به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ کتاب «هنر مردن» نوشته پل موران به ترجمه اصغر نوری با مقدمه بابک احمدی از سوی نشر مرکز منتشر شده است.
درباره نویسنده
«موران را نویسنده دنیای مدرن خوانده‌اند، کسی که جغرافیای ادبیات را گسترش داده است. موران باور داشت که دنیای مدرن عجول است و آدم‌ها از آن عقب می‌افتند، حالا می‌خواست آدمی را معرفی کند که از دنیا تندتر می‌دود: «سرعت قاتل رنگ‌هاست. صفحه هزار رنگ چون بچرخد، فقط رنگ خاکستری را می‌بینی.»
پل موران (1888-1976) نویسنده، شاعر، ناقد، نمایش نویس و فیلم نامه نویس بود. اخلاق گرا، وقایع نویس،گزارش گر، تاریخ نویس، با نثری شتاب زده و نگاهی نافذ. می‌گویند سبک او همانند تصویرهای تند سینمایی بود و درباره شیوه تدوین او هم حرف‌ها زده‌اند. خیلی نوشت و بیشتر کارهای‌اش در همان دوران طولانی زندگی‌اش منتشر شدند. در فضایی فرهنگی و هنری رشد کرد، اما به دانشکده علوم سیاسی رفت و دیپلمات شد. از این رو مدام در سفر بود. موران نژاد پرست بود، ضد یهود، ضد شیفته بنیتو موسولینی، دشمن دموکراسی و سوسیالیسم.
مقدمه بابک احمدی با عنوان دنیاهای پل موران
بابک احمدی در مقدمه مفصلی که بر این کتاب نوشته که موران امروز بیش و کم از یادها رفته است و شاید اگر از صد نفر فرانسوی کتابخوان دوست دار ادبیات بپرسید: «پل موران کیست؟» بیش از نیمی بگویند: «موران؟ نمی‌شناسم!» او که زمانی اسم و رسم داشت و جاذبه کلام‌اش بسیار ستایش می‌شد امروز فراموش شده، مثل سنگ گوری که باد و باران و گذر ایام نام حک شده بر آن را پاک کرده باشد.
بنا به آنچه که احمدی در مقدمه کتاب می‌گوید موران نویسنده‌ای بوده که مارسل پروست او را نویسنده‌ای نو به تمام معنی دانست. با این وجود چرا موران فراموش شده است؟
او در پاسخ به این سوال می‌گوید شاید دگرگونی تلقی از متن ادبی در سال‌های پس از جنگ دوم، پیدایش رمان نو و ظهور شیوه‌های تازه روایت و نوع دیدن دنیا دلیل این فراموشی نسبی باشد. سارتر که از زمان جنبش مقاومت چپ‌گرای رادیکالی شده بود امثال موران را نویسندگانی می‌نامید که شهرت‌شان را در فاصله پیش و پس از جنگ از دست داده‌اند!
به گفته احمدی، بنا بر آنچه که ناقدان بیان کردند، زیباترین کار پل موران میلادی(1936) است. حکایت شگفت دلبستگی و هم دلی سلحشوری با میلادی که اسب اوست. مقاله مرگ نیز که در این کتاب آورده شده است تلاشی است برای قرار دادن برداشت یونانی و رومی در برابر برداشت مسیحی که تا امروز پایدار مانده است. گونه‌ای بازگشت به اصل و اساس اندیشه مونتنی.
موران سرانجام به پشتوانه آثار جوانی‌اش به گستره فرهنگ فرانسوی برگشت. برای میلادی نوشته بود کسی جنگ‌جوی شکست خورده را دوست دارد. او با زمان جنگید و مثل هر کس که چنین کند شکست خورد. نویسنده‌ای خوب و سیاستمداری بد بود. مارسل پروست در خوشی‌ها روزها از قوله ژول میشله نوشته «می‌گویند مرگ آن‌هایی را که با خود می‌برد زیبا و حسن‌هایشان را دوچندان می‌کند. باید گفت معمولاً این زندگی بوده که به آنان لطمه می‌زده. مرگ این شاهد پارسا و پاک‌دامن، بر اساس حقیقت و نیکوکاری به ما می‌آموزد که در هر انسانی معمولا خوبی بیشتر از بدی است.»
درباره هنر مردن...
کتاب پیش رو، دو مطلب «هنر مردن» و «خودکشی در ادبیات» را شامل می‌شود که سخنرانی‌هایی هستند که پل موران در سال ۱۹۳۲ به مناسبت صد سالگی رمانتیسم ایراد کرده است. رمانتیسم مکتبی ادبی است که نویسندگانش بیشتر از دیگران به مرگ یا سپردن خود به مرگ پرداخته‌اند. اما مرگ تاریخی به قدمت زندگی انسان دارد و به نظر می‌رسد موران به همین دلیل در نخستین جستار این کتاب، از هنر مردن صحبت کرده است. از نظر این متفکر، انسان باستان با این هنر آراسته بوده و انسان مدرن از آن بی خبر است.
«هنر مردن» اثری تئوریک است درباره مرگ و برخورد انسان با مرگ در گذشته (عهد باستان) تا دنیای معاصر. نویسنده در بخش نخست کتابش برخورد متفاوتی که انسان قدیم و انسان امروز در مواجهه با مرگ داشته‌اند بررسی و مقایسه کند. این هنر مردن است که به قول موران انسان باستان از آن باخبر بود و انسان مدرن از آن بی‌خبر. البته در این جستار نویسنده کتاب از دوست داشتن مرگ توسط انسان‌ها نمی‌گوید بلکه بحثش بر قبول مرگ به عنوان امری طبیعی و مسلم است که در عهد باستان رواج داشته است.
نویسنده درباب اینکه چرا در عهد باستان مرگ این چنین پذیرفتی بود، فلسفه عهد باستان را عامل اصلی می‌داند که از زمان قرون وسطی به تدریج کمرنگ شده و جای خود را به ترس از مردن می‌دهد.
با این مقدمه موران به سراغ مکتب مرگ‌اندیش رمانتیسم می‌رود که از نظر او یکی از پیامدهای اجتماعی آن رواج خودکشی بین مخاطبان ادبیات بود، گرچه منصفانه از ارزش‌های ادبی این مکتب دفاع می‌کند. در بخش خودکشی در ادبیات موران آثار داستانی را مورد تحلیل قرار می‌دهد که شخصیت‌های اصلی آنها خودکشی می‌کنند یا خود مولف و نویسنده خودکشی کرده است.
در بخش «خودکشی در ادبیات» نویسنده کتاب، با مراجعه به آثار بزرگ رمانتیک از موج عظیم خودکشی حرف می‌زند که این آثار به ارمغان می‌آورد. از جوانانی می‌گوید که خودکشی می‌کنند تا «شبیه ورتر نالان شوند» بنابراین موران در این بخش از ادبیات رمانتیک مانند مادام بواری گرفته تا شخصیت داستان داستایوفکسی و ادبیات مدرن را مورد بررسی قرار می‌دهد. نویسنده این مسئله را بررسی می‌کند که خودکشی در ادبیات چه جایگاه و کارکردی دارد و با مخاطب چه می‌کند؟ یعنی داستان‌هایی که شخصیت آن خودکشی می‌کنند چه تاثیری بر مخاطب می‌گذارد؟
البته لازم به ذکر است که موران هم در داستان‌هایش خودکشی شخصیت دارد ولی در این اثر با نگاهی انتقادی به این موضوع پرداخته و آثار سوء موضوع خودکشی را بر مخاطب بررسی کرده است. او در زمان سخنرانی‌اش «خودکشی رمانتیک» را خطری معرفی می‌کند که هنوز حی و حاضر است و از آثار معاصری می‌گوید که ردپای این نوع خودکشی در برخی از آنها مشهود است. این کتاب کوچک هشداری است از پل موران درباره اینگونه مخاطرات.
کتاب «هنر مردن» نوشته پل موران به ترجمه اصغر نوری با مقدمه بابک احمدی با شمارگان هزار و ۲۰۰ نسخه در ۹۶ صفحه به بهای ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان از سوی نشر مرکز منتشر شده است.