باشد؛ این وادی‌ها، وادی‌های عاشقانه و ذوقی هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد درباره وادی فقر و فنا گفت:  این فقر، فقر محمدیه است یعنی انسان نیاز به حق داشته باشد و از کل خلقت بی نیاز باشد؛ ابتکار عطار انتخاب وادی‌های ذوقی عاشقانه به جای مقامات زاهدانه است.
او عنوان کرد: از دیدگاه عطار نیشابوری و بسیاری از عرفا عشق، یک آتش است که باید زیر بوته وجود انسان قرار بگیرد و شعله بزند تا خالص را از ناخالصی جدا کند برای همین عشق، پاک بازی است یعنی در راه عشق هر چه داشته، باخته است؛ وادی عشق این گونه شروع می‌شود و البته عطار نیشابوری به این مهم بسنده نمی‌کند و وقتی تئوری جدید در عرفان ارائه می‌دهد، مسئله عشق را مانند سایر عرفا که فقط انسان عشق را دارد و دیگران عشق ندارند؛ نمی‌نگرد. اغلب عرفا معتقدند امانتِ عشق فقط در وجود انسان گذاشته شده است اما عطار نیشابوری بحث دیگری را عنوان می‌کند و آن، این که همه هستی عاشق هستند و عشق دارند چیزی که در انسان هست و فرشتگان ندارند، مسئله درد است در واقع چیزی که عشقِ عطار را به کمال می‌رساند، درد است که موتور محرک عشق است و این که انسان به چه چیزی عشق بورزد ارزش او را تعیین می‌کند.

مهم ترین پهنه تجلی عرفان اسلامی، ادب فارسی است
در ادامه این مراسم سید حجت‌الحق حسینی مشاور علمی دفتر منطقه‌ای سازمان جهانی آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)؛ مشاور ارشد و عضو هیات علمی گروه اختر فیزیک، کیهان‌شناسی مرکز ستاره‌شناسی تهران با اشاره به مطالعاتی که در حیطه ادبیات عرفانی داشته در بخشی از سخنرانی خود با عنوان «آینه در آینه – عرفان اسلامی در ادب پارسی» گفت: ادبیات فارسی محمل مبارکی است که عرفان اسلامی در آن جای دارد؛ ادبیات عرفانی فقط شعر نیست بلکه موسیقی و قوالی و حکمت نیز هست؛ مهم ترین پهنه تجلی عرفان اسلامی، ادب فارسی است و تاریخ درازنای شعر و ادبیات فارسی مقام والایی از روح را در خود نشان داده است و انسان این مَظهر و مُظهر قانون خداوندی آن جا که روحش جذبات بسیار را می‌خواهد به تجلی بنشیند، سخن به قالب شعر می گوید و اوج شکوفایی آفرینش‌های هنری انسان و هنرِ هنرها شعر عرفانی است.
وی در ادامه با بیان این که عرفان شعر را بالنده کرده، عنوان کرد: اغلب ادبیات عرفانی مربوط به خراسان است و راز دوام ادبیات عرفانی درد بشریت و وجود اخلاص است.
حسینی با اشاره به کتاب « هفت وادی عشق و سلوک» تالیف علیرضا خطیب‌زاده تصریح کرد: معتقدم فرهنگ با جغرافیا نسبت مستقیم دارد، باید یک نظامی‌شناس یک آذری زبان باشد و آن جایی که خواستگاه ادبیات عرفانی خراسان است لاجرم همت یک خراسانی را می‌طلبد که این کار عظیم را جمع کند.