به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ کتاب «بوطیقای ارسطو به روایت حکمای اسلامی» با ترجمه سیدمحمود یوسف‌ثانی توسط انتشارات مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران منتشر شد.
بوطیقای ارسطو به روایت حکمای اسلامی، ترجمه و توضیح گزیده‌ای از رساله‌های شعری در عالم اسلام است که عمدتاً بخش پایانی صناعات خمس کتاب هایی را که به روش منطق نه بخشی نوشته شده‌اند، تشکیل می‌دهد. این مجموعه مشتمل بر دوازده رساله از هفت فیلسوف و منطق‌دان از قرن چهارم تا قرن هشتم، یعنی فارابی، ابن سینا، ابوالبرکات بغدادی، ابن رشد، شهرزوری، خواجه نصیر و علامه حلی است. مترجم علاوه بر ترجمه متن رساله‌ها با افزودن توضیحات و پی‌نوشتهای لازم، کوشیده است مواضع دشوار آنها را توضیح دهد و موارد ابهام را مرتفع سازد.
سید محمود یوسف ثانی درباره این کتاب و ضرورت ترجمه آن گفت: این مجموعه، ترجمه ای است از چندین رساله فن شعر کتب منطقی که از آثار فارابی، ابن سینا، ابوالبرکات، ابن رشد و شرح زوری، خواجه نصیر و علامه حلی فراهم شده است. از فارابی چهار رساله آمده است که ۳ رساله مستقل است و یک بخش از کتاب احصاءالعلوم آورده شده است. از ابن سینا، فن شعر الحکمه العروضیه آورده شده که این کتاب خیلی در دسترس نیست و به درستی همه آن منتشر نشده که بر اساس نسخه خطی موجود از آن اصلاح و ترجمه شده است.
عضو هیئت علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه افزود: در این کتاب از رساله البوالبرکات، فن شعر المعتبر آمده است. از ابن رشد ۲ رساله آمده که یکی تلخیص کتاب الشعر و دیگری جوامع الشعر است. از شهرزوری هم باز کتاب رسائله الشجره الاهیه آمده است. همچنین اساس الاقتباس هم آمده و فن شعر منطق تجرید الاعتقاد همراه با شرح علامه حلی در کتاب الجوهر النضید آمده‌است. در مقدمه هم به طور نسبتا مبسوطی سیر این فن شعر در آثار منطقی آورده شده و خصوصیات هر کدام از این رساله‌ها و منابعی که این آثار ترجمه شده از آنها ذکر شده، در مقدمه آورده شده است. در پایان هر رساله ای، تعلیقات و حواشی وجود دارد که در جهت تبیین و توضیح صریح و روشن تر مطالب به آن افزوده شده است.
یوسف ثانی تصریح کرد: تمام شعرهای عربی که مورد استناد نویسندگان رساله‌ها بوده با اعراب‌گذاری و ترجمه دقیق و ذکر شاهد مثال آورده شده است و همچنین سابقه و پیشینه ترجمه فن شعر ارسطو در عالم اسلام و کسانی که گفته شده این رساله را ترجمه کرده اند، آورده شده است. همچنین اشاره ای شده به بعضی دشواری ها و اشکالاتی که احیانا برای مترجمان عرب زبان قرون اولیه در مورد فهم مقاصد ارسطو از مضامین کتاب شعر پیش آمده و بدفهمی‌ها دراین خصوص مورد اشاره قرار گرفته است.
وی افزود: در این کتاب، نکات برجسته وخصوصیات هر رساله و همچنین ویژگی های بارز آن توضیح داده شده است. کار مهم دیگر در این کتاب این است که در خصوص رساله‌های ابن سینا و ابن رشد که مستقیما ناظر به متن ارسطو هستند، در هر مقاله ای گفته شده است که مقاله متناظر با آن در رساله شعر ارسطو چه هست و آدرسش در کتاب ارسطو با ذکر جزئیات آمده است. این کتاب می تواند به عنوان یک کتاب مرجع برای دانشجویان هم مورد استفاده قرار گیرد، با توجه به تلاشی که شده، متون عربی آن دقیق و با حفظ دقت به فارسی ترجمه شده اند و چندین بار مورد بررسی قرار گرفته تا این یکدستی اصطلاحات در آن محفوظ باشد. گمان می‌کنم برای دانشجویان رشته های ادبیات و نقد ادبی که بخواهند تاریخ فن شعر ارسطو را تعقیب کنند و تلقی فلاسفه اسلامی از کتاب شعر ارسطو را دریابند، این کتاب می‌تواند بسیار مفید باشد.
سیدمحمود یوسف‌ثانی تاکید کرد: ارسطو در واقع بنیان‌گذار نقد شعر در تاریخ کتاب‌نویسی بشر است و اولین کسی است که رساله ای در باب نقد شعر به نحو علمی و دقیق می‌نویسد و هر کسی در این باره با او سخن گفته است، جزو مهم ترین آثار نقد ادبی در تاریخ ادبیات جهان است.
این استاد دانشگاه در پایان خاطر نشان کرد: در حال حاضر به ترجمه و شرحی از کتاب جدل ارسطو بر اساس چند ترجمه انگلیسی و عربی مشغول هستم که ترجمه صحیح و روشنی از این کتاب بدست می‌دهد. انشاءالله ضمن مقایسه آنها با مضامین کتاب‌های جدلی که ابن سینا و فارابی و احیانا ابن رشد درباره جدل نوشته اند، علاوه بر ترجمه، قدری مقایسه هم با این ۴ کتاب انجام دهیم و ببینیم تلقی فلاسفه مسلمان از کتاب جدل ارسطو و مطالبی که در آن مطرح شده، چه بوده و این تلقیات چه تفاوت‌ها و تمایزاتی نسبت به هم دارند.