به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ تعدادی از هنرمندان تئاتر به همت واحد انتشارات و پژوهش اداره کل هنرهای نمایشی امروز سه‌شنبه دوازدهم آذر ماه با حضور در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیرامون دغدغه‌های اصلی خود مانند موضوع حاشیه ساز معافیت مالیاتی اصحاب فرهنگ و هنر و برخی از مسائل این روزهای تئاتر کشور گفتگو کردند.
شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی در ابتدای این برنامه گفت: هدف از تشکیل این جلسه برگزاری یک محفل برای انعکاس مسائل تئاتر به نمایندگان مجلس شورای اسلامی است که اولین آن به موضوع معافیت مالی اصحاب فرهنگ و هنر باز می‌گردد که همچنان برای اهالی تئاتر به عنوان یک نگرانی مطرح می‌شود. البته این ماجرا تا سال آینده اتفاق نمی‌افتد و با حمایت‌هایی که در این زمینه صورت گرفته تا یک سال دیگر موضوع معافیت مالیاتی وجود خواهد داشت. به هر حال این جلسه را برای این برگزار کردیم که رابطه‌ای میان هنرمندان تئاتر و نمایندگان مجلس ایجاد شود تا در همین جلسه کوتاه نگرانی‌های خودمان را به نمایندگان مجلس اعلام کنیم.
شهرام کرمی: برخی از نمایندگان برای شرکت در این جلسه دعوت ما را لبیک نگفتند اما قطعا این جلسه می‌تواند مایه برکت باشد و شما مطمئن باشید که این مسائل مطرح شده به عنوان شرایطی مطالبه گر به دوستان نماینده ارجاع داده خواهد شدوی ادامه داد: البته برخی از نمایندگان برای شرکت در این جلسه دعوت ما را لبیک نگفتند اما قطعا این جلسه می‌تواند مایه برکت باشد و شما مطمئن باشید که این مسائل مطرح شده به عنوان شرایطی مطالبه گر به دوستان نماینده ارجاع داده خواهد شد. ما غیر از این موارد در حوزه بودجه نیز دچار مشکلات بسیاری هستیم که در سال‌های اخیر به عنوان یک چالش بزرگ میان اهالی تئاتر مطرح می‌شود. اینکه چرا باید یک دهم بودجه سینما در بودجه تئاتر وجود داشته باشد؟ حتی اعتبار مصوبی هم که در این زمینه وجود دارد به تئاتر تعلق نمی‌گیرد در حالیکه در حوزه سینما چنین رویکردی وجود دارد. به هر حال در این زمینه مجلس شورای اسلامی می‌تواند کمک دهنده بسیار خوبی به ما باشند.
مدیرکل هنرهای نمایشی گفت: بسیاری از سازمان‌ها هستند که بودجه‌های بسیار خوبی را از مجلس شورای اسلامی می‌گیرند و همواره این انتقاد وجود داشت که چرا تئاتر نتوانسته به این شرایط برسد. من هنوز سر وعده‌هایی که تاکنون داده ام مانده ام اما می‌بینم نهادهایی چون وزارت ورزش و جوانان دست بازتری در این حوزه دارند در حالیکه ما در چنین شرایطی قرارنداریم و امیدوارم روزی فرا برسد که بتوانیم در حوزه تئاتر شاهد ظهور و بروز شرایط بهتری باشیم.
برای سهم‌خواهی نیامده‌ایم
قطب‌الدین صادقی نویسنده و کارگردان تئاتر پس از صحبت‌های شهرام کرمی بیان کرد: ما اینجا برای سهم خواهی نیامدیم ما آمدیم اینجا مسائلی را مطرح کنم که در برگیرنده همه اهالی تئاتر است. ما به قول نیچه بسیار کم یاد می‌گیریم و این موضوع سرمنشا تمام سوتفاهم هاست. به هر ترتیب من اعتقاد دارم هیچ گاه هیچ جامعه بدون مدیر و متخصص نمی‌چرخد. این موضوع در همه دوران پرشکوه فرهنگ و هنر جهان وجود داشته است.
قطب‌الدین صادقی: متاسفانه ما در زمینه فرهنگ و معنویت اصلا تولید نداریم. پس آنچه برای ما مهم است هزینه برای فرهنگ و هنر از سوی دولت است. ما این همه از هویت و اینها صحبت می‌کنیم اما کجاست آن حمایت‌هایی که باید از سوی دولت انجام پذیرد؟وی افزود: اولین اعتراضی که امروز می‌خواهم اشاره کنم بحث بودجه است که شنیده‌ام از هشت میلیارد تومان فقط یک میلیارد و نیم رسیده است. گویا ۸۴ درصد دیگر به سازمان‌های دیگر رسیده است. آنچه ما نیاز داریم خلق فرهنگ نوین و مدرن است. قطعا تمام آیین‌های سنتی ما به کار خود ادامه می‌دهد و تمام هم نمی‌شود. پس آن چه در این دوره بحرانی احتایج داریم خلق فرهنگ نوین است.
صادقی تاکید کرد: ما در دنیا رابطه سیاسی، رابطه اقتصادی و رابطه فرهنگی داریم که متاسفانه در این شرایط ما در حوزه اقتصادی و سیاسی شرایط خوبی نداریم. اما نوع سومی که مایه تفاهم و مایه درک مشترک است بحث فرهنگ و هنر است. شاید خیلی‌ها ما را دوست نداشته باشند اما فرهنگ و هنر ما را دوست دارند که هنوز توده‌های ما نیاموختند برای فرهنگ پول خرج کنند. یعنی برای آنچه به روح بر می‌گردد فقط ۵ درصد جایگاه دارد.
این کارگردان تئاتر با انتقاد از کم توجهی مدیران به موضوع فرهنگ بیان کرد: متاسفانه ما در زمینه فرهنگ و معنویت اصلا تولید نداریم. پس آنچه برای ما مهم است هزینه برای فرهنگ و هنر از سوی دولت است. ما این همه از هویت و اینها صحبت می‌کنیم اما کجاست آن حمایت‌هایی که باید از سوی دولت انجام پذیرد؟ شما بدانید تئاتر هزینه بسیار گرانی دارد که یک هنر انتخابی و خالق فرهنگ است که مسائل فرهنگی را بازگو کرده و به تفکر دوران ما چیزی اضافه می‌کند. اصلا به همین جهت در تمام دنیا هنر نمایش یک هنر ملی تلقی می‌شود.پس بدانید فرهنگ و هنر هم نیازمند یارانه است. ما کجا این بحث‌ها را داشتیم؟
همه ما امروز رانتخواریم!
صادقی افزود: من معتقدم همه ما امروز رانتخواریم چون پول نفت در دست دولت است و ما نیز به تبع آن مطیع این شرایط می‌شویم. چرا کسری بودجه و کمبود مالیات را از افراد ثروتمند نمی‌گیرید؟ چرا فقط به اقشار متوسط فشار می‌آورید که بخواهید از اینها مالیات بگیرید؟ لطفا درک کنید که فرهنک و هنر نیازمند حمایت اند که بتوانند چیزی را به جامعه ایرانی تزریق کنند. چرا باید تیراژ یک نسخه کتاب من ۴۰۰ کتاب باشد؟ اوضاع بسیار بد است.
وی تصریح کرد: وزارت ارشاد در این چند ساله فقط دویا سه تالار به تئاتر ایران اضافه کرده است. آیا این برای جمعیت ۱۵ میلیونی تهران کافی است؟ اینجاست که باید صدای ما هنرمندان به گوش هنرمندان برسد. چون شما وظیفه دارید که نیازهای اهالی فرهنگ و هنر را پاسخ بدهید.
سلبریتی‌ها هنر ما را پولی کرده‌اند
این کارگردان پیشکسوت تئاتر گفت: متاسفانه سلبریتی‌ها هنر ما را تبدیل به هنر پولی کردند که واقعا شرایط ویران‌کننده‌ای را برای ما پدید آورند. شما نکاه نکنید به چند نفری که آدم‌های فاسدی هستند و از همه جا پول می‌گیرند. خیلی از هنرمندان واقعا پول ندارند و این مایه تاسف است که شاهد چنین روندی باشیم.
وی تاکید کرد: شما باید بتوانید با تمام منطق و اماری که دارید چنین موضوعاتی را پیگیری کنید. شما بدانید اگر این بی حرمتی وارد تفکر ما شود قطعا شاهد فاصله زهرآگین میان هنرمند و مردم خواهید شد. ما اینجا سهم نمی‌خواهیم اینهایی که گفتم ملاحظاتی است که باید به آن توجه کنید. شما باید به فکر هنرمندان باشید و بروید از آن میلیاردهای اختلاس‌گر که فرار کردند مالیات بگیرید. اگر هم می‌خواهید از ما مالیت بگیرید، بروید و بر اساس درآمد هنرمندان از آنها مالیات بستانید. شما نباید هنرمندان شریف و عزیز ما شرمنده خانواده هایشان کنید.
من هادی مرزبان، زیر خط فقر هستم
هادی مرزبان کارگردان پیشکسوت تئاتر کشورمان نیز در این دیدار بیان کرد: من از آن دسته هنرمندانی هستم که در اتاق وزیر و نماینده‌ای به صورت اختصاصی نرفته‌ام. فقط یکی دوبار این اتفاق افتاده که در همان چند بار هم فهمیدم که من هادی مرزبان زیر خط فقر به سر می‌برم اما ما عاشقیم و به کار خود هم ادامه می‌دهیم.
این هنرمند پیشکسوت افزود: البته شرایط اداره کل هنرهای نمایشی را هم می‌دانم که شهرام کرمی در چه شرایط بدی قرار دارد. این خیلی درد است که وقتی می‌خواستم درکار قبلی پول بازیگرانم را بدهم ماشینم را فروختم و این اصلا اتفاق خوبی نیست.
مریم معترف کارگردان و بازیگر پیشکسوت تئاتر نیز در این نشست گفت: مساله ما اخذ مالیت نیست. بلکه مساله ما درصدی از مالیات است که باید برای آن فکر اساسی کرد. آن وقت دیگر کسی شکایت نمی‌کند که چرا هنرمندان نباید مالیات بدهند و هم شرایط متعادل تری برای ماجرای مالیات باقی می‌ماند.
شاهین چگینی مدیر تماشاخانه مشایخی و رییس صنف تماشاخانه‌های خصوصی تهران بیان کرد: امروز با حضور تماشخانه‌ها مناسبت جدیدی را برای تئاتر ایران فراهم کرده و امروز می‌بینیم که به شدت گسترده تر شده است. مساله ما ایجاد مناسبات در این فضاست که باید در این فضا طراحی درستی کرد. ما امروز شاهد آسیب‌هایی هستیم که در حوزه تماشاخانه‌های خصوصی نیز دیده می‌شود. در بحث مالیات نیز باید گفت که وقتی شرایط مالیات جدیدی رقم بخورد قطعا باید از تماشاگر این مالیات را جبران کرد. اینها مسائلی است که وقتی موجب انتقال سرمایه می‌شود قطعا جریان فعلی تئاتر را معیوب می‌کند.
وی گفت: دولت باید حمایت‌های گسترده تری را از حوزه تئاتر انجام دهد. ما در حوزه تماشاخانه‌های خصوصی و ماجرای مالیاتی دچار چالش‌هایی هستیم که مخاطبان را با شرایط جدیدی روبه رو می‌کند و اگر حمایتی از این تماشخانه‌ها در همه زمینه‌ها نباشد قطعا دچار چالش‌هایی می‌شویم که آقای صادقی به آن اشاره کردند.
آسیب‌های پول‌مداری در تئاتر
سعید اسدی مدیر مجموعه تئاتر شهر هم در این نشست توضیح داد: این پول مداری و سرمایه مداری و هدایت تئاتر به سمت اقتصاد، آسیب‌های زیادی به این حوزه وارد کرده است. یعنی نسبت اقتصاد سیاسی در کشور ما با صنایع خلاق ما بسیار دارای چالش است که باید روی آن تمرکز بیشتری کرد.
وی افزود: البته در حوزه تولید تئاتر در زمانی دولت صفر تا صد حمایت می‌کرد. اما رفته رفته گفتیم که به سمت خصوصی سازی برویم اما شکل بی‌قواره‌ای شد که به اعتقاد من به مثابه یک سکته شدید شد.
وی ادامه داد: چالش و تناقضی که در حوزه اقتصاد سیاسی وجود دارد به انضمام نقصی که در حوزه دولتی وجود دارد شرایطی را ایجاد کرده که موجب هدر رفت بسیاری مسائل تولیدی در حوزه وزارت ارشاد شده است. متاسفانه در این چارچوب ما فضا را به گونه‌ای هدایت کرده‌ایم که اصلا هم مرتبط به تئاتر تهران نمی‌شود و حتی در حوزه تئاتر استان‌ها نیز دچار این بحران هستیم. پس وقتی قانون مالیات مستقیم هنر را در نظر می‌گیریم باید به این مساله توجه کنیم که تغییری در حوزه اقتصاد سیاسی و دگرگونی ساختاری و البته تعریف جدیدی از تئاتر حرفه‌ای به وجود بیاید.
ساسان پیروز مدیرتولید و منتقد تئاتر نیز در این برنامه ضمن ارائه توضیحاتی پیرامون شرایط تولید تئاتر در حوزه‌های دولتی و خصوصی گفت: وقتی پولی در اداره کل هنرهای نمایشی وجود نداشته باشد قطعا کاری نمی‌توان در این عرصه انتظار داشت. ما در این حوزه وارد تئاتر خصوصی شدیم و دائم از مسئولیت دولت کم کردیم که در عمل باعث ناتوان سازی تئاتر شد. این وضعیت اکنون نیز ادامه دارد و ما در زمانی که شاهد افزایش تورم در تمامی ارکان جامعه هستیم شاهد به وجود امدن شرایطی هستیم که تمام درآمدهای تئاتر را به فروش بلیت متمرکز کرده است.
این منتقد و پژوهشگر تئاتر بیان کرد: اتفاقی که امروز از آن به عنوان بحران حرف می‌زنیم نتیجه عوارض بلند مدتی است که باید به آن توجه کنیم. جایگاه تئاتر ایران در نظام جمهوری اسلامی ایران جایگاه بسیار ارزشمندی بود اما امروز شرایط به گونه‌ای است که روزی باید به تاریخ درباره این اتفاقات پاسخ بدهیم.
قطعا در مرز ورشکستگی تئاتر هستیم
مسعود دلخواه مدرس و کارگردان تئاتر نیز در این بخش از برنامه اظهار کرد: بار سنگین فرهنگ و هنر هر کشوری فقط بر دوش یک نهاد نیست. قطعا در این راه بسیاری از مجموعه‌ها باید اینجا باشند که بتوانند به صورت فراگیر به حل مشکلات و آسیب‌ها ومسائل هنرمندان اقدامی انجام دهند. اما در یک نگاه کلان باید گفت تمامی این مجموعه‌ها درگیر فرهنگ و هنر هستند که در رابطه با تئاتر باید گفت ما در این زمینه دچار رکود و بحرانی هستی که امروز خیلی واضح خود را نشان داده است. بله قطعا ما در مرز ورشکستگی تئاتر هستیم که حتی امکان ورشکستگی مدیران برخی از تماشاخانه خصوصی را رقم زده است.
شهرام گیل‌آبادی: متاسفانه باید گفت خانه از پای بست ویران است. ما اصلا نمی‌دانیم باید از کجا حرف بزنیم و چه حرفی بزنیم. من اکنون بیش از ۲۰۰ موضوع دارم که می‌توانم درباره آن با شما صحبت کردم اما واقعا نمی‌دانم اصلا باید از کجا حرف بزنموی افزود: دولت باید به تئاتر سوبسید بدهد و مساله‌ای که کمیسیون فرهنگی مجلس می‌تواند کمک رسان اهالی تئاتر باشد بالابردن بودجه تئاتر و موظف کردن دولت برای پرداخت یارانه به هنرمندان است. این یارانه باید اتفاق بیفتد. اصلا در هیچ جای دنیا از تئاتر دولتی به تئاتر خصوصی یک دفعه‌ای نمی‌پرند. موضوعی که در تئاتر ما اتفاق افتاد. همین الان هم دیر نشده و می‌بایست در این زمینه کار جدیدی کرد.
شهرام گیل آبادی مدیرعامل خانه تئاتر نیز پس از صحبت‌های دلخواه در توضیحاتی گفت: یک سری اتفاقات خنده دار در حوزه کارشناسی می‌افتد که تصورمان بر این است که یک فضای تحقیق میدانی و دیداری پشتیبانی هم ندارند.
وی ادامه داد: متاسفانه باید گفت خانه از پای بست ویران است. ما اصلا نمی‌دانیم باید از کجا حرف بزنیم و چه حرفی بزنیم. من اکنون بیش از ۲۰۰ موضوع دارم که می‌توانم درباره آن با شما صحبت کردم اما واقعا نمی‌دانم اصلا باید از کجا حرف بزنم.
در ادامه این نشست جمع دیگری از اهالی تیاتر هم به طرح دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود پرداختند.