فرهنگ امروز: رمضان‌های تلویزیون دهه ۸۰ را به یاد بیاورید، در کنار سریال‌های طنز رضا عطاران، ژانری با نام سریال‌های ماورایی شکل گرفت که از چشم سوم و بهشت و جهنم برزخی و انسان به کما رفته و روح سرگردانش سوژه‌هایی داشت که هر یک سرفصل یک قصه قرار گرفته بودند و هر کدام هم جزو آثار محبوب و ماندگاری برای مخاطب شدند که توانسته بودند مضامین دینی و قرآنی را به تصویر بکشند و با زبان نمایشی به مخاطب ارائه کنند.
این فضا در سال‌های اخیر نتوانست خود را به روز کند و ادامه یابد و سریالی مثل «احضار» در رمضان سال گذشته به یک ناکامی تبدیل شد اما به موازات همین سریال، برنامه‌ای برای دومین فصل پخش شد که توانست این عطش و کنجکاوی برای دیدن و شنیدن داستان‌هایی که این بار واقعی بودند و آدم‌هایشان تا دم مرگ رفته و برگشته بودند را سیراب کند؛ «زندگی پس از زندگی» با روایت‌هایی از زندگی کسانی که تجربه‌هایی نزدیک به مرگ داشتند و هر یک برای لحظه‌ای، ساعات یا روزهایی از این دنیا فراتر رفته‌اند، توانست این فضا را به شکلی عینی و ملموس برای مخاطب به تصویر بکشد.
این برنامه فصل به فصل با اقبال بیشتری مواجه شد و امسال در سومین فصل به اندازه سریال‌های نمایشی تلویزیون مورد تماشا و پیگیری مخاطبان قرار گرفته است. همین هم دلیلی شد بر چرایی نوشتار این گزارش درباره برنامه‌ای که برای سومین سال پیاپی صدرنشین برنامه‌های ویژه رمضانی شده است و نه حتی سوژه‌هایش به کلیشه نرسیده بلکه در فصل جدید هم اتفاقات و حرف‌های بکری دارد که مخاطب مجدانه هر قسمتش را پیگیری می‌کند.
و البته نکته مهم این برنامه غیر از سوژه‌ها، تلاشی است که برنامه ساز و محقق در پشت صحنه‌اش دارد که باعث شده است نه تنها برنامه از نفس نیفتد بلکه رنگ و لعابی تصویری و نمایشی حتی به فضا ببخشد تا هم مخاطبش را دست کم نگرفته باشد و برایش کم فروشی نکند، هم بر تأثیر روایت‌هایش بیفزاید.
به بهانه پخش این برنامه از ابتدای ماه رمضان تاکنون، مروری داریم در قالب سه روایت به ویژگی‌های «زندگی پس از زندگی» و دلایل توفیق آن. روایت‌هایی از زاویه نگاه خالق «زندگی پس از زندگی»، مدیر گروه شبکه‌ای که برنامه در آن تولید می‌شود و همچنین برنامه‌سازی که سال‌هاست در حوزه معارفی و برنامه‌های رمضانی فعالیت می‌کند؛ این روایت‌ها را در ادامه می‌خوانیم.
روایت اول؛ عباس موزون، خالق «زندگی پس از زندگی»
عباس موزون مجری، محقق و تهیه‌کننده «زندگی پس از زندگی» است که این روزهای برای سومین سال پیاپی این برنامه را در ماه رمضان روانه آنتن شبکه چهار می‌کند. موزون در گفتگو با خبرنگار مهر درباره چالش پیدا کردن سوژه‌های مورد نظرش در فصل جدید برنامه و تغییر این روند در پی اقبال مخاطبان بیان کرد: در فصل اول شخصاً افراد را پیدا می‌کردم و در ارتباط کاملاً مستقیم با خودم به شکل حضوری، تلفنی و اینترنتی این افراد معرفی می‌شدند اما از فصل دوم بعضی به شبکه هم پیام می‌دادند و این مسیر ارتباطی هم اضافه شد.
موزون: سوءاستفاده همیشه بوده است، هم افراد صادق هم سوءاستفاده‌گران همیشه هستند و درصدشان هم نسبتاً ثابت است اما تعداد اینهاست که با رشدی خطی با غیرخطی افزایش می‌یابدوی درباره گسترش این روایت‌ها و افزایش آنها در فصل‌های بیشتر بیان کرد: وقتی جمعیت افرادی که تجربه‌هایشان را بیان می‌کنند بیشتر می‌شود، طبعاً دست ما هم بازتر است و مثلاً می‌توان تنوع بیشتری برای انتخاب تجربه‌ها داشت تا کیفیت بیشتری در عمق محتوایی برنامه‌ها داشته باشیم اما در عین حال پژوهش کار هم سخت‌تر می‌شود چون درصد تجربه‌هایی که قابلیت حضور در برنامه را دارند به نسبت تعدادی که مستقیم یا غیرمستقیم ارائه می‌شوند، کمترند و درصد مصاحبه‌هایی که باید راستی آزمایی شوند بیشتر شده است. شاید پیش از این در هر شهری چند نفر بوده‌اند که به این اتفاق شهره بودند و حالا افراد بیشتری شده‌اند که بررسی تعداد داوطلبان بیشتر، مدت زمان انجام پژوهش‌ها و تعداد مراجعات و مصاحبه‌ها را افزایش می‌دهد و بازه‌ی پژوهش را در هر فصل برنامه طولانی‌تر می‌کند.
وی در پاسخ به اینکه سوء‌استفاده‌ها از چنین تجربه‌هایی باعث این افزایش سوژه‌ها شده است یا خیر؟ گفت: سوءاستفاده همیشه بوده است، هم افراد صادق هم سوءاستفاده‌گران همیشه هستند و درصدشان هم نسبتاً ثابت است اما تعداد اینهاست که با رشدی خطی با غیرخطی افزایش می‌یابد.
موزون درباره اینکه اقبال به برنامه چقدر برای او مفید و کمک‌کننده بوده است؟ بیان کرد: اقبال قطعاً زیاد شده اما نتیجه این اقبال، گاه افزایش پیچیدگی‌های کاری بنده و باعث شده نظرات و تضارب آرا بیشتری هم پیرامون پژوهش ایجاد شود چراکه افراد بیشتری چه نزدیک و چه دور مایلند درباره سوژه‌ها و تجربیاتشان ابراز و یا حتی اعمال نظر کنند. عمده افراد البته از سر دلسوزی نظراتشان را بیان می‌کنند اما افراد کم اطلاعی هم هستند که بنا به ملاحظات منطقی می‌بایست زمانی صرف شود برای توجیه و آموزش کسانی که نقدی دارند اما نقدشان در واقع سوالی است برای یادگیری که به لباس نقد درآمده و بنده باید در مقام پاسخگویی باشم در حالی که آن پاسخ آموزشی است که به فرد ظاهراً منتقد می‌دهم تا مثلاً قانع شود که کار ما درست است.
وی درباره تفاوت راستی آزمایی ها در این چند فصل و اینکه چقدر ممکن است صحت‌سنجی ها سخت‌تر شده باشد؟ گفت: برای فرآیند راستی آزمایی نمی‌شود گفت تحول چشمگیری رخ داده یا تغییرات عمده‌ای به وجود آمده چراکه به طور طبیعی همیشه در بستر زمان جزئیاتی به روندهای تحقیقی افزوده می‌شود و هر محققی در طول زمان نکات بیشتری پیدا می‌کند و اعتبار و دقت و روایی و پایایی تحقیقات در طول زمان همیشه فزاینده است. همیشه جزئیاتی هست که به بیشتر شدن غنا و فربه شدن کار کمک کند و این افزایش کیفی همیشه هست نه فقط برای یک فرد محقق بلکه این ویژگی ذاتی همه انواع تحقیق برای نوع بشر در طول تاریخ بوده و خواهد بود. اساسأ تحقیق برای رسیدن به حق به طور فزاینده رو به کمالی بی‌پایان است.
مجری «زندگی پس از زندگی» در بخش دیگر درباره اینکه در این فصل چقدر با چالش غیرباورپذیری تجربه‌ها مواجه بوده‌است، گفت: این چالش همواره وجود دارد و همیشه در بخشی از جامعه مخاطب این پدیده خواهد بود اما یقین دارم که میزان باورپذیری این مسائل نه فقط در ایران بلکه در جهان با سرعت خطی در حال افزایش است و این برایم کاملاً محرز است چه به صورت کمی و چه کیفی. یعنی هم تعداد این تجربه‌گران ارایه‌کننده تجربه و هم باورمندان به این تجارب که تدریجاً نگاهی محققانه‌ای برایشان پدیدار می‌شود و برخی گزاره‌ها که از خانواده یا حدیث و روایت شنیده است برایش عمیق‌تر می‌شود؛ بی خبرانی که با خبر شده‌اند و باخبرانی که فعال شده‌اند و حتی سبک زندگی شأن را تغییر داده‌اند.
در یک شب هشت گزارش از افرادی داشتیم که تصمیم به خودکشی داشته‌اند اما پشیمان شدند
موزون با اشاره به تماشای برنامه‌اش در کشورهای مختلف بیان کرد: یکی دو شب پیش ویدئویی برایم فرستادند که به زبان اردو بود و مطلع شدم که در حال حاضر مخاطبان هندی فصل یک زندگی پس از زندگی را که به زبان اردو دوبله شده از تلویزیون تماشا می‌کنند.
وی همچنین با اشاره به تأثیر برنامه عنوان کرد: امسال حین پخش فصل سوم فقط در یک شب هشت گزارش داشتیم که برخی افراد که تصمیم به خودکشی داشته‌اند با دیدن برنامه ما پشیمان شده‌اند و اینها صرفاً تنها تعداد کسانی بوده است که مستقیم یا غیرمستقیم بازخورد داده‌اند.
طراح و تهیه کننده «زندگی پس از زندگی» در بخش دیگر درباره تصاویر بازسازی شده از تجربه‌ها در این فصل بیان کرد: فصل یک و دو هم می‌خواستم بازسازی داشته باشم اما کرونا مانع شد، یکی از دشمنان اصلی ما در هر سه فصل کرونا بوده است که هر بار مشکلاتی را برایمان ایجاد کرد. فصل یک و دوم با اوج کرونا مواجه بود و محدودیت‌های کرونایی هم به کار اضافه شد. به طور مثال در شمال ۱۸ پلاتو در مه و ابر در منظره‌ای گرفتیم اما نشد استفاده کنیم چون برای ادامه ضبط‌ها خروج از تهران ممنوع و تصویربرداری‌ها در فضاهای بیرونی ممنوع شده بود.
وی اضافه کرد: خدا را شکر کرونا فروکش کرد و امسال توانستیم تعدادی مستند بازسازی کار کنیم و ان شالله اگر فصل چهارمی باشد فکرهای جدی‌تری در این زمینه دارم. ضربه دیگری که کرونا به فصل سوم زد باعث شد من و همسرم در بیمارستان بستری شویم، این اتفاق یک ماه فعالیت میدانی مرا به تعویق انداخت و زمان را برای مستندبازسازی و تدوین فشرده‌تر کرد به گونه‌ای که در حال حاضر همزمان با تدوین و پخش برنامه برخی آیتم‌های مستندبازسازی را هم همزمان تولید می‌کنیم.
ماجرای تجربه محسن چاوشی و امیدواری برای رسیدن به فصل چهارم
موزون با اشاره به فشار کاری خود در چند وقت اخیر گفت: مدت‌های طولانی است روزی چهار ساعت می‌خوابم و در یک مورد چهل و چند ساعت بدون خواب بودم. با این حال چون دیدم مخاطبان این مستندبازسازی ها را دوست داشته‌اند و علی رغم خستگی و فشار کار همکارانم که حتی گاهی می‌گویند برای بقیه قسمت‌ها از مستندبازسازی صرف نظر کنیم با شدت و حدت بیشتری بر انجام آن اصرار دارم.
این مجری و تهیه کننده در پایان درباره انتخاب ترانه تیتراژ این مجموعه که با صدای محسن چاوشی پخش می‌شود درباره رایزنی با خود چاوشی بیان کرد: با محسن چاوشی گفتگو کردیم که گفت این اثر را برای مؤسسه‌ای ساختند و بعد با آنها صحبت کردیم و موافقت کردند. خود آقای چاوشی هم تجربه‌ای در این زمینه دارند که بنا بود از او دعوت کنیم در فصل سوم برنامه مهمان ما باشد. اما ایشان طبق قاعده همیشگی شأن که تا به امروز با هیچ دوربینی گفتگو نکرده است، اینجا هم امتناع داشتند. با این حال امیدوارم خدا به دل ایشان بیندازد و ما فصل چهارم حضور ایشان را هم داشته باشیم و تجربه شأن را بشنویم.
روایت دوم؛ محمدامین نوروزی، مدیر گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما
محمدامین نوروزی مدیر گروه ادب و هنر شبکه چهار سیما درباره نظارت روی این برنامه و آنچه که باعث توفیق آن شده است به خبرنگار مهر بیان کرد: اولین اصلی که در توفیق برنامه حائز اهمیت است تحقیق و پژوهش است و روندی که شبانه روزی و نه شتابزده برای این برنامه طی شده است.
وی با اشاره به مولفه‌هایی که تلاش می‌شود با آنها سخنان هر یک از مهمانان صحت‌سنجی شود گفت: ۷۰ مؤلفه است که به وسیله هر یک از آنها تلاش می‌کنیم سخنان مهمانان را صحت‌سنجی کنیم و مصاحبه‌ها در سه مرحله انجام می‌شود.
نوروزی درباره اینکه موردی وجود داشته است که کنار گذاشته شود، گفت: در مصاحبه‌های ابتدایی که خیلی کنار گذاشته می‌شود اما در مراحل بعدی کم و کمتر می‌شود. بعضی موارد هم هست که نیاز دارد به جهت تحقیقی و شاهد و مباحث نظری‌اش کار تکمیل تر شود. برنامه به پختگی و بلوغ کامل برسد، تا فصل بعد به پخش برسد، درواقع فرآیند برنامه با عجله پیش نمی‌رود.
تجربه گرهایی که خودشان با سختی و اکراه جلوی دوربین می‌آیند
این مدیر گروه درباره تجربه‌هایی که بعد از پخش با قضاوت‌های متفاوتی هم مواجه شده است گفت: برخی از این تجربه‌گرها با سختی و اکراه جلوی دوربین می‌آیند، بخاطر همین ترس از این قضاوت‌ها.
وی درباره چالش‌هایی که به وجود می‌آید و سوژه از صحبت امتناع می‌کند گفت: بخش عمده این امتناع به دلیل قضاوت مردم است و این افراد از نزدیکان خودشان گرفته تا آدم‌های دورتر و نزدیکتر دستخوش قضاوت قرار می‌گیرد. تجربه گری که می‌گوید رفتار خوبی نداشته است و حالا بعد از این تجربه تغییراتی داشته که شاید برخی بپذیرند و برخی نپذیرند و او را مورد قضاوت قرار می‌دهند که با حضور در برنامه و بیان اینها سعی داشته تصویر دیگری از خود بسازد.
نوروزی در پاسخ به اینکه چرا همه موارد منفی که در تجربیات بوده گفته نمی‌شود، گفت: در فرهنگ اسلامی ما شاید چندان نپذیرند که فردی یا سخت‌ترش برای خانم‌ها بیاید بگوید فلان گناه را مرتکب شده‌ام، چراکه از قضاوت‌ها نگران است. بسیاری از کسانی که کمتر تجربیات منفی شأن بیان می‌شود همین ملاحظات را دارند. شما جای آنها نیستید که بدانید بعد از اینکه این صحبت‌ها را کرده‌اند چه واکنش‌های خوب و بدی برایشأن متصور است. لذا باید به برخی حق داد از اینکه امتناع می‌کنند تا تجربیات منفی خود را نگویند.
کپی «زندگی پس از زندگی» به زودی می‌آید
وی با اشاره به اقبال این برنامه در فضای مجازی بین‌المللی عنوان کرد: این برنامه در کشورهای مختلف جهان از جمله کشورهای منطقه هم مخاطبان زیادی دارد و حتی آمار آن در یوتیوب بسیار قابل توجه است و اینکه با زیرنویس‌های مختلف برای مردمان کشورهای انگلیسی زبان و… بارگذاری شده است درحالیکه حتی پربیننده‌ترین برنامه‌های سازمان هم در یوتیوب چنین اتفاقاتی برایشان نمی‌افتد.
نوروزی: متأسفانه سازمان سالیان سال است که از برنامه‌های کشورهای دیگر کپی کرده است، اما «زندگی پس از زندگی» به نظر بنده برنامه‌ای است که بزودی کپی آن در کشورهای دیگر ساخته می‌شود. چه بهتر که خودمان سریع‌تر به آن رسانه‌ها ورود پیدا کنیمنوروزی با اشاره به این ظرفیت بین‌المللی تصریح کرد: این رویکرد بین‌المللی می‌تواند در شبکه‌های برون مرزی و بازاریابی سازمان مورد توجه ویژه قرار بگیرد و برای مردم دیگر کشورها دوبله و ارائه شود. متأسفانه سازمان سالیان سال است که از برنامه‌های کشورهای دیگر کپی کرده است، اما «زندگی پس از زندگی» به نظر بنده برنامه‌ای است که بزودی کپی آن در کشورهای دیگر ساخته می‌شود. چه بهتر که خودمان سریع‌تر به آن رسانه‌ها ورود پیدا کنیم. نشان و کیفیت خودمان را ارائه بدهیم. حتی خود برنامه هم می‌تواند وسعت پیدا کند و با تجربه گرهایی از خارج از ایران گفتگو کنیم. کما اینکه در این فصل یک تجربه گر از کشور آذربایجان در استودیو خودمان داشته‌ایم و با فراهم شدن شرایط می‌توانیم این روند را توسعه دهیم. ما از فصل دوم چنین تصمیم داشتیم، اما متأسفانه بخاطر محدودیت‌ها انجام نشده است.
مدیرگروه ادب و هنر شبکه چهار درباره اینکه چرا این تجربه نزدیک به مرگ که گاهی به صورت پراکنده در دیگر برنامه‌های تلویزیونی نیز پخش شده اما به این میزان تأثیرگذار نبوده است گفت: اینجا به لحاظ برنامه سازی پرداختی عالمانه و تحقیقی صورت گرفته است. گاهی همین سوژه‌ها را به برنامه‌های دیگر هم برده‌اند اما نگرفت چون آن نگاه برنامه سازی دقیق و رویکرد محتوایی عالمانه‌ای وجود نداشته است.
وی با اشاره به یک نکته مهم عنوان کرد: از طرفی کسی که می‌خواهد درباره این مسائل برنامه بسازد باید مساله اش و اشراف خوبی داشته باشد که این موضوع سخت را حق مطلبش را ادا کند. وگرنه یک چیز دم دستی می‌شود. لذا پرداخت درست سوژه، بسیار مهم‌تر از سوژه یابی است. دیگران فکر می‌کنند صرف اینکه چنین افرادی را شناسایی بکنند، دیگر ماجرا تمام است. حال آنکه تازه اول راه است.
ده‌ها ساعت گفتگو برای یک برنامه ۵۰ دقیقه‌ای
او درباره هر یک از این مصاحبه‌ها و فرایند تحقیقی توضیح داد: عباس موزون بابت هر یک مصاحبه که ۵۰ -۶۰ دقیقه نهایت خروجی استودیویی دارد ده‌ها ساعت گفتگو کرده است که حاصل تعامل با سوژه‌ها و موضوع و بررسی جوانب موضوع به جهت محتوایی و قصه و.. بوده است. از طرفی طی سال جلسات مختلفی با شخصیت‌های مختلف مذهبی و علمی دارد و از آنها مشورت می‌گیرد به گونه‌ای که می‌توان گفت او با این سوژه‌ها یکسال زندگی می‌کند. بسیار فرق می‌کند با مجری که اصلاً مسئله را نمی‌شناسند.
وی در پاسخ به اینکه بسیاری از مدیران و تهیه کنندگان معتقدند به همین میزان تلاش کرده‌اند گفت: به هر مدیر و برنامه سازی برای هر برنامه‌اش زنگ بزنید می‌گویند کلی تحقیق و پژوهش انجام شده است ولی خودشان هم می‌دانند برخی مواقع اینگونه نیست، مثلاً من خودم می‌دانم برخی برنامه‌هایم چندان موفق نیستند، چون در تحقیق و پژوهش یا فرآیندهای دیگر کم کاری شده است، تعارف هم با خودم و برنامه‌سازم ندارم. برنامه‌ای که تیم محتوایی و مجری صرفاً چند ساعت مانده به آنتن محتوا آماده بکند یا نکند و برنامه اجرا می‌کند با برنامه‌ای که در همه سال درگیر همان سوژه است، بسیار متفاوت خواهد بود. اگر این برنامه موفقیتی دارد بواسطه توکل، تلاش و زحمتی فراوانی است برای آن کشیده می‌شود، وگرنه هیچ فرمول جادویی دیگری در کار نیست. هر وقت تیم برنامه ساز هم از این تلاش دست بکشد و به سری کاری و اعتماد به نفس کاذب برسد، قطعاً برنامه با شکست مواجه خواهد شد.
روایت سوم؛ پیام ابراهیم‌پور، برنامه ساز معارفی
پیام ابراهیم‌پور که سال‌ها در حوزه برنامه سازی تلویزیون و خاصه برنامه‌های رمضانی فعالیت داشته است، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اولین ویژگی «زندگی پس از زندگی» بیان کرد: کارهای من از حضورم در «ماه عسل» تا ساخت «شب‌های روشن» که روی پشت بام بود و «ماه نشان» که در یک آلاچیق بود و «جشن رمضان» که با حضور جمعیت و «من، تو، او» برنامه‌ای که با حضور سلبریتی ها و دیگر برنامه‌های رمضانی نشان می‌دهد که همواره به فرم اهمیت داده‌ام و همه این سال‌ها شخصیت من با فرم گره خورده است و یکی از وجوه بارز «زندگی پس از زندگی» نیز داشتن «فرمی در اختیار محتوا» است یعنی محتوا در این برنامه فرم ساده و بی آلایشی را می‌سازد که دکور ساده و مجری خودمانی و بدون ادا و اصولش که صرفاً برنامه را به اجرا درمی اورد، جزوی از فرم است.
با «زندگی پس از زندگی» فهمیدم می‌توان همچنان در فرم و محتوا کارهای بدیع انجام داد
وی اضافه کرد: من بعد از ۲۴ سال که ۱۴۱ عنوان برنامه تلویزیونی که اکثراً معارفی بوده‌اند ساخته‌ام به این نتیجه رسیدم که به سختی می‌توان در این حوزه کارهای خلاقه انجام داد و «زندگی پس از زندگی» با من کاری کرد که فهمیدم می‌توان همچنان در فرم و محتوا کارهای بدیع انجام داد. در عین حال به نظرم پرداخت محتوا هم در کنار فرم به میزان زیادی اهمیت دارد و در این برنامه مشخص سوژه، موضوع، تم و محتوا در کنار فرم توانسته جذابیت بیاورد.
این تهیه کننده و کارگردان برنامه‌های تلویزیونی با اشاره به برخی اتفاقات برنامه سازی در «زندگی پس از زندگی» که آن را از سطح یک برنامه روتین گفتگومحور فراتر برده است (که طبق روال همه برنامه‌های معارفی است) عنوان کرد: در حین گفتگو با سوژه اتفاقاتی مثل «فلاش بک زدن» های متعدد و بازسازی کردن برخی تصاویر را می‌بینیم. یا در هر قسمت از برنامه شاخص‌ها و مصادیقی آورده می‌شود که موضوع را از کلی بودن و ابهام خارج کرده و باورپذیرش می‌کند. اینکه مجری می‌گوید بیمارستان رجایی در کرج و حتی در مقابل دوربین از آنها می‌خواهد که مستندات را در اختیارش بگذارند حتی فکت و مصداق است و هم نشان می‌دهد دنبال کار تحقیقی است.
ابراهیم پور با اشاره به دیگر بخش‌های این برنامه توضیح داد: علاوه بر اینها آیتم گفتگو با کارشناس خارجی دارد تا مساله به یک منطقه و جغرافیا منحصر نباشد و یا تصاویر گرافیکی و لوگوموشن هایی دارد که بسیار خوب است و همه اینها باعث شده است که این برنامه گوی سبقت را از همه شبکه‌ها ببرد.
وی که به تازگی مدیر گروهی معارف اسلامی شبکه جهانی جام جم را بر عهده دارد درباره تأثیر این برنامه روی خودش در مقام برنامه ساز عنوان کرد: خود من همه تلاشم روی فرم بوده است و نگاه ویژه‌ای در مرتبه اول برای محتوا قائل نبودم اما امروز به این نتیجه رسیدم که اینها باید در کنار هم باشد تا به خروجی مناسبی برسد و حتی برای ویژه برنامه افطار شبکه جهانی جام جم طرح یک کار نمایشی را تصویب کردیم و به تولید رساندیم و یا برای احکام ایرانیان خارج از کشور برنامه‌ای را به شکل پازل یا جورچین ساخته‌ایم.
این کارگردان تلویزیونی همچنین درباره مدل گفتگوها درباره مقولات دینی بیان کرد: ما تاکنون مباحثی کارشناسی از مسائل دینی می‌شنیدیم به خصوص درباره معاد و آخرت که جزو اسرار الهی است اما دین مقوله‌ای است که به تعداد انسان‌ها می‌توان درباره‌اش حرف زد و حالا اینجا تجربه‌هایی را می‌شنویم که توسط خود مردم صورت گرفته و توسط خودشان هم بیان می‌شود.
ابراهیم پور با اشاره به اینکه به طور معمول مقولات دینی با استفاده از کارشناس مذهبی صورت می‌گیرد، عنوان کرد: مجری و تهیه کننده در این برنامه روایت این تجربه‌ها را به خود مردم واگذار کرده است و از کارشناس دینی هم در بخش کارشناسی و مصداق آوردن‌های دینی بهره می‌گیرد.
بی انصافی است که برنامه دیده نشود چون او نیامده مثل خیلی از برنامه‌سازها دو ماه مانده به رمضان کار کند
وی درباره دیگر دلایل توفیق این برنامه در کنار دیگر برنامه‌های رمضانی عنوان کرد: یک نکته که برای من به عنوان برنامه ساز کاملاً مشهود است این است که تهیه کننده این برنامه از رمضان تا رمضان برای برنامه کار می‌کند. کاری که خود من در طول دو دهه تهیه کنندگی و ۱۵ سال برنامه سازی رمضانی انجام ندادم. در آیتم‌ها گاهی دو یا سه فصل از سال را می‌بینید یعنی سوژه با پیراهن و تیشرت تجربه‌ای را تعریف می‌کند و زمانی هم با کاپشن آن را بازگو می‌کند و نشان می‌دهد این برنامه ساز چند فصل درگیر کار و تحقیق بوده است.
این تهیه کننده اضافه کرد: با این روند بی انصافی است که برنامه‌اش دیده نشود چون او نیامده مثل خیلی از برنامه سازها دو ماه مانده به رمضان به چند نفر خبرنگار اجتماعی سفارش بدهد که برای او سوژه‌های اجتماعی پیدا کنند.
این برنامه ساز همچنین به اجرای عباس موزون در برنامه اشاره و بیان کرد: او در قالب کارشناس مجری فقط بحث را اداره می‌کند و همانطور که پیش از این گفتم برنامه را به اجرا در می‌آورد. او با زبان مردم صحبت می‌کند علی رغم اینکه مشخص است دایره واژگانی وسیع و اطلاعات بالایی دارد. در جاهایی سکوت می‌کند و یک جاهایی بیش از حد اصرار می‌کند تا برای مردم ماجرا روشن شود که همه اینها درست و به جا انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: درواقع به عنوان یک ذهن پرسشگر و کنجکاو عمل می‌کند و به نوعی وانمود می‌کند نسبت به سوژه بی اطلاع و خالی‌الذهن است. در صورتیکه برخی از مجریان پیش از برنامه یا در قسمت طراحی سوژه هم دخالت دارند.
ابراهیم پور همچنین گفت: موزون با اینکه خودش اشراف دارد به سوژه اما به عنوان دانای کل جلوی سوژه نمی‌نشیند و خودش بیش از مخاطب شک و شبهه و ان‌قلت می‌آورد و حتی می‌توان گفت سکوت می‌کند تا برای مخاطب ایجاد پرسش و مطالبه کند و درنهایت قضاوت را به او واگذار می‌کند.
این برنامه ساز در پایان با شوخی و تاکید بیان کرد: «زندگی پس از زندگی» واقعاً کار قابل دفاعی است، فکر نکنید صدای کلنگ قبر من درآمده است و یاد قیامت و معاد افتاده‌ام تا از این مجموعه دفاع کنم.