حجت الاسلام والمسلمین حسینی نیشابوری مدیر موسسه تخصصی تفسیر اسراء با تبریک ولادت امام حسن عسکری (ع)، ضمن تبیین جایگاه معرفت و شناخت انسان اظهار داشت: اساساً معرفت و شناخت، دغدغه ای عمیق و مستمر بشریت بوده و هست چه آن زمان که انسان در شناخت خویشتن عمیقا می نگرد و چه آن هنگام که به کائنات و هستی می نگرد، فرقی نمی کند که در کدامین جغرافیا و با چه نژادی باشد و با چه زبانی صحبت کند، آنچه مهم است سرمایه های جسم و جان، سرمایه های ارضی و سماوی و سرمایه های گرانبهای فطرت و سرشت انسان است.

وی افزود: عقلانیت وحیانی برگرفته از معرفت شناسی حکمت متعالیه است و آنچه به ما می گوید این است که ابزار شناخت حقیقت گرچه گوناگون است اما در عین گوناگونی متغیر هستند و با یکدیگر ملایم و سازگارند و بلکه بالاتر می توانند مکمل همدیگر باشند.

نیشابوری با اشاره به ثمرات نظریه عقلانیت وحیانی اظهار داشت: از ثمرات این نظریه تغییر نگاه عمیق و اجراگرایانه دینی کردن فضای دانشگاه و نیز علمی کردن فضای حوزه های علمیه است.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین عبداللهی از دیگر سخنرانان این نشست با اشاره اهمیت ترویج نظریه عقلانیت وحیانی در جوامع بشری امروزی تاکید کرد: ما باید تلاش و رنجی مضاعف را در ترویج و اشاعه نظریه عقلانیت وحیانی به جوامع بشری امروز داشته باشیم زیرا بشر امروز ادعا می کند که حیات سیاسی، اقتصادی و نهادهای اجتماعی و سبک زندگی جامعه امروزی را بر پایه عقلانیت استوار کرده است.

وی افزود: وجه مشترک عقلانیت معاصر، عقلانیتی است مبتنی بر خرد بشر که سر به آسمان بلند نمی کند، ولی ما می گوییم که عقلانیت نوع دیگری نیز دارد به نام عقلانیت وحیانی که متفاوت از دیگر عقلانیت هاست و در چیستی، عناصر، لوازم و نتایج، متمایز از دیگر عقلانیت هاست.

عبداللهی در ادامه با تبیین نظریه عقلانیت وحیانی تصریح کرد: نظر استاد معظم و گرانقدر حضرت علامه جوادی آملی این است که این مفهوم چنان کارایی دارد که بشر می تواند همه علوم و علوم انسانی را برپایه چنین مفهومی استوار کند و به نتایج دقیق آن پی ببرد.

در ادامه این نشست حجت الاسلام نائیجی با اشاره به اهمیت جایگاه عقلانیت وحیانی و سبقه تاریخی این بحث در مسیحیت اظهار داشت: در مسیحیت گروه های مختلفی هستند که می گویند که آیا وحی مقدم است یا عقل و در عمل به دو گروه ایمان گرا و عقل گرا تقسیم می شوند که ایمان گرایان می گویند باید به ایمان توجه کنیم و عقل را کنار نگذاریم و نمی شود با عقل خدا را ثابت کرد.

وی افزود: این نزاع در اسلام نیز وجود دارد و یکی از دعواهای معتزله و اشاعره همین بود که آیا به سنت عمل کنیم و یا عقل هم قابل استفاده است. ولی در آموزه های اسلامی بر این مطلب اشاره شده که عقل تنها و وحی تنها کارساز نیست و هر دو باید کنار یکدیگر باشند تا مسیر کمال و سعادت را برای ما مشخص کنند.

در انتهای این نشست حجت الاسلام والمسلمین ردایی در سخنانی با اشاره به جایگاه مفاهیم وحی و عقل ابراز داشت: انسان، غیر از انسان کامل نه حقیقت وحی را می فهمد و نه حقیقت عقل را، آنچه که فهمیده شده آثار این دو است نه حقیقت این دو.

وی با تعریف وحی و عقل افزود: وحی ظهور صفات فعلی قولی و عقل هم ظهور صفات غیرقولی است و در عالم کثرت دو حقیقت و در عالم بسیط یک حقیقت هستند. این دو حقیقت نازل شده از ذات مقدس الهی برای انسان هاست برای اینکه عقل بالقوه انسان به عقل بالفعل برسد که اگر به فعلیت رسید آن وقت معنای عقلانیت وحیانی محقق شده است.