به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ کتاب «راهنمای خواندن شهریار ماکیاوللی» از مجموعۀ «راهنمای متون کلاسیک» ترجمۀ مجموعۀReader’s Guide است که انتشارات کانتینیوم آن را با هدف فراهم‌کردن مقدمه‌ای روشن و مختصر برای متون کلاسیک در ادبیات و فلسفۀ غرب تهیه کرده است. راهنمای خواندن شهریار ماکیاوللی نوشتۀ میگل وَتِر در انتشارات ترجمان علوم انسانی با ترجمۀ محمد ملاعباسی به چاپ رسیده است.

بی‌تردید، هیچ اثری در اندیشۀ سیاسی مدرن به اندازۀ شهریار ماکیاوللی تأثیرگذار نبوده است. تنها استثنا شاید مانیفست کمونیستِ مارکس باشد. تا امروز ده‌ها کتاب قطور در تفسیر و تشریح ایده‌هایی که در شهریار آمده است نوشته شده‌اند، اما این کتاب راهنما می‌کوشد با تکیه بر چهار موضوع محوری این کتاب، یعنی شر، آزادی، تضاد اجتماعی و امنیت، خواننده را با اصلی‌ترین دغدغه‌های ماکیاوللی آشنا کند.

میگل وتر، نویسندۀ این راهنمای خواندن، علاوه‌بر بازگشایی دشواری‌های کتاب شهریار، به خواننده دیدی تاریخی می‌دهد دربارۀ اینکه، در هر دوره‌ای از تاریخ مدرن، شهریار چطور خوانده شده است و الهام‌بخش چه متفکران و نویسندگانی بوده است. نثر سلیس و موجز کتاب نیز برای خواننده‌ای که می‌خواهد از کتاب سرنوشت‌ساز ماکیاوللی بیشتر بداند یاری‌دهنده است.

در بخشی از سخن ناشر این اثر آمده است: ابن سینا در زندگی نامه خودنوشتش تعریف می‌کند که چهل بار مابعدالطبیعه ارسطو را خواند و مطلقا از آن چیزی درنیافت، تا اینکه با خواندن رساله بسیار مختصر فارابی با عنوان اغراض مابعدالطبیعه، تمامی زوایای این اثر برای او روشن گشت. کوشش تمثیل‌گونه او حکایت از این می‌کند که خواننده راهی طولانی تا فهم متن کلاسیک در پیش دارد و در این راه نیازمند راهنماست. اما تلاش برای خواندن این متن‌ها و برای ما فارسی زبانان خواندن ترجمه‌های فارسی آنها، اغلب به مسیری بی‌سرانجام کشیده می‌شود و فهم عمیق و دقیق، رفته رفته، جای خود را به ساده‌سازی‌های مبتذل می‌دهد.

ملاعباسی مترجم این اثر در بخشی از مقدمه مترجم در مورد نویسنده اثر می‌گوید: میگل وتر، استاد علوم اجتماعی در دانشگاه نیو ساوت ولز در شهر سیدنی است. حیطه علائقش در نظریه سیاسی وسیع است و از ماکیاوللی و کانت تا فوکو و آگامبن را در بر می گیرد. وتر، توجه و علاقه ویژه ای به زیست سیاست و الهیات سیاسی دارد و علاوه بر مقالات متعددی که درباره این حیطه های جدید و جنجالی منتشر کرده، وب سایتی نیز با تمرکز بر موضوع زیست سیاسی به راه انداخته است.

پژوهش درباره جنبه‌های الهیاتی آثار ماکیاوللی یکی از نقاط ویژه کار اوست که نشانه هایی از آن در این راهنمای خواندن نیز هویداست. وتر، مقاله مجزایی با عنوان ماکیاوللی و برداشت جمهوری خواهانه از مشیت، نوشته است که در آن می گوید آوازه الحاد ماکیاوللی باعث شده است تا باورهای الهیاتی او همواره با قضاوتهای صفر و یکی و بزرگ‌نمایی همراه باشد؛ او را شورشگری علیه خدا با اپیکوری رادیکال یا پاگانیست و لاادری نامیده اند، اما تحقیق ژرف‌نگرانه‌تر در این باره به ما نشان می دهد که مجموعه ای از باورهای الهیاتی در قلب نوشته‌های ماکیاوللی جای گرفته اند. باورهایی که برخلاف برداشت رایج از آثار ماکیاوللی، دین را ابزار پیشرفتهای سیاسی نمی داند، بلکه خود سیاست را جهت می دهد.

پیش از وتر، ویرولی نیز این پرسش را به میان کشیده بود که خدای ماکیاوللی کیست؟ و جواب داده بود که ماکیاوللی معتقد است باید برای پاسخ به پرسش خدای ماکیاوللی کیست؟ راه جدیدی را پیش بگیریم. ... وتر می گوید ماکیاوللی در پی بازسازی مفهوم مشیت الهی براساس الهیات اسلامی یا یهودی بوده است. در واقع ماکیاوللی، دست به کوشش الهیاتی زده است برای اصلاح شیوه مسیحی سیاست ورزی. شاهد دیگر نامه هایی است که ماکیاوللی به دوست خود فرانچسکو وتتوری نوشته است و در آنها، پاپ را به کنشگری و بی طرف نبودن در دعواهای سیاسی دعوت می کند تا این گونه بتواند رسالت سیاسی مقام پاپ را بهتر به انجام رساند.

وتر، پیش از این راهنمای خواندن شهریار ماکیاوللی، کتاب مفصل دیگری نیز درباره ماکیاوللی نوشته است. عنوان این کتاب میانه فرم و رویداد: نظریه ماکیاوللی درباره آزاد سیاسی است. مرکز بحث وتر، در این کتاب برداشت ماکیاوللی از آزادی است. آیا ماکیاوللی، جمهوری خواهان پرشور و دلداده آزادی است؟ یا برعکس طرفدار شهریار خون خواری که بهتر است به جای اینکه دوستش داشته باشند از او بترسند؟ این سؤال در جای جای این کتاب راهنما نیز خودش را نشان می دهد و البته وتر، در نهایت معتقد است ماکیاوللی نظریه پرداز خستگی ناپذیر آزادی است.

از این دو نمونه، می توان شیوه کار وتر درباره ماکیاوللی را بهتر فهمید، او علاوه بر تمرکز روی متون اصلی این متفکر ایتالیایی، وقت بسیاری را برای مفسران تأثیرگذار او صرف کرده است. وتر سؤالاتی که این مفسران تأثیرگذار او صرف کرده است. وتر سؤالاتی که این مفسران از متون ماکیاولی پرسیده اند دوباره می پرسد و جوابهای آنها را با دیگر مرور می‌کند، پیشرفتها و دغدغه های جدید علم سیاست را به این پژوهشها می آمیزد و آنگاه سراغ حاشیه‌ها، کلمات فراموش شده یا نادیده گرفته شده خود ماکیاوللی می‌رود و تفسیری غنی از متن او می سازد که هم بسیار جدید است و هم بسیار قدیمی. علاوه بر اینها، نویسنده لحنی روایی و طنزی زیرکانه نیز به متن خود افزوده است. حاصل متنی است زنده و پرطراوت که، در عین حال، از دقت موشکافی های علمی نیز دور شده است.

فهرست جزئی کتاب عبارت است از:

سخن ناشر

مقدمه مترحم

سپاسگزاری

زمینه:

نوزایش و بزنگاه ماکیاوللی

زندیگی یک مورخ سیاسی

تعلیمات آموزگار سیاست

نوزایش یا ارزش تاریخ برای زندگی

نمای کلی:

شهریار به منزله خطابه و فلسفه

شهریار و علم سیاست مدرن

نقشه این راهنمای خواندن

اغوای شهریار:

تقدیم به لورنتسو دی مدیچی

پرسشهای تمرینی

فراچنگ آوردن دولت:

فصل اول تا ششم

درسی مفید برای پادشاهان

پدران بنیان‌گذار و بقیه اسطوره‌ها

پرسش‌های تمرینی

نگاه داشت جامعه:

فصل هفتم تا دهم

پرسشهای تمرینی

مسلح کردن مردم:

فصل یازدهم تا چهاردهم

پرسشهای تمرینی

شهرهای جدید در آینه می نگرد:

فصلهای پانزدهم تا بیست و سوم

پرسشهای تمرینی

خلع سلاح بخت و مسلح کردن آسان:

فصل های بیست و چهارم تا بیست و ششم

آسمان ها مسلح اند

پرسشهای تمرینی

تفسیرها و تأثیرها

ماکیاوللی، آموزگار شر

ماکیاوللی، حامی جمهوری خواه

ماکیاوللی، کمونیست زودهنگام

ماکیاوللی، مبدع مصلحت دولت

برای مطالعه بیشتر

پی نوشتها

منابع

واژه نامه

نمایه

کتاب «راهنمای خواندن شهریار ماکیاوللی» نوشته میگل وتر با ترجمه محمد ملاعباسی به همت انتشارات ترجمان علوم انسانی در زمستان 1396 با شمارگان 1000 نسخه به بهای 25000 تومان منتشر شد.