به‌گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ «نشست ایرانشناسی در چین» با حضور الهام سادات میرزانیا، شی‌گوآنگ و محمد دهقانی، عصر امروز شنبه (28 بهمن‌ماه) در سرای اهل قلم برگزار شد.
دهقانی با بیان اینکه در چین امروز ایرانشناسی وجود ندارد گفت: من اخیرا کتابی درباره شرق‌شناسی ترجمه کردم و در جریان مطالعات ایرانشناسی در سراسر جهان هستم و باید بگویم که ایرانشناسی در بهترین مکان‌هایش حتی در اروپا و امریکا وضعیت خوبی ندارد و در چین که وضعیت ما اصلا خوب نیست.
وی ادامه داد: ایرانی‌ها درباره فرهنگ چین اطلاعات زیادی ندارند و تنها از طریق محصولات صنعتی با چین آشنا هستند و علاقه‌ای هم به شناخت فرهنگ چین به ویژه فرهنگ قبل از دوره مدرن آن ندارند. در گذشته اساتید چینی علاقه‌مند به زبان و ادبیات فارسی وجود داشت اما متاسفانه امروز نسل جوان‌تر اساتید چینی وارد کار تجاری شده‌اند.
دهقانی با اشاره به ترجمه‌های چینی نیز افزود: ایرانشناسی به آن معنا در چین وجود ندارد و تنها دکورسازی می‌شود ما نیز از شاعران و نویسندگان چینی اطلاعی نداریم از سوی دیگر قدیمی‌ترین کتاب‌های فارسی که در چین وجود دارند وضعیت خوبی ندارند و رایزن‌های فرهنگی ما در چین کوچک‌ترین توجهی به کتاب‌هایی که به ویژه در حوزه آموزش مذهبی به زبان فارسی در چین وجود دارند، نداشته‌اند.
وی در پایان سخنانش گفت: اکنون نسخه‌های فارسی درباره ایرانشناسی در چین در حال از بین رفتن است و امیدوارم که رایزنی فرهنگی ایران در چین توجه بیشتری به این موضوع انجام دهد.
الهام سادات میرزانیا
اطلاعاتی درباره پادشاهان باستانی چین
میرزانیا در این نشست تاریخچه‌ای را درباره شکل‌گیری جاده ابریشم ارائه کرد و گفت: نخستین باری که جاده ابریشم مورد استفاده قرار گرفت یک قرن قبل از میلاد بود که سفیر چین وارد سرزمین‌های غربی شد. براساس اطلاعات او و یادداشت‌هایش که به دربار چین تقدیم شد نخستین کتاب تاریخ چینی تدوین شد و در واقع این اثر یکی از مهمترین کتاب‌هایی است که اطلاعاتی را درباره پادشاهان باستانی و مسائل چندهزارسال چین ارائه می‌کنند. در فصل 121 آن درباره وضعیت اقتصادی ایران که مردم به‌طور مثال از ارابه استفاده می‌کردند اطلاعاتی داده شده است. همچنین در این فصل بیان شده که به طور مثال وقتی در ایران پادشاهی عوض می‌شده تصویر آن روی سکه‌های جدید ضرب می‌شده است.
وی ادامه داد: بعد از سفر سفیر چین به سرزمین‌های غربی سفرهای تجاری ایران و چین نیز آغاز می‌شود و تاجرهای زیادی نیز فعالیت خود را آغاز می‌کنند حتی برخی از آنها در چین اقامت می‌کنند به‌گونه‌ای که در قرن هشتم میلادی در چین دهکده‌ای به‌نام پارس داریم که ساکنان آن ملوانان ایرانی بودند که در دریای چین رفت و آمد می‌کردند هنوز هم در چین دهکده پارسیان وجود دارد.
وی افزود: بعد از حمله عراق به ایران که یزدگرد سوم شکست می‌خورد و پسرش هم موفق نمی‌شود اعراب را شکست دهد پیروز و نرسی به چین وارد می‌شود و در آنجا اقامت می‌کند. از دیگر شخصیت‌های ایرانی که در تاریخ چین از آنها یاد شده الوهان بوده که گویا امیر ایرانی بوده که نامش بهرام است و در سال 658 میلادی به دربار تانگ آمده و پیام صلح و دوستی چینی‌ها را به کشورهای دیگر می‌برده است. او بعدها به مقام سپهبدی می‌رسد.
شاهزاده‌ای ایرانی؛ اولین مترجم بودایی از زبان سانسکریت
میرزانیا با اشاره به نگارش کتاب «گیاهان داروئی» در آن دوره توضیح داد: این کتاب در اواخر دوره تانگ تالیف می‌شود و با توجه به اهمیت ادویه‌جات و گیاهان با استقبال روبه‌رو می‌شود. بعدها آثار دیگری نیز به زبان چینی وجود داشته است. اولین مترجم بودایی از زبان سانسکریت به بودایی یک شاهزاده اصالتا ایرانی بوده که نام ایرانی آن را نمی‌دانیم.
این محقق مطالعات چین در ادامه با بیان اینکه زبان فارسی یکی از زبان‌های مهم برای آموزش زبان مسجدی بوده گفت: آموزش مسجدی یک نوع نظام آموزشی مذهبی با ویژگی‌های چینی بوده است. 13 کتاب آموزشی مقدس در این حوزه نوشته شده که جزء کتاب‌های آموزش مسجدی بوده و شامل زبان فارسی و عربی با موضوعاتی چون قواعد، منطق، علم بدیع، دستور زبان فارسی، ادبیات فارسی، فقه و ... بوده است. البته در میان این آثار کتب زبان فارسی از زبان عربی بیشتر بوده است. همچنین کتاب گلستان سعدی نیز یکی از آثاری است که در آموزش‌های مسجدی به محصلان برای تذهیب نفس آموزش داده می‌شده است.
درباره ایرانِ سده میانی در چین پژوهش نشده
میرزانیا با اشاره به اینکه در دوره مینگ تعدادی سفرنامه نگاشته شده که منابع اطلاعات ارزشمندی برای کشورها به شمار می‌آید افزود: در این منابع مطالبی درباره مناطقی چون اصفهان، کرمان، هرمز و ... بیان شده است همچنین در کتاب در سفرنامه سرزمین‌های غربی اطلاعاتی درباره آب‌وهوا، موقعیت جغرافیایی، محصولات کشاورزی، حیوانات خط و ... نوشته شده است.
به گفته وی، مطالعات ایرانشناسی شامل ترجمه آثار غربی به‌ویژه ترجمه آثار روسی بوده که بعدها متونی از زبان فرانسوی نیز به آن اضافه شده و از آن جمله می‌توان به آثاری چون تاریخ ایران، فرهنگ ایران و تاثیر جهانی آن، تاریخ امپراطوری پارس و ... اشاره کرد. سطح ایرانشناسی در چین مورد تایید محافل جهانی قرار گرفته است و در همین باره می‌توان به منابعی چون تاریخ چین از کتاب مجمع‌التواریخ فضل‌الله همدانی اشاره کرد.
میرزانیا در بخش پایانی سخنانش با اشاره به تلاش‌هایی که درباره آموزش زبان فارسی در چین صورت گرفته عنوان کرد: زبان فارسی پیش از این در 7 دانشگاه چین آموزش داده می‌شده و اکنون این زبان در 10 دانشگاه تدریس می‌شود. درخصوص ایران در سده میانی پژوهش‌های کمی در چین انجام شده اگرچه درباره روابط سیاسی ایران پژوهش‌ها بیشتر است اما درباره باستان‌شناسی جغرافیا و فلسفه ایران پژوهش‌ها به اندازه کافی نیست.
شی‌گوآنگ
اهمیت طب چینی در ایران امروز
گوانگ نیز در بخش دیگری از این نشست با بیان اینکه گروه ادبیات و زبان فارسی دانشگاه پکن 60 سال است که به فعالیت خود ادامه می‌دهد، گفت: در ابتدای تاسیس این گروه اساتید ایرانی وجود نداشتند و اساتید افغانستانی در این گروه تدریس می‌کردند بعدها مرکز پژوهش‌های فرهنگ ایران در دانشکده پکن در سال 1990 تاسیس شد و تاکنون 6 سمینار در چین با موضوع ایرانشناسی برگزار شده و پروژه‌های علمی با محوریت ترجمه و تصحیح آثار مختلف صورت گرفته است.
وی در ادامه توضیحاتی را درباره اثر تنکسوق‌نامه که خود آن را ترجمه کرده است ارائه کرد و گفت: این کتاب در سلسله ایلخانیان به دستور خواجه رشیدالدین همدانی از چند اثر طب چینی به زبان فارسی ترجمه شده و در سال 1350 نسخه عکسی آن منتشر شده و مجتبی مینویی مقدمه‌ای بر آن نوشته است. این اثر شامل 4 کتاب است که در آن زمان چندان مورد توجه ایرانیان قرار نگرفته اما باتوجه به اینکه امروز در ایران طب چینی بسیار مورد اهمیت قرار گرفته امیدوارم ترجمه‌ای برای تدریس طب چینی مفید باشد.