فرهنگ امروز/ غزال رسولی
کوهیار کلاری، مدیر فیلمبرداری و از خانواده فیلم و سینما است. او حدود یک دهه اخیر به عنوان مدیر فیلمبرداری در آثار سینمایی مختلفی از جمله قصه‌ها به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد، پرسه در شهر لاجوردی ساخته محمدعلی نجفی و... به فعالیت پرداخته است. او که اساسا کارش را با فیلمبرداری فیلم‌های کوتاه آغاز کرده اخیرا با فیلم کوتاه «آینه» ساخته فرانک مرادی دوباره پس از سال‌ها به فضای فیلم کوتاه رجعت کرده است. به بهانه حضور «آینه» در جشنواره فیلم کوتاه تهران با این مدیر فیلمبرداری گفت‌وگویی انجام دادیم.
این مدیر فیلمبرداری فیلم کوتاه «آینه» درباره دلیل حضور خود در این پروژه عنوان می‌کند: «من و بسیاری از فیلمبرداران سینما کار خودمان را از فیلم کوتاه شروع کردیم. من قبل از آنکه درفیلم‌های داستانی به عنوان مدیر فیلمبرداری حضور داشته باشم در سنین 18-17 سالگی یعنی سال‌های 78-77 کارخودم را به عنوان‌فیلمبردار فیلم‌های کوتاه آغاز کردم. بنابراین اساس پرورش من از فیلم کوتاه شکل گرفته است و پس از آن وارد فضای فیلم بلند شدم.
کلاری به صحبت‌هایش اضافه می‌کند: «در سال‌های اخیر به دلیل ترافیک کاری و فعالیت مستمر در فیلم‌های داستانی فرصت پرداختن و همکاری با فیلم‌های کوتاه را پیدا نکردم. این برگشتن به دوران قدیم‌تر و حضور در سینمای کوتاه برای من نوستالژیک و در ضمن تجربه‌ای دوست‌داشتنی بود، چراکه در فیلم کوتاه دست فیلمبردار برای انجام کارهای خلاقانه بازتر است.
مدیر فیلمبرداری «قصه‌ها» فیلم کوتاه را عرصه سینمای حرفه‌ای می‌داند و می‌گوید: «اصلا نباید با فیلم کوتاه به عنوان سینمایی کم‌کیفیت برخورد کرد، چراکه این سینما به اندازه فیلم بلند اهمیت دارد و عوامل فیلم کوتاه باید همان‌قدر انرژی بگذارند که در یک فیلم بلند انرژی صرف می‌کنند. متاسفانه در بعضی نگاه‌ها فیلم کوتاه به عنوان کار دانشجویی یا دم‌دستی ارزیابی می‌شود که کاملا نادرست است.»
کلاری درباره رشد کیفی فیلمسازی در سینمای کوتاه بیان می‌کند: «در سال‌های اخیر در سینمای ایران و جهان به فیلم کوتاه از نظر کیفیت بسیار توجه شده است و در بخش‌های پشت دوربین مثل گریم، فیلمبرداری، طراحی صحنه، صدا، موسیقی و تدوین کیفیت کارها رشد قابل توجهی داشته است و افراد حرفه‌ای در این حرفه‌ها مشغول فعالیت هستند. اساسا نگاه دست‌دوم به فیلم کوتاه را به هیچ‌وجه قبول ندارم، چراکه سینمای کوتاه فرصت بسیار خوبی برای کسانی که سینمای بلند را تجربه می‌کنند، فراهم می‌کند. کسانی که در سینمای داستانی فعال هستند باید گهگاه تنفسی به خودشان بدهند تا در سینمای کوتاه کارهای خلاقانه‌تری انجام دهند.
این مدیر فیلمبرداری درباره شیوه فعالیت و همکاری در فیلم کوتاه «آینه» توضیح می‌دهد: «زمانی که برای روایت بصری فیلمی تصمیم می‌گیریم تنها فیلمبردار نقش تعیین‌کننده در فیلم ندارد. انتخاب شیوه نورپردازی و فیلمبرداری بعد از انجام ساعت‌ها گپ و گفت با نویسنده و کارگردان فیلم اتفاق می‌افتد. من به عنوان فیلمبردار سعی می‌کنم با خواندن فیلمنامه به درکی از فضای روایی و بصری فیلم برسم اما باید متوجه خواست نویسنده و کارگردانی که تصمیم به ساخت آن فیلم گرفته است بشوم.»
کلاری با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین و خوشایندترین تجربه‌های کاری من در فیلم «آینه» اتفاق افتاد می‌گوید: «با کارگردانی در این فیلم کوتاه همکاری داشتم که کاملا به فضای کاری که می‌خواست انجام دهد اشراف داشت. فرانک مرادی مدت‌ها قبل از فیلمبرداری به فضای فیلم فکر کرده بود و دلایل مختلفی برای تصمیماتی که گرفته بود، داشت. این ویژگی‌ها کار را برای من راحت‌تر کرده بود، چراکه کارگردان با تفکری سر صحنه حاضر می‌شد که از قبل به نتیجه مشترک درباره آن رسیده بودیم.
فرزند محمود کلاری درباره انتخاب حرکت دوربین و شیوه نورپردازی این فیلم کوتاه بیان می‌کند: «ما بعد از ساعت‌ها همفکری به این نتیجه رسیدیم که فضای خانه را به گونه‌ای به تصویر بکشیم که انگار از نور طبیعی و پنجره‌ها نور صحنه تامین می‌شود و فضای آن به حالت طبیعی نور روز شبیه باشد. در طبقه پایین نیز از نور مصنوعی و گرم‌تر استفاده کردیم تا اتفاقات داستانی آن لحظات را بهتر القا کنیم.
او همچنین اشاره می‌کند: «متاسفانه در مواردی در فیلم‌های کوتاه این اتفاق می‌افتد که کارگردان‌ها بیشتر محو حرکت دوربین هستند تا روایت کردن قصه فیلم. در بسیاری موارد حرکت دوربین در چنین فیلم‌هایی بلاتکلیف است و مخاطب سردرنمی‌آورد به چه دلیل دوربین دچار سردرگمی است. اما ما در فیلم «آینه» دلیلی نداشتیم تا دوربین را به طور اغراق‌آمیز به حرکت درآوریم. ما به جای آنکه حواس بیننده را متوجه مسائل فنی فیلم کنیم تلاش داشتیم تا قصه و موقعیت بازیگرها را به درستی نشان دهیم. این موضوع برای من به عنوان فیلمبردار بسیار اهمیت داشت تا دوربین در فیلم خودنمایی نکند و در مسیر پیشبرد داستان قرار بگیرد.»
او درباره تاثیر فیلمنامه بر فضای بصری فیلم هم می‌گوید: «نقش فیلمنامه تاثیر صددرصدی برای انتخاب حرکت دوربین و شیوه نورپردازی دارد. فیلمنامه طبیعتا چراغ راه ما در وهله اول است و برای انجام هر تصمیمی باید فیلمنامه را مدنظر داشته باشیم. حال و هوای فیلم و زنانه بودن فیلمنامه فیلم «آینه» حتما در شیوه کاری من به عنوان فیلمبردار تاثیر بسزایی داشت.»
او همچنین در بخش دیگری از صحبت خود درباره تاثیر موسیقی این فیلم بر جنس فیلمبرداری آن بیان می‌کند: «اصولا در سینما موسیقی بعد از فیلمبرداری و در مرحله پست پروداکشن ساخته می‌شود و معمولا بعد از تدوین بحث صدا و موسیقی یک فیلم مطرح می‌شود. به همین دلیل کمتر پیش می‌آید که فیلمبردارها این بخت را داشته باشند که همزمان با فیلمبرداری، موسیقی فیلم را بشنوند. اصولا در صحنه‌هایی که کارگردان تمایل دارد تا حس خاصی را با موسیقی القا کند ما در مورد فضای موسیقی باهم صحبت می‌کنیم یا به قطعه موسیقی خاصی گوش می‌دهیم. حتی ممکن است کارگردان‌ها آن قطعه موسیقی را به عنوان نمونه به آهنگساز بدهند تا در ساخت حال و هوای موسیقی خود از آن بهره بگیرند. به طور کلی در فیلم‌هایی که درباره موسیقی ساخته می‌شود یا موسیقی در آنها نقش پررنگی دارد از قبل یا همزمان با فیلمبرداری موسیقی کار نوشته می‌شود و در موارد دیگر معمولا این اتفاق رخ نمی‌دهد.»
روزنامه اعتماد