به گزارش فرهنگ امروز به نقل از دبا: کتابخانه، مرکز اسناد و اطلاعرسانی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهشهای ایرانی و اسلامی) در خرداد ماه ۱۳۶۳ بنیاد نهاده شد و طی سالیان، با رنج بسیار و به برکت همت و کوشش پیگیر گروهی از دانشپژوهان و دوستداران فرهنگ اسلام و ایران، به صورت یکی از بزرگترین و معتبرترین کتابخانههای تخصصی کشور درآمد. در حقیقت کوشش گستردهای که پیش از تأسیس این کتابخانه در راه گردآوری کتابهای چاپی، خطی، عکسی و نیز تهیۀ مجلههای معتبر علمی به زبانهای گوناگون آغاز شده بود، همچنان با شتاب ادامه یافت. حضور فعال و بیوقفه در نمایشگاههای کتاب، در داخل و خارج کشور، تهیۀ مستمر کتابها و مجلههای تازه و چاپهای جدید کتابها و مجلههای کهن، پُرس و جو از سرنوشت مجموعههای نفیس خصوصی و کوشش برای خرید یا جذب آنها، تصویربرداری از کتابها و مجلههای قدیمی کمیابِ موجود در کتابخانههای عمومی و خصوصی، از فعالیتهای پرثمر کارکنان کتابخانۀ مرکز بوده است. از سوی دیگر انتشار مجلدات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اشتیاق و هیجان و امیدی در دلهای دوستداران فرهنگ این کشور پدید آورد و سبب شد تا تنی چند از فرهنگ دوستان و خاندانهای بزرگ فرهنگی در پشتیبانی و پاسداری از این جنبش فرهنگی، کتابخانههای خصوصی خود را به این مرکز اهداء کنند.
بدینسان مجموعۀ بزرگی پیرامون یک میلیون مجلد کتاب، مجله و روزنامه گرد آمد که هماکنون برای تدوین دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و دیگر دائرةالمعارفهای عمومی و تخصصی که در این مرکز تدوین میگردد، مورد استفادۀ محققان قرار میگیرد و بسیاری از دانشمندان و پژوهشگران داخلی و خارجی هم از آن بهره میبرند. به طوری که اسناد موجود نشان میدهد، آمار منابع ثبت شده این کتابخانه تا پایان سال ۱۳۹۶ بدینشرح است:
۷۸۳۴۴۸ جلد کتاب چاپی (به زبانهای فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی، روسی، ترکی و دیگر زبانها)، ۲۰۳۳ مجموعۀ کتاب خطی (به زبانهای فارسی، عربی و ترکی)، ۹۱۱۸ مجموعۀ کتاب عکسی، ۷۵۵۹ عنوان نشریۀ علمی، ۹۵۸۰ جلد پروندههای علمی تجلید شده، ۱۱۰۰۳ برگ اسناد، فرمان و نامههای تاریخی، ۴۰۱۰ حلقۀ اسلاید و عکس، ۵۳۵۹ عدد لوح فشرده.
افزون بر این کوششها، کتابخانه و مرکز اسناد از چند سال باز، چاپ و انتشار آثاری تحقیقی یا احیاء میراث پیشینان و فهرستهای نسخههای خطی و عکسی را آغاز کرد و مجلدات بسیاری از این دست تاکنون به زیور طبع آراسته نموده است:
مجلد نخست فهرست نسخههای عکسی مرکز به مجموعه کتابخانه خصوصی اهدایی زینالعابدین ابراهیمی اختصاص، و مشتمل بر معرفی ۸۳۶ جلد در ۱۱۸۲ عنوان که در ۱۳۸۲خ انتشار یافت.
مجلد دوّم، فهرست نسخههای عکسی مرکز از شماره ۱-۵۰۰ جلد در ۱۰۰۸ عنوان در سال ۱۳۸۸ انتشار یافت.
اما مجموعۀ حاضر، یعنی فهرست نسخههای عکسی مرکز ـ جلد سوم که تألیف آن سالها پیش از این، با اهتمام استاد احمد منزوی صورت پذیرفته بود و اکنون با بازبینی و ویرایش آقای دکترعلی بهرامیان به شکل حاضر تدوین و انتشار مییابد و به محضر اهل فرهنگ تقدیم میشود.