به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ مراسم بزرگداشت منوچهر صدوقی سها و شاپور اعتماد با حضور جمعی از صاحبنظران حوزه فلسفه و اندیشه در اداره کتاب های خطی کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست «غلامرضا اعوانی» با اشاره به ویژگی‌های شاپور اعتماد از نظر علمی و اخلاقی گفت: اعتماد در دانشگاه لندن درس خوانده و همانجا استخدام و تا مدتها کار کرده است. بنابراین دارای تجربه گرانبهایی از نظر علمی است. اگر بخواهیم از صفات انسانی او صحبت کنیم، به معنای واقعی کلمه می توانیم یک صفت را برای او به کار ببریم و آن جوانمردی است که در کارهای خیر همیشه پیش قدم بوده است. در جلسات هم اندیشی اهل انتقاد است و نظراتش را صریح و بی تعارف بیان می‌کند.
وی افزود: غیر از جنبه انسانی، جنبه علمی او هم حائز اهمیت است به طوری که در تمام زمینه‌های حوزه فلسفی به خصوص در چند رشته تخصص دارد و همچنین در رشته های جدیدی که کمتر صاحب نظر داریم، صاحب تخصص است. علوم شناختی فلسفه و فلسفه تکنولوژی و بعضی جریان های جدید فلسفه از جمله تخصص های وی محسوب می شود.
وی گفت: او کتابهای علمی در خصوص فلسفه تکنولوژی، علوم شناختی، از دیدگاه جدید و در ارتباط با بزرگان این رشته منتشر کرده است. همچنین با بزرگان رشته فلسفه همچون چامسکی ارتباط داشته است. کتاب تاملات دکارت را ترجمه کرده و کارایی های شایسته ای را در این خصوص انجام داده است.
وی بیان کرد: اعتماد در نقد این آثار بسیار نقادانه عمل کرد و این خصوصیات او قابل تقدیر است. اعتماد به موسسه پژوهشی حکمت و فلسفی ایران در رشته تخصصی خود بسیار کمک کرده است.
جامع نگری شاپور اعتماد به فلسفه
در ادامه این نشست امیراحسان کرباسی زاده با اشاره به همکاری با شاپور اعتماد در گروه مطالعات علم موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه گفت: در این گروه حدود ۱۲ سال با اعتماد همکاری داشته ام و جامع‌نگری ایشان به فلسفه برای من همواره حائز اهمیت بوده است. اعتماد همیشه دلش می‌خواهد فلسفه در سبک و سیاق بزرگتری دیده شود به خصوص در علم و اجتماع. چامسکی و دکارت هم همین نگاه را به فلسفه داشته اند.
استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه افزود: اعتماد علی رغم اینکه در یک فضای غربی تحصیل کرده است، اما به سنت اسلامی بسته نگاه نمی‌کند و از جمله کارهایی که در گروه مطالعات انجام داد، ارتباط بین تاریخ علم و فلسفه اسلامی بود که باعث شد ما به سنت خودمان هم در این خصوص نگاه کنیم.
فلسفه اسلامی با تلاش‌های صدوقی سها به ثمر رسیده است
همچنین در ادامه این مراسم، از جایگاه علمی منوچهر صدوقی سها تقدیر به عمل آمد.
اکبر ثبوت در این مراسم به سخنانی در خصوص سابقه آشنایی با صدوقی سها پرداخت و گفت: سابقه آشنایی من از زمان دانشجویی رشته حقوق در دانشکده است که از همان زمان صدوقی سها دل در گرو فلسفه و فلسفه اسلامی داشت. بعد از دوره دانشکده بنده کار قضایی را جدی نگرفتم ولی ایشان وارد حوزه قضا شد و به عنوان یک قاضی بسیار صالح و سالم و شجاع، در این خصوص فعالیت کرد.
وی افزود: بعد از این آشنایی، از طریق آثار ایشان از جمله کتابهایی که برای آشنایی با علمای ملاصدرا تالیف کرده است با وی بیشتر آشنا شدم و انصافاً کمتر کتابی را در این خصوص دیده ام که امیدوارم در جهت تکمیل آن قدم های بلندتری بردارند. او همواره به قواعد اخلاقی پایبندی داشته و هیچ گاه به دور از حیات اخلاقی و دینی زندگی نکرده است.
حسن بلخاری از دیگر سخنرانان این مراسم با اشاره به شخصیت برجسته صدوقی سها در حوزه فلسفه اسلامی اظهارکرد: فلسفه اسلامی با تلاش های صدوقی سها به ثمر رسیده و از همان سالهای اولیه در فلسفه اسلامی تلاش کرده است. صدوقی سها در زمینه فلسفه اسلامی در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه طرح عظیمی را دنبال می کند که از حدود ۳ سال پیش در جریان است.
وی بیان کرد: این نکته مهمی است که اگر فلسفه یونانی نبود، فلسفه اسلامی قابلیت ظهور داشت یا خیر؟ قطعاً صدوقی سها در این قلمرو بسیار فعالیت کرده که امیدواریم با به ثمر نشستن این طرح، خدمت بزرگی به فلسفه اسلامی انجام شود. به هر حال بحث و جدل هایی در این خصوص میان متفکران وجود دارد که امیدوارم این تحقیق به این بحث و جدل ها پایان دهد.
رئیس انجمن آثار مفاخر فرهنگی در ادامه افزود: در دروس حوزوی برای نگهبانی معنا دو رشته علمی فوق العاده مهم وجود دارد که یکی علم درایه و دیگری علم رجال است. راویانی که احادیث را بازگو می کنند از طریق این علم صحه را از ناصحه تشخیص می دهند. ما در فلسفه این علم را نداریم. چون فلسفه اجازه نمی دهد امر غلطی وارد آن شود اما به هر حال در حوزه فلسفه هم نیاز به علم رجال فلسفه داریم که در قرون گذشته یکی از بزرگترین آنها صدوق سها بوده است. وی کار احیای تفسیر متون اسلامی را هم در دست دارد که امیدواریم در آینده به ثمر برسد.
احیای مکتب تهران یکی از کارهای مهم صدوقی سها است
همچنین غلامرضا اعوانی در این نشست گفت: ایران در میان تمام کشورهای اسلامی همواره دارای حکمت بوده است و فقیه حکیم در ایران داشته ایم. در کشورهای اسلامی و دانشگاه های دنیا هیچ جا فلسفه اسلامی وجود ندارد و به جای آن اصول عقاید داریم. حکمای اربعه مکتب فلسفی تهران را تشکیل دادند و این شهر به شهر هزار حکیم معروف شد و این حکمت از یونان نیست بلکه از قرآن است.
وی با اشاره به خصوصیات صدوقی سها ادامه داد: او به هر استادی که می رسید او را تخلیه اطلاعاتی می کرد و احیای مکتب تهران یکی از کارهای مهم ایشان است. یکی از بهترین کتاب هایی که صدوق سها درباره آن کار کرده است تفسیر قرآن در نزد فلاسفه و تفسیر قرآن در نزد عرفا بوده که از نظر علمی بسیار اهمیت دارد و مورد استناد در کتابهای غربی بوده است.
اعوانی تصریح کرد: از دیگر خصوصیات اخلاقی او شوخ طبعی است که یکی از علائم مومن است. انسان وقتی به مرحله رضای مطلق می رسد، اهل شوخ طبعی هم می شود که صدوقی سها از این خصوصیت اخلاقی بهره برده است.
فلسفه اسلامی ترجمه فلسفه یونانی نیست
در ادامه این نشست، منوچهر صدوقی سها به ذکر سخنانی پرداخت و گفت: در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در حال انجام کار جدیدی در فلسفه اسلامی هستیم که مساعدت اساتید محترم را می‌طلبد. در کتابهای ۲۰۰ سال اخیر که توسط مستشرقین به فلسفه اسلامی توجه شده، برخی می‌گویند، این فلسفه اسلامی نیست و از فلسفه یونانی ترجمه شده است. ما در این طرح مطالب فلسفه اسلامی را در می‌آوریم و ثابت می‌کنیم که فلسفه اسلامی از فلسفه یونانی برگرفته نشده است. آنچه که هست، متاثر شدن است که متاسفانه این موضوع را بسیاری قبول نمی‌کنند. فرهنگ ها از هم تاثیر می گیرند. استدعای من این است که در جلساتی این مسایل مطرح شود و اگر ما اشتباه می کنیم، صاحب نظران این اشتباه را رفع کنند.
وی افزود: فلسفه اسلامی به دو معنا اتلاق می‌شود، یکی فلسفه به معنای اعم و دیگری فلسفه به معنای اخص. بر خلاف آنهایی که می‌گویند فلسفه دینی امکان تحقق ندارد، فلسفه دینی امکان تحقق دارد. ما می‌توانیم بر مبنای قرآن کریم و احادیث بدون تاثر از هیچ کس دستگاهی استخراج کنیم بر همین وجود که مبتنی بر قرآن و احادیث باشد.