فرهنگ امروز/احسان تاجیک
نجف دریابندری ( ۱۳۰۹-۱۳۹۹) مترجم و نویسنده صاحب سبک آثار فلسفی ادبی و از بزرگان نهضت ترجمه در ایران درگذشت. کسی که بیش از شصت از عمر مفیدش را وقف ترجمه و نوشتن کرد. نجف دریابندری بنا به تاریخ شناسنامه اش در سال ۱۳۰۸ در آبادان متولد شد اما خودش معتقد بود این تاریخ اشتباه است و در سال ۱۳۰۹ تولد یافته است. نجف در سال سوم دبیرستان بود که تحصیل را نیمه تمام رها کرد. درست همان سال با حضور انگلیسی ها در شرکت تاسیسات نفت آبادان مصادف بود و تردد انگلیسی ها در شهر آبادان و شغل پدر نجف به عنوان ناخدا خلف و علاقمندی وی به زبان انگلیسی باعث شد تا نجف جوان به یادگیری این زبان همت ورزد. اما گرایش های پنهان پدر به حزب توده ، نجف را مجذوب این حزب کرد و چند صباحی درگیر سیاست شد و به مدت چهار سال بعد از کودتای ۲۸ مرداد به زندان افتاد. در سال ۱۳۳۴ در زندان قصر ادامه حبس خود را گذراند. در همان ایام ، کتاب « تاریخ فلسفه» برتراند راسل را ترجمه و منتشر کرد . بعد از آزادی در انتشارات فرانکلین به عنوان سردبیر مشغول به کار شد. در همین ایام دریافت که امر فرهنگی بیشتر از امر سیاسی برایش جذابیت دارد . بدین مراتب از سیاست و ایدئولوژی گرایی برید و وقت و انرژی خود را تا پایان عمر وقف ادبیات و فرهنگ ایران و فلسفه غرب کرد . در انتشارات فرانکلین آثار مهمی در حوزه ادبیات و رمان چون « پیرمرد و دریا » ، « تاریخ سینما » ، « قضیه رابرت اوپنهایمر » ، « وداع با اسلحه » ، « بیگانه ای در دهکده » و ... به انتشار رساند. در سال ۱۳۵۴ با رادیو و تلویزیون ایران همکاری خود را به عنوان مترجم فیلم های خارجی آغاز کرد. در سال ۱۳۵۷ از این نهاد استعفا داد و به صورت تمام وقت و جدی به تألیف و ترجمه کتب های مختلف در حوزه های دیگر علوم انسانی نظیر فلسفه ، منطق ، علوم سیاسی مشغول گردید و آثار مهم و برجسته ای را منتشر کرد که بی شک جزو کتاب های اثر گذار و مرجع در دوران معاصر به حساب می آید. به طوری که عده ای از مترجمین و نویسندگان معتقدند برخی از کتاب های نجف دریابندری توانایی تبدیل شدن به کتاب مهم درسی در ادبیات فارسی و فلسفه هستند که نثر منحصر به فرد ، زیبا و طنز آمیز وی در ترجمه و نوشتن از سبک نویسی های معاصر به حساب می آید. برخی از کتاب های برجسته فلسفی که توسط دریابندری به فارسی برگردان شده که قدرت برتراند راسل ، تاریخ فلسفه غرب برتراند راسل ، عرفان و منطق برتراند راسل ، افسانه دولت ارنست کاسیرر ، فلسفه روشن‌اندیشی ارنست کاسیرر ، متفکران روس آیزایا برلین از مهمترین کتاب ها هستند . نجف دریابندری در حوزه اندیشه سیاسی و علوم سیاسی با ترجمه کتاب های قدرت ، متفکران روس و افسانه دولت ، به اهالی علم سیاست ، خدمت شایسته و ماندگاری نمود. دریابندری نشان داد استعداد و توانایی انسان به قدری می تواند شکوفا شود که اگر در زندگی درست به کار بندد ، حتی اگر به مکتب نرود و استاد نبیند می تواند توسط میراث فرهنگی کشورش مدرس بزرگی چون نجف دریابندری به عنوان گنجینه زنده بشری شناخته شود و به ثبت ملی برسد. یادش زمزمه نیمه شب مستان باد