فرهنگ امروز/ زهرا منصوری: سی و هفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر پنجشنبه شب برگزیدگان خود را شناخت و روز جمعه با اکران فیلم‌های برگزیده به کار خود پایان داد؛ دوره‌ای که از همان ابتدا با بیانیه‌های کانون کارگردانان، جامعه صنفی تهیه‌کنندگان و انجمن منتقدان و نیز مواضع تند و تیز برخی سینماگران و تهیه‌کنندگان مبنی‌بر لزوم ادغام مجدد این رویداد با جشنواره فیلم فجر، با حاشیه مواجه بود.
این چهارمین دوره‌ای بود که میرکریمی سکان هدایت «جشنواره جهانی فیلم فجر» را برعهده داشت اما طی ۲ سال اخیر بیش از هر دوره‌ای به کارشکنی‌های داخلی اشاره و مواضعی از این دست اتخاذ کرد؛ «برخی از موفقیت دیگران زجر می‌کشند و با کارهای نادرستی که انجام می‌دهند در مقابل یک رویداد ملی کشورشان می‌ایستند»
اما این تمام ماجرا نیست. موضوعاتی مانند اسپانسرهای جشنواره، صحبت‌های دوپهلوی حسین انتظامی سرپرست سازمان سینمایی درباره ادغام یا مجزا برگزار شدن ۲ جشنواره ملی و جهانی فجر، کیفیت مهمانان و نیز ترکیب فیلم‌ها از دیگر نکاتی بود که بر این دوره از این رویداد سینمایی سایه انداخته بود.
پیش از برگزاری آئین اختتامیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر به گفتگو با سیدرضا میرکریمی دبیر این رویداد نشستیم و درباره کم و کیف این جشنواره جهانی صحبت کردیم.
شرح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
* آقای میرکریمی حالا که پنج دوره از جداسازی جشنواره جهانی از فجر ملی می‌گذرد، درباره این رویداد به خصوص دورهسی‌وهفتم آنچه جمع‌بندی‌ای دارید؟
با توجه به حجم مشکلاتی که سال گذشته داشتیم فکر می‌کنم توانستیم به آنچه که مدنظرمان بود برسیم برای مثال کمبودهایی در تأمین بودجه جشنواره مشهود بود و تحریم‌ها نیز برخی از موضوعات را رقم می‌زد برای مثال مسائلی مانند ارسال پول، دعوت از مهمانان و… سر راه ما به عنوان یک مانع بود از همین رو من پیش‌بینی این میزان موفقیت را برای جشنواره نداشتم و خودم را برای کمتر از این آماده کرده بودم ولی خوشحالم که این جشنواره جای خود را پیدا کرده است و بسیاری از حرفه‌ای‌های سینما نگاهی مثبت به آن دارند. یعنی برخلاف سختی‌هایی که برایشان پیش می‌آید دعوت ما را قبول می‌کنند، فیلم‌هایشان را در اختیار ما می‌گذارند و خودشان برای حضور در بخش‌های مختلف جشنواره اعلام آمادگی می‌کنند.
با حجم عملیاتی که در جشنواره ما انجام می‌شود، برای مثال ۱۶۰ عنوان فیلم در نزدیک به ۱۲ سالن نمایش داده و نشست‌های علمی برگزار می‌شود، تعداد اشکالات و تأخیرهای فنی به دو یا سه درصد هم نمی‌رسد و این یعنی یک موفقیت خوباز سوی دیگر برنامه‌های جشنواره امسال از روز اول به صورت منظم و با کمترین مشکلات برگزار شد. با توجه به اینکه دیگر چند سالی است که اعضای باشگاه هواداران و تماشاگران حرفهای جشنواره با آداب این رویداد آشنا شده‌اند خیلی طول نکشید که سالن‌های ما پر شد و همه برنامه‌ها از قبیل نمایش فیلم‌ها، نشست‌های علمی و برنامه‌ها در چارسو، در دانشگاه‌های دیگر و سینما فلسطین بدون کمترین تغییری در برنامه پیش رفت.
البته به هر حال در همه جشنواره‌های معتبر دنیا هم پیش می‌آید که یک نقص فنی باعث کنسل شدن یک سانس نمایش بشود و برنامه‌ای به تأخیر بیفتد ولی با حجم عملیاتی که در جشنواره ما انجام می‌شود، برای مثال ۱۶۰ عنوان فیلم در نزدیک به ۱۲ سالن نمایش داده و نشست‌های علمی برگزار می‌شود، تعداد اشکالات و تأخیرهای فنی به دو یا سه درصد هم نمی‌رسد و این یعنی یک موفقیت خوب.
خوشبختانه امسال هم نماینده فیاپ برای سومین سال پیاپی اینجا بود و باز با ابراز رضایت کامل از کیفیت و نحوه برگزاری جشنواره کشور ما را ترک کرد و پیش از ترک کشور، گزارش خود را به من داد و گفت «عمیقاً خوشحالم که بر خلاف همه مشکلات بین‌المللی که برای شما وجود دارد، شما سال به سال حرکت رو به جلویی دارید، من به عنوان ناظر بیرونی این پیشرفت را کاملاً احساس می‌کنم و این را در گزارشم به هیأت رییسه فیاپ در مجمع عمومی فیاپ که همزمان با جشنواره کن برگزار می‌شود، اعلام می‌کنم.»
* با همه این رضایت‌هایی که شما اعلام می‌کنید ولی جشنواره ما هنوز نتوانسته گرید A را دریافت کند.
گرید a اصطلاحی بود که تا ۱۰ سال پیش به برخی از جشنواره‌ها اطلاق می‌شد و حالا چیزی به این اسم وجود ندارد. تنها تعدادی از جشنواره‌ها هستند که فیاپ آنها را به عنوان جشنواره‌های برتر می‌شناسد که در حال حاضر تعداد آنها به ۱۵ جشنواره می‌رسد و ما در تلاشیم شانزدهمین جشنواره باشیم.
ما برای قرار گرفتن در این فهرست همه شرایط را هم داریم و ارزیابی که هر ساله از جشنواره ما شده نشان داده که جشنواره ما این قابلیت را دارد تنها مشکلی که در این باره وجود دارد و باعث شده این موضوع به تأخیر بیفتد این است که ما روی زمان برگزاری جشنواره اصرار داریم یعنی می‌خواهیم در اواخر فروردین‌ماه برگزار شود در حالی که فیاپ در پذیرفتن جشنواره‌ای در این نقطه از تقویم خود، محدودیت دارد. با روندی که پیش می‌رود فکر می‌کنم این موضوع هم به زودی حل می‌شود یعنی من امیدوارم در این مجمع عمومی تصمیمات خوبی برای ما گرفته شود.
* فکر می‌کنید اگر این اتفاق بیفتد بخشی از این انتقادهایی که به شما و جشنواره می‌شود، فروکش پیدا می‌کند؟
ما تلاشمان را می‌کنیم اما این نکته را بگویم که اگر انتقادات کارشناسانه باشد همیشه ادامه دارد و ما از آن استقبال می‌کنیم بنابراین نباید با اخذ مجوز از یک مؤسسه معتبر جهانی انتقادات تعطیل شود به هر حال هر جای کار مشکل دارد باید به ما گوشزد شود از سوی دیگر انتقادات غیرکارشناسانه هم همیشه ادامه دارد یعنی اگر خدا هم بیاید پایین و تأیید کند که کار ما درست بوده است باز برخی بهانه‌ای پیدا می‌کنند تا حرفشان را بزنند چون این اظهارات غیرکارشناسانه است و اصطلاح بد این صحبت‌ها «غرض‌ورزانه» می‌شود که من نمی‌خواهم از آن استفاده کنم.
* و شما فکر می‌کنید موضوعاتی که درباره ادغام ۲ جشنواره از سوی همکاران شما اعلام می‌شود، همین‌قدر غرض ورزانهاست؟
من بارها توضیح داده‌ام که یک عقل جمعی و یک نظر کارشناسانه در طول چند سال به این نتیجه رسیده است که این ۲ بخش زیر سایه یکدیگر گم شده‌اند. به ویژه بخش بین‌الملل که به یک جایگاه تشریفاتی تبدیل شده بود و صرفاً کاتالوگ آن چاپ می‌شد. مهمانان آن می‌آمدند و می‌رفتند، فیلم‌های خارجی آورده می‌شد که نه دیده می‌شد و نه از سوی مردم مورد استقبال قرار می‌گرفت چون در آن تایم زمانی همه دوست داشتند فیلم‌های ایرانی را ببینند، بیشترین خبر از بخش ملی مخابره می‌شد و در نتیجه هزینه و فایده برگزاری جشنواره جهانی با جشنواره ملی با یکدیگر نمی‌خواند بنابراین تصمیم گرفته شد این ۲ بخش از هم جدا شوند.
فراموش نکنیم که جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان، جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشنواره «سینماحقیقت» هم از جشنواره فیلم فجر جدا شده‌اند یعنی جشنواره فیلم فجر یک جشنواره مادر بود که در سال‌های آغازین تنها بود اما به ترتیب این جشنواره‌ها از آن جدا شدند چون می‌خواستند مسیر تخصصی خود را بروند. در نتیجه بر اساس یک تصمیمعقلی این نتیجه حاصل شد البته در آن جلسه‌ای که این تصمیم گرفته شد من نبودم چون اصلاً سال اول دبیر نبودم ولی اگر نظر کارشناسانه من را بخواهند می‌گویم تقویم فرهنگی ما از نشست‌ها، گردهمایی‌ها و برنامه‌های فرهنگی که باید متناسب با وزن فرهنگی کشور ما برگزار شود، خیلی خلوت و حیف است که ما تعداد این برنامه‌ها را کم کنیم هر برنامه فرهنگی مثل درختی است که نباید آن را قطع کرد بلکه باید تعداد آن را افزایش داد بنابراین نمی‌خواهم بگویم برخی از این واکنش‌ها غرض ورزانه است بلکه یک سوءتفاهم بود.
* به هر حال شما چند سالی است که این مطلب را توضیح می‌دهید اگر سوءتفاهم بود تا حالا باید رفع می‌شد.
البته امسال بخش زیادی از این سوءتفاهم حل شده است به گونه‌ای که ما همکاری خوبی با کانون کارگردانان داشتیم.
* اما همین کانون کارگردانان جزو اولین صنف‌هایی بود که بیانیه‌ای برای ادغام جشنواره‌ها داد.
بله ولی بعد از آن اتفاقات، من نشست‌هایی داشتم با کانون کارگردانان و بخشی از تهیه‌کنندگان که این موضوع را مطرح می‌کردند. در این نشست‌ها متوجه شدم که آنها اطلاعات دقیقی از جشنواره ندارند و وقت نگذاشته بودند که به ساز و کار جشنواره نزدیک شوند، همین‌ها باعث می‌شد نظرات متفرقه‌ای داشته باشند. برخی هم خارج از صنف هستند که به این موضوعات دامن می‌زنند یعنی نشریات و سایت‌هایی که سرجمع پست‌های آنها در فضای مجازی تنها ۵۰۰ لایک می‌خورد یا روزنامه‌ای که کلاً ۳۰۰ تیراژ هم ندارد؛ اینها تبدیل به محل‌های باج گیری شده‌اند و وقتی به زمان برگزاری گردهمایی بزرگ نزدیک می‌شویم به اینجا می‌آیند، خواهش و اصرار می‌کنند که آگهی بگیرند و ما پول رپورتاژ آگهی بدهیم اما من این رویه را از وقتی به اینجا آمده‌ام تعطیل کرده و گفته‌ام اگر نشریه‌ای مطلبی در له و علیه جشنواره به شکل کارشناسانه بزند ما تعدادی از تیراژ آن را می‌خریم و بین مهمانان توزیع می‌کنیم.
حسین انتظامی تا این لحظه از جشنواره حمایت کرده‌است اما من هم مثل شما وقتی مصاحبه‌ها را می‌خوانم کمی گیج می‌شوم حالاباید در اولین فرصت از ایشان بپرسم ببینم واقعاً مشکل کجاست چون من هم واقعاً نمی‌فهمممن می‌توانم این پول را پرداخت کنم چون این موضوع به ارتقای سطح علمی جشنواره می‌انجامد و تولید فکر می‌کند اما من حاضر نیستم به نشریه که کلاً ۴۰۰ نفر خوانند دارد باج بدهم یعنی به این فکر کنم که اگر به آنها آگهی ندهم به دشمن تبدیل می‌شوند و شروع به تخریب جشنواره می‌کنند بنابراین حاضرم این هزینه تخریب را بپردازم.
* همان‌ها هم گاهی از سوی برخی از سینماگران ارتزاق می‌شوند یعنی این سینماگران مطالبی در اختیار این نشریات و سایت‌ها قرار می‌دهند که صاحبانشان به واسطه همان مطالب شروع به تخریب می‌کنند.
اشکال ندارد. به هر حال یک جایی باید جلوی این باج خواهی ها گرفته شود، دو سه سالی هزینه می‌پردازیم و حرف‌هایدرشت می‌شنویم اما آدم‌های عاقل و اهل فن می‌دانند که چه بخشی از این حرف‌ها حاشیه‌های غرض ورزانه و چه بخشی کارشناسانه است.
* با این اوصاف فکر می‌کنید دوستانی که دچار سوءتفاهم شده بودند، حالا از کارکرد جشنواره رضایت پیدا کرده‌اند؟
بله اکثریت این گونه هستند. درواقع در حال حاضر کمتر با این موضوع مواجه هستیم شما درباره ۱۰ درصد صحبت می‌کنید اما چیزی که من از بچه‌های سینما، باسابقه‌های سینما و وزنه‌های سینما می‌بینم این است که آنها ابراز رضایت می‌کنند و ما جشنواره‌مان را برگزار می‌کنیم اگر این موج مخالفت بزرگ و جدی و حرف‌ها کارشناسانه بود الان احتمالاً جشنواره برگزار نمی‌شد.
* البته یک وجه دیگر از این موضوع حرفهای حسین انتظامی سرپرست سازمان سینمایی است که همیشه درباره ادغام یا جدایی ۲ جشنواره فیلم فجر به صورت دوپهلو صحبت می‌کند.
در جلسات خصوصی که با ایشان داشته‌ام متوجه شده‌ام ایشان به شدت بر جشنواره جهانی فیلم فجر اعتقاد دارند و این جشنواره را نه فقط برای سینما بلکه برای کشور یک رویداد بسیار مهم و قابل اعتنا می‌دانند که حتماً باید از آن حمایت شود تا این لحظه هم از جشنواره حمایت کرده‌اند اما من هم مثل شما وقتی مصاحبه‌ها را می‌خوانم کمی گیج می‌شوم حالا باید در اولین فرصت از ایشان بپرسم ببینم واقعاً مشکل کجاست چون من هم واقعاً نمی‌فهمم.
* در صحبت‌هایتان به تحریم اشاره کردید، به نظر می‌رسد سطح مهمانان این دوره از جشنواره افت پیدا کرده بود، فکر می‌کنید دلیل این موضوع همین تحریم هاست؟
من نمی‌توانم این موضوع را دقیقاً به تحریم مربوط کنم البته سال گذشته هم دور از تحریم‌ها نبودیم همان موقع هم هنوز خیلی از تحریم‌ها سرجایش بود. واقعیت این است که جریان فیلمسازی در دنیا افت و خیز دارد یک وقت‌هایی فیلم‌های خوب را در یک سال نام‌های بزرگ می‌سازند مثل سال پیش که پشت فیلم‌های ما پر از نام‌های بزرگ بود گاهی فیلم‌های خوب را افراد ناشناس می‌سازند.
امسال نانی مورتی، مل گیبسون و مایکل مور به جشنواره دعوت شده بودند و هر سه با وجود اظهار تمایل به ما گفتند به دلیل فیلمسازی نمی‌توانیم بیایم. بنابراین بهانه آنها تحریم نبود ولی چه بسا سال آینده با مجموعه‌ای از استادان و حرفهای هایی رو به رو باشیم که وقت آزادتری دارندامسال هم به لحاظ کیفی فیلم‌های خوب زیادی داشتیم اما شاید نام‌های بزرگی پشتشان نبود. وقتی از مهمانان هم دعوت می‌کنیم، همینطور است برای مثال در یک سال می‌بینیم همه آنها مشغول کار هستند باید عنوان کنم امسال نانی مورتی، مل گیبسون و مایکل مور به جشنواره دعوت شده بودند و هر سه با وجود اظهار تمایل به ما گفتند به دلیل فیلمسازی نمی‌توانیم بیایم. بنابراین بهانه آنها تحریم نبود ولی چه بسا سال آینده با مجموعه‌ای از استادان و حرفه‌ای‌هایی رو به رو باشیم که وقت آزادتری دارند و بتوانند بیایند.
فراموش نکنیم که ما هم به دنبال سلبریتی‌های خبرساز نیستیم که نتوانند محتوای علمی را با دانشجویان ما به اشتراک بگذارند. سابقه جشنواره ما «فرش قرمزی» نیست در نتیجه بخشی از افرادی که برای برخی نام آشنا هستند اصلاً از لیست ما حذف می‌شوند.
ما امسال لوکا بیگاتزی فیلمبردار ایتالیایی را به عنوان مهمان داشتیم که یکی از بهترین ورکشاپهای فیلمبرداریِ بعد از انقلاب را برگزار کرد. این موضوع را من نمی‌گویم بلکه فیلمبرداران حرفهای سینمای ایران که در آن جلسه حاضر بودند، می‌گویند یا در زمینه تدوین و طراحی صحنه، درجه یک‌ها را داشتیم. امسال در بخش هیأت داوران ما یک اسکاری، یک دارنده خرس برلین و… داشتیم یعنی اگر جایزه‌های هیأت داوران ما را روی همدیگر بگذارید متوجه می‌شوید وزن علمی و اعتباری جشنواره‌ای آنها از هیأت داوران یکی از معتبرترین جشنواره‌هایی که دو سه ماه پیش در اروپا برگزار شد، بالاتر است. در نتیجه نمی‌توانیم بگوییم تحریم‌ها مانع چیزی شد البته می‌توانم حدس بزنم بعضی از فضاسازی‌های ناجوانمردانه که منشأ داخلی و خارجی دارند، بی تأثیر نیست در واقع یک جنگ نرمی وجود دارد که برخی اوقات می‌تواند خساراتی وارد کند اما حاصل کار برای من غرورانگیز است یعنی من فکر می‌کنم برای خود مهمانان هم تعجب‌آور است که وقتی در فضای جشنواره قرار می‌گیرند، می‌گویند شما چگونه در این شرایط سخت که هم فضاسازی تبلیغاتی بر علیه شماست و هم محدودیت‌های اقتصادی دارید، توانستید چنین گردهمایی بزرگی را شکل بدهید.
* از کارشکنی‌های داخلی گفتید؛ یعنی سینماگرانی از داخل ایران این اتفاق را رقم می‌زنند؟
نمی‌خواهم توضیح زیادی درباره این موضوع بدهم تا کسانی که این کار غلط را می‌کنند، فکر کنند کارشان موفقیت‌آمیز بوده است بخشی از این موضوع می‌تواند ناشی از دشمنی جدی باشد بنابراین ما امیدی به همراهی این افراد با خودمان را نداریم قضیه این گونه است که برخی به اشتباه فکر می‌کنند می‌توانند جلوی حرکت ملی که می‌تواند افتخاری برای کشور خلق کند، بگیرند و در پی آن به یک هدف سیاسی کوتاه‌مدت برسند.
مطمئنم این افراد در آینده متوجه می‌شوند اشتباه بزرگی کرده‌اند. با توجه به اینکه جشنواره با کیفیت خوبی برگزار می‌شود، مهمانان خوبی آمده‌اند و تعدادشان هم کم نیست این موفقیت را نمی‌خواهم با این صحبت که برخی مانع تراشی کرده‌اند، خراب کنم ولی اگر این جشنواره کار خود را محکم ادامه دهد، در آینده ثابت می‌شود که این تلاش‌های تخریبگر بی فایده است.
* یعنی امسال هم داخلی‌ها با مهمانان تماس می‌گرفتند و می‌گفتند به ایران نیایید؟
بله خیلی زیاد و سازماندهی شده از سال‌های قبل…
* و این یعنی ایران‌هراسی داخلی!
بله دقیقاً. من شک دارم به صورت خودجوش و فردی این اتفاق افتاده باشد.
* از انتقادهای دیگری که به جشنواره جهانی فیلم فجر می‌شود این است که اقبال مخاطبان بیشتر به فیلم‌های ایرانی است و این موضوع اساس برگزار جهانی جشنواره را زیر سوال می‌برد.
نه این اشکال وارد نیست. البته کسانی که اشکال می‌گیرند، معتقدند ما چندان فیلم ایرانی نمایش نمی‌دهیم در حالی که خارجی‌ها به خاطر فیلم ایرانی به جشنواره می‌آیند. در نتیجه باید جشنواره را ادغام کنیم تا فیلم‌های ایرانی دیده شود. هر ۲ انتقاد هم کارشناسانه نیست اتفاقاً ما تعداد کمی از آثار ایرانی را در بخش‌های مختلف این جشنواره به نمایش می‌گذاریم اینکه می‌گویند فیلم‌های زیادی داریم مربوط به بخش بازار می‌شود که البته طبیعی است وقتی یک بار در سال این حجم از مهمانان خارجی می‌آیند و برایشان هزینه می‌شود طبیعی است که مجموعه تولیدات سالیانه را به آنها نشان بدهیم تا این آثار راه خود را به جشنواره‌ها و بازارهای جهانی باز کنند.
اتفاقاً من می‌خواهم این فرصت را سال به سال بیشتر به فیلم‌های ایرانی بدهم تا بتوانند با خریداران و نمایندگان فستیوال‌های مختلف ارتباط داشته باشند اگر منظور این است که مخاطبان دوست دارند بیشتر فیلم‌های ایرانی را ببینند باید بگویم همه جای دنیا اینگونه است، به هر جشنواره جهانی که من رفتم دیدم، صف‌های طویل‌تری برای آثار کشور میزبان شکل گرفته است. با این حال اگر سالن فیلم‌های خارجی ما خالی می‌ماند من این حرف را قبول می‌کردم این در حالی است که همه سالن‌های فیلم‌های خارجی ما پر و به همه فیلم‌ها توجه می‌شود اما به فیلم‌های ایرانی توجه بیشتری می‌شود مخصوصاً فیلم‌هایی که برای اولین بار نمایش داده می‌شود و این موضوع بدیهی است.
* البته جشنواره‌های معتبر خارجی مثل ما نیستند که یک بخش داخلی و یک بخش بین‌المللی داشته باشند.
نه این‌طور نیست آنها هم دارند منتها نامشان یکی نیست. برخی از جشنواره‌های دنیا هم یک بخش ملی و هم یک بخش بین‌المللی دارند و برخی کشورها چند جشنواره ملی و جهانی دارند مثل ترکیه ولی چون در کشور ما نام این ۲ جشنواره یکی است برخی تصور می‌کنند یک جشنواره داریم در حالی که ما ۲ جشنواره داریم و هیچکدام بخشی از دیگری نیست بر همین اساس این سوءتفاهم اسمی را باید فراموش کنیم.
* در صحبت‌هایتان به بخش بازار اشاره کردید که اتفاقاً این بخش موردانتقاد برخی است، چراکه معتقدند ساز و کار درستی ندارد و آنچنان که شما عنوان می‌کنید باعث دیده شدن آثار نمی‌شود.
به همه بخش‌های اجرایی در همه حوزه‌ها از فرهنگ و سیاست گرفته تا… انتقادهایی وجود دارد. اتفاقاً هر جا انتقاد بیشتر باشد یعنی اتفاقی در آنجا در حال رخ دادن است. وقتی خریداران بین‌المللی، فروشندگان و… بخشی از پول بلیت هواپیما را خودشان تقبل می‌کنند و این بازار را همچنان به عنوان مقصد تجاری خود می‌دانند، در تقویمشان قرار می‌دهند و این بازار را از دست نمی‌دهند، این علامت خوبی است.
متأسفانه در حال حاضر شغل عده‌ای این است که فقط انتقاد کنند. آنها وقتی وارد گود شوند و با تمام فشارها، محدودیت‌های تحریم و ایران هراسی هایی که وجود دارد، دست و پنجه نرم کنند متوجه می‌شوند که حرفشان درست نیستدرباره آنهایی که می‌گویند این بخش «خیلی موفق» نیست باید بگویم بله ما هیچ جا «خیلی موفق» نیستیم و با جایگاه واقعی‌مان فاصله داریم. ایده آل فکر کردن برای کسانی که هیچ دستی بر آتش ندارند، کنار نشسته‌اند و تنها انتقاد می‌کنند کار بسیار ساده و کم هزینه‌ای است چون چیزی از آنها کم نمی‌شود. متأسفانه در حال حاضر شغل عده‌ای این است که فقط انتقاد کنند. آنها وقتی وارد گود شوند و با تمام فشارها، محدودیت‌های تحریم و ایران هراسی‌هایی که وجود دارد، دست و پنجه نرم کنند متوجه می‌شوند که حرفشان درست نیست.
آنها اگر بدانند مراودات بانکی قطع و حتی روابط پستی هم دچار مشکل شده است اما در چنین شرایطی بازاری برگزار شود که همسایگان شمالی ما در آسیای میانه بر سر گرفتن غرفه در اینجا دعوا دارند چون می‌توانند در اینجا محصولات خود را بفروشند و برایشان مهم شده است یا مثلاً بخشی از مهمانان خارجی ما برخلاف شرایط سخت‌گیرانه اصرار دارند که در اینجا حضور داشته باشند، دیگر این صحبت‌ها را عنوان نمی‌کنند.
وقتی همه اینها را باهم ببینیم متوجه می‌شویم ما اتفاقاً موفقیم. هیچوقت «خیلی موفق» نبودیم. «خیلی موفق» برای زمانی است که نود درصد انتقاد نکنند و تنها ۱۰ درصد کار کنند بلکه نود درصد کار و ۱۰ درصد انتقاد کنند. وقتی در همه حوزه‌ها تعداد کسانی که کار می‌کنند به چیزی نزدیک ۹۰ درصد رسید ما به جایی می‌رسیم اما وقتی نود درصد وظیفه خود می‌دانند بدون ملاحظات جانبی، حاشیه‌ای و ملاحظات کارشناسانه فقط انتقاد کنند معلوم است که ما موفق نیستیم با این وجود به نظرم در شرایط امروز و با وضعیتی که ما داریم نسبت به بسیاری از فعالیت‌های تجاری دیگری که در حوزه‌های دیگر انجام می‌شود موفق تر بوده‌ایم.
* فرآیند صدور پروانه نمایش برای فیلم‌های ایرانی حاضر در این جشنواره به چه صورت است، این فیلم‌ها بعد از جشنواره می‌توانند با همین نسخه‌ای که در جشنواره به نمایش گذاشته شد به اکران عمومی دربیاید؟
ما هیچ فیلم ایرانی را بدون پروانه نمایش، اکران نمی‌کنیم منتها چون در جشنواره جهانی فیلم فجر هیأت انتخابی وجود ندارد که برخی از اعضای آن از شورای پروانه نمایش باشند ما نسخه‌ای از فیلم‌های متقاضی را در اختیار نمایندگان شورای پروانه نمایش می‌گذاریم و نهایتاً آنها امضا می‌کنند که پخش این فیلم‌ها در جشنواره جهانی فیلم فجر بلامانع است.
بنابراین اینکه بعداً پروانه نمایش می‌گیرند یا نه و یا اینکه مجوزی که می‌گیرند دائمی است یا خیر پروسه‌ای است که به ما ربطی ندارد. این بحث‌ها، موضوعاتی است که به شورای نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی مربوط می‌شود اما طبق مقررات فیلم‌هایی که در جشنواره جهانی فیلم فجر نمایش داده می‌شوند باید مورد تأیید شورای پروانه نمایش باشند.
* در نشست خبری‌تان نام اسپانسرها را عنوان نکردید. چرا این موضوع را حل نمی‌کنید؟
ما از منابع ارشاد تنها توانستیم ۵ میلیارد بگیریم. با توجه به اینکه سال گذشته که دلار ۴ هزار تومان بود جشنواره با هشت میلیارد و ۲۵۰ میلیون برگزار شده بود امسال برگزاری جشنواره با این جهش قیمت‌ها و تورم یک باره که اتفاق افتاد، کار سختی بود بنابراین ما مجبور شدیم بخشی از فعالیت‌ها و تعداد مهمانانمان را در بخش‌هایی کم کنیم.
به خاطر وضعیت اقتصادی این احتمال می‌رفت که بین ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش بودجه داشته باشیم اما ما تلاش کردیم بیشتر از ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش هزینه نداشته باشیم با این وجود ما باز هم بیش از نیمی از پول را نداشتیم به همین دلیل تلاشی که خودم با کمک بقیه تیم جشنواره انجام دادیم این بود که شروع به جمع‌آوری اسپانسر از محل‌هایی که علاقه مند به برگزاری این رویداد بودند و فکر می‌کردند این رویداد برای کشورمان یک کار کاملاً ضروری و مهم است، کردیم.
هرچند زندگی خصوصی و حرفهای من بدون دبیری جشنواره بی‌دردسرتر و پردرآمدتر است، ولی تا جایی که شرایطی که روز اول گذاشتم محقق شود و احساس کنم همچنان می‌توانم یک جشنواره استاندارد داشته باشم ادامه می‌دهمنام برخی از اسپانسرهای بزرگ را پای پوستر و تیزرهای آوردیم برای مثال شهردار محترم تهران همت و کمک کرد تا این اتفاق بیفتد البته برخی از این کمک‌ها هنوز محقق نشده و تنها وعده داده شده بنابراین ممکن است به برخی از تعهدات اصلاً عمل نشود. از آقای آذری جهرمی وزیر ارتباطات هم کمک گرفتیم به این نحو که ایشان کمک کردند تا ما اسپانسری پیدا کنیم که بخشی از پولمان را بپردازد ولی بازهم کافی نبود به همین دلیل رو به انبوهی از اسپانسرهای کوچک‌تر آوردیم که برخی از آنها در حد ۲، ۳ بلیت هواپیما، برخی در حد یک ضیافت شام یا بخشی از هزینه‌های پذیرایی اینجا را تقبل کردند.
حتی هنرمندان و سینماگرانی که به مناسبت نیمه شعبان آمدند و در گذر سینما برنامه‌هایی اجرا کردند هم حامی ما بودند چون ما به آنها هم پولی نپرداختیم. در مجموع خیلی از اسپانسرهای جزئی ما نخواستند جایی نامشان برده شود و تنها به ما کمک کردند تا جشنواره برگزار شود. من از این جهت بسیار خوشحالم که جشنواره‌ای که تا چهار سال پیش حتی بسیاری نمی‌دانستند در چنین تاریخی برگزار می‌شود الان تبدیل به رویدادی شده که خیلی‌ها نگران سرنوشت آن هستند و حاضرند کمک کنند تا همچنان روی پا بماند.
* سال آینده تاریخ برگزاری جشنواره با ماه مبارک رمضان همزمان می‌شود، فکری برای این مساله کرده‌اید؟
نه سال بعد در برگزاری جشنواره مشکلی ندارم و با یکی دو روز جا به جایی می‌توانیم آن را برگزار کنیم حتی می‌توانیم اختتامیه را به میمنت ورود به ماه مبارک برگزار کنیم و جشن بگیریم برای سال‌های بعد فکرهایی کرده‌ایم برای مثال یک سال تاریخ برگزاری را کمی جلوتر می‌اندازیم و به عید نوروز نزدیک می‌شویم که اتفاقاً خیلی سال سختی برای هماهنگی خواهد بود اما بعدتر به یکباره بعد از ماه رمضان جشنواره را برگزار می‌کنیم و بعد از آن دوباره به تاریخ سابق برمی‌گردیم.
* پس دبیری دوره آینده را می‌پذیرید؟
تا وقتی که شرایطی که روز اول گذاشتم همچنان باقی بماند کارم را ادامه می‌دهم هرچند دبیری جشنواره جهانی فیلم فجر در حال لطمه زدن به روند فیلمسازی من است و هرچند که می‌دانم زندگی خصوصی و حرفهای من بدون آن بی‌دردسرتر و پردرآمدتر است، ولی تا جایی که شرایطی که روز اول گذاشتم محقق شود و احساس کنم همچنان می‌توانم یک جشنواره استاندارد داشته باشم ادامه می‌دهم در غیر این صورت به هر قیمتی حاضر نیستم این کار را ادامه بدهم.
مهر