فرهنگ امروز: آئین رونمایی از کتاب «خفتگان آستان علوی» با حضور سیدهاشم حسینی بوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه و امام جمعه موقت قم، حجت‌الاسلام و المسلمین مصطفی پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی، حجت‌الاسلام فروغی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی استان قم و صفاالدین تبرئیان، نویسنده کتاب در بنیاد فرهنگی امامت قم برگزار شد.
حجت‌الاسلام و المسلمین پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با اشاره به این‌که تاریخ مسیر زندگی بشر است، گفت: تاریخ بستر اتفاقی است که در زمان، مکان و موقعیت‌های مختلف افتاده است و پر از شادی‌ها، غم‌ها، فراز و فرودها و شکست‌ها و پیروزی‌ها است.
وی ادامه داد: قرار است انسان سیر کمال را طی کند و به تعالی و رشد برسد. اگر تاریخ را خوب ببینیم، بشناسیم، بفهمیم، تحلیل کنیم، ارائه دهیم و خوب الهام بگیریم بستر رشد انسان اتفاق می‌افتد و این‌که در کتاب آسمانی ما قرآن به تاریخ اشاره شده است بازتابی از سیر تحول و کمال انسان است.
پورمحمدی ادامه داد: اگر انسان می‌خواهد کمال را طی کند باید با الهام گرفتن از گذشته عبرت بگیرد. دریافت و تحلیل درست از تاریخ و الهام گرفتن از آن بسیار اهمیت دارد و مهم فهم درست تاریخ است. برخی تاریخ را به شکل دیگر می‌نویسند، تحلیل می‌کنند و صفحات تاریخ را خط‌خطی می‌کنند تا نتیجه درستی از تاریخ نگیریم.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی یکی از رسالت‌های مبلغان دینی را بازخوانی عمیق تاریخ برشمرد و بیان کرد: به‌عنوان مبلغان دینی بخش بزرگی از رسالتمان، بازخوانی خوب و عمیق تاریخ است. درس‌هایی در تاریخ بگیریم و به جامعه منتقل کنیم. این بخش مهمی از تلاشمان را باید شکل بدهد. خیلی از تاریخ غفلت داریم و خیلی کم با تاریخ آشنایی هستیم.
وی ادامه داد: اشتباهاتی که تکرار می‌شود کاملاً مشابه گذشته است، به‌عبارت دیگر پی‌درپی تکرار می‌شوند اما کم عبرت می‌گیریم. بسیاری از انحرافات و خطوط التقاطی در ناآگاهی‌های تاریخی اتفاق می‌افتد و اگر بخواهیم جامعه را هدایت کنیم و آن را به جلو ببریم و اگر بنا باشد انسان را به صعود بکشانیم یکی از پایه‌های آگاهی‌بخش تاریخ و تحلیل صحیح تاریخ است.
این مقام مسئول یادآور شد: نسبت به تاریخ‌شناسی، تاریخ‌دانی، تحلیل تاریخ، بازگویی، انتقال و عبرت‌های آن کمبود داریم. یکی از رسالت‌های بزرگ روحانیت آشنایی با تاریخ و انتقال حوادث آن به‌طور صحیح است. تاریخ یک ابزار اولیه فعالیت تبلیغی است و بدون آگاهی تاریخی قادر نیستیم مبلغان خوبی باشیم.
پورمحمدی به صد سالگی تاسیس حوزه قم اشاره کرد و گفت: 1401/1/1 یعنی 100سال از ورود حاج شیخ‌عبدالکریم حائری یزدی به قم می‌گذرد و این سبب یک تحول بزرگ تاریخی شده است. با پیشینه 100سال تشکیل حوزه علمیه قم مواجه‌ایم. حوزه قم، اتفاقات بزرگی در تاریخ ایران رقم زده است اما هنوز از این اتفاقات، فراتر نرفته‌ایم؛ درحالی‌که حوزه علمیه مناسبات سیاسی اجتماعی ایران را تغییر داده و این اتفاق فوق‌العاده بزرگی است.
وی اضافه کرد: خوشبختانه این 100سال یک محدوده گویا و روشن است که آثار و برکاتش را می‌بینیم و حوزه قم نه به‌عنوان یک حوزه، قم نه به‌عنوان یک شهر، روحانیت نه به‌عنوان یک مجموعه مبلغ دینی که قم به‌عنوان پایگاه تحرک انقلابی، اجتماعی، سیاسی، تربیتی و یک مکتب مطرح شده است.
در بخش دیگری از این برنامه حجت‌الاسلام فروغی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی استان قم نیز ضمن خیرمقدم به حاضرین در جلسه کتاب «خفتگان آستان علوی» را یک دانشنامه غنی توصیف کرد و گفت: ما در فضای امروز گورشناسی داریم و بسیار بحث مهمی است. گرچه در کشور ما ناشناخته است اما در خارج از کشور کارهای تخصصی زیادی در این زمینه انجام شده است.
وی افزود: اهمیت این کتاب صرفاً اهمیت دانشنامه‌ای نیست. در حقیقت مدخلی برای ورود به این بحث است و امیدوارم با تلاش و پشتکار آقای تبرئیان، کارهای جدی‌تری صورت بگیرد.
رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی استان قم ادامه داد: در محافل علمی غرب این مساله مساله روز است که در بحث سفرنامه‌ها و بحث‌های نظری مورد توجه قرار می‌گیرد. در دنیا درباره دسته‌بندی سنگ قبرها و شخصیت‌شناسی آدم‌های مدفون، حتی پایان‌نامه تعریف می‌کنند تا گورهای مختلف را شناسایی و مورد مطالعه قرار دهند.
صفاالدین تبرئیان، نویسنده کتاب «خفتگان آستان علوی» در بخشی از این آئین گفت: تاریخ سیاسی معاصر عراق مملو از فراز و فرودهای شگفت‌انگیز است به‌طوری‌که اگر به قبل برگردیم مثلاً می‌توانیم جریان تکفیری 18 ذی‌حجه 1216 ه.ق شهر مقدس کربلا را به‌عنوان پیچ مهم تاریخی در نظر بگیریم.
وی گفت: از 1216 ه.ق تا 1225 ه.ق، 9سال جریان تکفیری به شهر مقدس نجف حمله کرده است و مجاهدات و تکاپوی شایسته تحسین حضرت آیةالله کاشف‌الغطاء نخستین عالم برجسته شیعی امر تصدی‌گری را با حضور میدانی جلوه داد. شخصیتی که شاه قاجار به نمایندگی او بر تخت شاهی جلوس کرده بود و از او برای لشکرکشی اذن می‌گرفت. هرچه جلو می‌آییم می‌بینیم چگونه آن کانون اصلی مرجعیت مقتدر شیعه خود را نشان می‌دهد.
تبرئیان ادامه داد: 1917، یعنی صدوپنج سال بعد، جمعیتی با فرمان‌روایی دو مجتهد شیعه در نجف تشکیل می‌شود که در واقع هم تبلیغی و هم فعالیت مسلحانه می‌کنند. و یک‌سال بعد قیام نجف را می‌بینیم که چگونه ظهور پیدا می‌کند.
نویسنده کتاب «خفتگان آستان علوی» بیان کرد: 100 روز بعد از جنگ جهانی اول، عراق مورد یورش بریتانیا قرار می‌گیرد و مراجع عالی‌قدر نه‌تنها به صدور احکام جهادی اکتفا نکردند بلکه خودشان در محورهای عملیات جبهه جنگ وارد شدند. این‌ها توانستند 9 ماه نیروهای متجاوز بریتانیا را زمین‌گیر کند و حاضر نشدند کمک‌های مالی عثمانی را قبول کنند که مبادا عزتشان زیر سؤال رود و ناخالصی در عملشان پدیدار شود.
وی گفت: این نکته بسیار مهمی است که مرجعیت شیعه وقتی احساس می‌کند ممکن است مورد سلطه قرار بگیرد مقاومت می‌کند و بصیرت به خرج می‌دهد. وقتی به زمان حال نگاه می‌کنیم عده‌ای در عین این‌که خودشان را مدافع مرجعت می‌دانند بر علیه مرجعیت قلم‌زنی می‌کنند.
یادآوری می‌شود کتاب «خفتگان آستان علوی» درآمدی بر تاریخ نجف و حرم امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در ۵۸۰ صفحه، علاوه برآوردن بیوگرافی ۶۲۸ نفر از انبیاء الهی، شخصیت‌های دینی، علمی و تاریخی مدفون در آستان حضرت علی (علیه‌السلام) به تشریح و تبیین تاریخچه شهر مقدس نجف می‌پردازد.