فرهنگ امروز/ صدرا صدوقی
مراسم بزرگداشت مرحوم استاد سیدهادی خسروشاهی، یکشنبه، ۵ بهمن‌ماه، در قالب یک نشست مجازی و با سخنرانی حسن بلخاری، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه؛ سیدجمال‌الدین دین‌پرور، دبیر کل بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه؛ محمدجواد حجتی‌کرمانی، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ اسلامی؛ سیدمحمود دعایی، مدیر مسوول روزنامه اطلاعات؛ محمدمهدی جعفری، نماینده دوره اول مجلس شورای اسلامی و سیدمحمود خسروشاهی، فرزند استاد فقید و مدیر مرکز بررسی‌های اسلامی برگزار شد. در ادامه مهم‌ترین بخش‌های سخنان سخنرانان این مراسم را می‌خوانید.
حسن بلخاری: مرحوم خسروشاهی از جمله روحانیون نواندیش و زمان‌شناس بود که بنا به گستره فعالیت‌ها و نیز نواندیشی نسبت به مسائل زمان، افق پیش روی را گسترده و روشن می‌دید. علاوه بر آن ذهن نظام‌مند او در تاسیس مراکزی که می‌توانست تحقق رویای امثال او در ورود به جهان نوتری از اندیشه و آگاهی اسلامی باشد، نشان از اندیشه تحزب‌گرای خسروشاهی در راستای تحقق ایده‌ها و آرمان‌ها دارد؛ از جمله مرکز فرهنگی - اسلامی اروپا و نیز موسسات انتشارات در راه حق، بعثت، رسالت، نذیر، دارالتبلیغ، مرکز الاعلام العالم للثوره الاسلامیه فی ایران و... همچنین تلاش او در برجسته کردن ثبت و ضبط وقایع به ویژه تاریخ معاصرایران، جهد و سعی بلیغ در تاسیس کتابخانه‌ای عظیم در قم، انتشار نشریات گرانقدر، تالیف آثاری نفیس و مشاوری امین برای مسوولان و دست‌اندرکاران کشور، نشان‌دهنده تضلع شخصیت ایشان است.
محمدجواد ظریف: استاد خسروشاهی از معدود افرادی بودند که در سلک دیپلماسی می‌توانستند با اقشار مختلف جوامع اسلامی ارتباط برقرار کنند، با حوزه‌های دینی، با گروه‌های سیاسی با انقلابیون و با کسانی که الزاما همراه و همفکر ایران نبودند ولی مرحوم استاد را به عنوان یک شخصیت فرهیخته و یک انقلابی و مبارز که سابقه دیرینه‌ای هم در این حوزه داشت، می‌شناختند. جای این استاد فقید همواره در وزارت امور خارجه خالی خواهد بود، ولی یادگارهایی که از ایشان در تالیفات و راهنمایی‌ها و نصیحت‌هایی که به بنده و همکارانم داشتند، همواره در خاطر ما و همه دوستان ما در وزارت امور خارجه و به واقع در جامعه نخبگی ایران و جهان اسلام همیشه زنده و پرفروغ خواهد بود.
سید جمال‌الدین دین‌پرور: مرحوم خسروشاهی نه تنها اهل علم و تالیف و تحقیق بود بلکه از مهربانی و عاطفه و خدمت به محرومان نیز غفلت نمی‌ورزیدند. به یاد دارم که در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، در مدرسه حجتیه قم طلبه‌ای که از یکی از کشورهای آفریقایی آمده بود و گرفتاری و مشکل بزرگی داشت، ایشان در مسجد مدرسه و پس از ادای نماز جماعت آن را اعلام و خود قبایش را گرفت و بین صفوف می‌گشت و کمک‌ها را جمع‌آوری و به آن طلبه گرفتار تسلیم کرد. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حوادث بسیار حساس و خطرناک و آشوب‌هایی که باعث شکاف و اختلاف می‌شد همواره خط مستقیم خود را حفظ کرده و از گرایش‌های مشکوک و فتنه‌خیز به‌شدت پرهیز کرده و در دام فتنه نیفتاد.
محمدجواد حجتی کرمانی: مجموعه مصاحبه‌ها و کتاب‌هایی که استاد خسروشاهی نوشته‌اند، اعم از خاطرات یا ترجمه‌ها و تالیفات، بالغ بر دویست عنوان است و باید اینها در مجلداتی تجدید چاپ شود و آنها که چاپ نشده باید ویراستاری و چاپ شود و تصاویر و نمایه‌هایی که وجود دارد، باید مورد توجه دوباره قرار گیرد و منتشر شود. فرزند ایشان نیز می‌توانند خاطرات شخصی خود را از استاد بنویسند. آقایان مکارم شیرازی و سبحانی نیز به ایشان نزدیک بودند که می‌توانند از توانایی‌های آن مرحوم سخن بگویند. آقای خسروشاهی موقعیت فرهنگی و خدمات دینی و علمی مختلفی داشت که این خدمات شهره عام و خاص است؛ هم در ایران، هم در کشورهای اسلامی.
سید محمود دعایی: یکی از ویژگی‌های خسروشاهی مطالعه درباره تشکل‌های اسلامی جهانی بود؛ به گونه‌ای که با اخوان‌المسلمین و نهضت‌های اسلامی در کشورهای تونس و برخی دیگر کشورها ارتباط داشت. آن مرحوم یکی از غنی‌ترین آرشیوهای سیاسی و تاریخی را در دوران حیات خود جمع‌آوری کرد و من درس‌های بسیاری از سعه صدر و تسلط وی به مسائل جهان اسلام و تشکل‌های آن آموختم.
محمدمهدی جعفری: مرحوم خسروشاهی از دکتر علی شریعتی در مقابل مخالفان چپ‌نما یا روحانیون سنتی دفاع می‌کرد و در جریان مخالفت شهید مطهری با حسینیه ارشاد، هم از استاد مطهری دفاع می‌کرد و هم از مواضع دکتر شریعتی و تقصیر را متوجه مدیران حسینیه ارشاد می‌دانست. ترجمه کتاب امام علی صدای عدالت انسانی از جرج جرداق، اثر ماندگار اوست.
سید محمود خسروشاهی: بیش از ۲۲۰ عنوان کتاب از مرحوم پدر منتشر شده است. برخی از این کتاب‌ها در مصر، ایتالیا، لبنان و برخی دیگر کشورها نیز منتشر شده‌اند. به عنوان نمونه مجموعه آثار سیدجمال‌الدین اسدآبادی در ۹ جلد، مجموعه آثار علامه طباطبایی و مجموعه آثار استاد غلامرضا سعیدی در ۱۰ جلد به همت ایشان منتشر شده است. همچنین اعلامیه‌ها و بیانیه‌های مراجع و علمای حوزه علمیه در پیش از انقلاب نیز به همت ایشان در شش هزار صفحه توسط انتشارات مرکز اسناد اسلامی منتشر شده است.
روزنامه اعتماد