فرهنگ امروز: ششمین همایش ایرانشناسان و اساتید زبان و ادبیات فارسی اوراسیا به همت رایزنی فرهنگی و سفارت ایران در روسیه با سخنرانی غلامعلی حداد عادل رئیس بنیاد سعدی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی و با حضور بیش از ۷۰ نفر از ایرانشناسان و استادان زبان فارسی از روسیه و حوزه اورآسیا از جمله قزاقستان، تاجیکستان و ارمنستان در مسکو برگزار شد.
در ابتدای این همایش مسعود احمدوند رایزن فرهنگی ایران و دبیر این همایش با اشاره به اینکه پس از وقفه‌ای دوساله به دلیل شرایط ناشی از همه گیری کرونا دوره ششم را برگزار می‌کنیم، گفت: برای ارتباط مستمر با ایرانشناسان دبیرخانه دائمی همایش در رایزنی فرهنگی کار خود را در طول سال ادامه خواهد داد و از سال آینده در هفته آخر اردیبهشت همزمان با روز بزرگداشت فردوسی میزبان اساتید خواهیم بود.
احمدوند فراخوان مقاله برای درج در کتاب مجموعه مقالات همایش هفتم، اعلام اولویت‌های پژوهشی برای حمایت از آثار محققان در حوزه ایرانشناسی و اعطای فرصت مطالعاتی و پژوهانه را از جمله فعالیت‌های دبیرخانه همایش ذکر کرد.
وی افزود: افتتاحیه همایش امروز با سخنرانی غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی، کاظم جلالی سفیر ج. ا. ایران و ایرینا کرایوا رئیس دانشگاه دولتی زبانشناسی مسکو و اختتامیه با سخنرانی الان آگایف رئیس دانشگاه دولتی اوستیای شمالی برگزار می‌شود.
در ششمین همایش ایرانشناسان و اساتید زبان و ادبیات فارسی اوراسیا ۲۴ نفر از اساتید دانشگاه و کارشناسان از شهرهای مختلف فدراسیون روسیه مانند مسکو، یکاترینبورگ، نیژنی نووگراد، پترزبورگ، ماخاچ قلعه، قازان، ولادی قفقاز و همچنین کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و ارمنستان در سه پنل تخصصی درباره موضوعات و مسائل ایرانشناسی و زبان فارسی در حوزه اوراسیا سخنرانی می‌کنند. پنل سوم این همایش با تاکید بر ایرانشناسان جوان به سخنرانی ۸ استاد جوان از دانشگاه‌های مختلف روسیه اختصاص یافته است.
سپس کاظم جلالی سفیر کشورمان ضمن گرامیداشت مقام امام خمینی (ره) به نیاز دو کشور به بازسازی شناخت از یکدیگر، اشاره کرد. وی با انتقاد از برخی ایران شناسان و روس‌شناسان دو کشور که در تاریخ و گذشته بازمانده‌اند گفت: ایران نوین را باید بازشناخت. ایران نوین مولفه‌هایی دارد که از جمله آن استقلال و سیاست خارجی مستقل است.
جلالی افزود: خوداتکایی از دیگر مؤلفه‌های کشورمان است که در شناخت ایران نوین، باید به آن توجه شود. خودباوری و خوداتکایی که محصول اموزه‌های اسلام و مکتب امام خمینی (ره) است و به ایران توان داده است که در این سال‌ها با وجود تحریم و تهدید کشور خود را بسازد و در علومی مانند نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی به پیشرفت‌های قابل توجه دست پیدا کند. از سوی دیگر روسیه جدید هم نیاز به بازشناسی دارد. باید مختصات روسیه نوین را نیز بازشناخت و نباید صرفاً به برخی دوره‌های تاریخی میان دو کشور ایران و روسیه محدود بمانیم.
جلالی در پایان با انتقاد از عدم توسعه کافی شناخت فرهنگی دو کشور از یکدیگر، بر ضرورت داشتن زبان مشترک به عنوان ابزار شناخت تاکید کرده و مسئله تأسیس شبکه روس زبان در ایران و تلویزیون فارسی زبان در روسیه را یکی از مهم‌ترین گام‌ها دانست که تاکنون به انجام نرسیده است.
ایرانشناسی در روسیه خالی از خوی استعماری است
در ادامه غلامعلی حدادعادل با تشریح تاریخچه ایرانشناسی در غرب و اهداف طراحی شده برای بهره‌برداری‌های مختلف از این موضوع گفت: ایرانشناسی پس از انقلاب اسلامی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود که یکی با هدف سیاه‌نمایی به منظور تقابل با انقلاب اسلامی و دیگری بدنبال شناخت بیشتر از ایران است.
غلامعلی حداد عادل با مروری بر دوره‌های تاریخی و جغرافیایی ایران شناسی در جهان، به سنت‌های سودجویانه و استعماری در ایران شناسی اشاره کرد و گفت: در جهان غرب، ایرانشناسی از اساس با هدف تسهیل استعمار و بهره برداری سیاسی شکل گرفته است. با این حال این امر در طول سال‌های گذشته منجر به شکل گیری ایران شناسی و نوعی از خودشناسی در میان ایرانیان شده که در نهایت منجر به شکل گیری جریان ایران شناسی در داخل کشور شد.
وی افزود: با وجود اهداف استعماری در ایرانشناسی غرب، ایرانشناسی در روسیه، سنتی متفاوت و راهی دیگر را در پیش داشته است. ایرانشناسی روسیه در میان جامعه علمی ایران، معتبر و مرجع است و خالی از خوی استعماری است. هر چند ایران شناسی در دوران شوروی سعی بر تطبیق تاریخ ایران بر تئوری‌های مارکسیستی داشت اما امروزه ایران شناسی در روسیه مورد توجه محافل علمی کشور ایران است.
وی با برشمردن ویژگی‌های ایران پس از انقلاب گفت: یک خصوصیت اصلی ایران امروز، ایستادگی در برابر نظام سلطه جهانی و پافشاری بر استقلال خویش و یک خصوصیت دیگر، اصرار بر هویت اسلامی-ایرانی است و پس از انقلاب اسلامی، تقابلی بین ایرانی بودن و اسلامی بودن وجود ندارد و تضادی در این زمینه احساس نمی‌شود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به وضعیت فرهنگی پیش و پس از انقلاب اسلامی و فعالیت‌های حوزه ایرانشناسی اشاره کرد و گفت: در حالی که پیش از انقلاب سالانه تنها حدود ۶۰۰ عنوان کتاب چاپ می‌شد اما امروز باوجود تحریم و گرانی کاغذ، سالانه بیش از یکصد هزار عنوان کتاب چاپ می‌شود.
وی به فعالیت بنیاد ایرانشناسی و بنیاد سعدی اشاره کرد و گفت: بعد از انقلاب بیش از ۲۰۰ دائره‌المعارف یا تألیف شده یا در دست تألیف است. در حوزه فرهنگ، ادبیات و ایران شناسی اقداماتی انجام شده است که نشان دهنده توجه انقلاب اسلامی به بخش فرهنگ است.
برگزاری نشست‌های تخصصی در همایش سالانه ایران شناسان در مسکو
در بخش اول این همایش به موضوعاتی از جمله: ترجمه متون ادبی جنگ ایران و عراق و فعالیت‌های مرکز زبان فارسی سفارت جمهوری اسلامی ایران پرداخت شد.
لازم به ذکر است: سخنرانان این همایش «النا مالچناوا» مدیر گروه زبان‌های فارسی انستیتوی زبان شناسی روسیه، «گنادی آودییف» مؤلف کتاب‌های درسی تاریخ ایران، «الکساندر پالیشوک» و «لودمیلادو آودییوا» بودند.
در بخش دوم همایش به موضوعاتی از جمله: زبان فارسی و آموزش آن به نقاط مختلف روسیه و فعالیت مؤسسات آموزشی روسیه در زمینه ایرانشناسی و زبان فارسی پرداخته شد.
سخنرانان این بخش از همایش «زالینا پلی یوا» رئیس دانشکده تاریخ دانشگاه «دلویت اوستیای شمالی»، «مستوره احمداوا» مدیر اتاق ایران دانشگاه «قدرال قازان»، «نوری محمدزاده» مدیر اتاق ایران دانشگاه دولتی داغستان، «مدینه ساخی یوا» استاد اتاق ایران دانشگاه دولتی «اوستیای شمالی» بودند.
در بخش سوم (بخش آخر) این همایش با سخنرانی «ماکسیم آلانتسف» استاد تاریخ ایران مدرسه عالی اقتصاد، «دیانل آدیر خایوا» شرق‌شناس، «پاول بشرین» مدیر اتاق ایران دانشگاه علوم انسانی روسیه و… به موضوعاتی از جمله: تقویت حضور نسل جدید ایرانشناسان، ضرورت توجه به سینمای ایران و آموزش زبان فارسی از راه دور پرداخت شد.