فرهنگ امروز: آرشیف ملی افغانستان مهم‌ترین مرکز نگهداری اسناد کهن و نسخه‌های خطی افغانستان در کابل است. این مرکز در دهه‌های اخیر به سبب جنگ و ناامنی مکرراً مورد دستبرد قرار گرفته و آثار زیادی از آن به سرقت رفته است. یکی از تازه‌ترین این موارد نسخه‌ای از قرآن به خط کوفی منسوب به خط امام حسن مجتبی علیه السلام است. این نسخه به شمارۀ ۴ از سال ۱۳۳۵ شمسی در موزه کابل و بعدا در آرشیف ملی افغانستان نگهداری می‌شده است. اطلاعات بیشتری از آن در کتاب فهرست قرآنهای شریف خطی آرشیف ملی افغانستان، نوشتۀ عبدالقدیر مشتری نجرابی، کابل، ۱۳۶۶(ص ۴-۵) آمده است. تصاویر کاملی که من از این نسخه دارم نشان می دهد که این اثر تا همین چند سال اخیر در آرشیف دست نخورده و به صورت کامل نگهداری می شده است. آغاز نسخه آیۀ یُثَبِّتُ اللّهُ الَّذِینَ آمَنُوا (ابراهیم، ۲۷) است، و انتهای آن به لَقَدْ جِئْتَ شَیْئًا نُکْرًا (کهف، ۷۴) ختم می‌شود.
متأسفانه در زمانی نامعلوم در فاصلۀ سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ میلادی، اوراقی از این نسخه (و شاید تمامی آن) از آرشیو ملی افغانستان به سرقت رفته است. پاره‌ای از این قرآن در ۲۵ برگه حاوی آیات ۱-۹۷ سورۀ اسراء و آیات ۱۷-۱۹ و آیۀ ۷۴ سورۀ کهف (حاوی رقم منسوب به امام حسن علیه السلام) در حراج هنر شرقی، هلند (۲۴ می ۲۰۲۲)، کالای شمارۀ ۴ ارائه، و به قیمت ۳۳۲ هزار یورو فروخته شده است. اوراق فروخته شده در حراج هلند، با آیات سورۀ اسراء آغاز می‌شوند. تصاویر ارائه شده در سایت نشان می‌دهد فردی در این صفحه ( ص ۸۱ نسخۀ آرشیف ملی افغانستان)، دو سطر پایانی سورۀ نحل را پاک کرده و به جای آن قابی زرین و مستطیل شکل افزوده که در آن عبارت «الجزء الخمس عشر» نوشته شده است. با این حال آثار پاک شدگی تذهیب قبلی در حاشیۀ برگه همچنان هویداست.
من در اینجا برخی از تصاویر اوراق ارائه شده و فروخته شده در حراج هلند را در کنار تصاویر قدیمی‌تر از خود نسخه در آرشیف ملی افغانستان قرار داده ام . در بالا تصویر قدیمی، و در پایین تصویر فروخته شده در حراج هلند آمده است. امیدوارم با همت اصحاب رسانه در ایران، افغانستان و دیگر کشورها راهی برای بازگشت این میراث اسلامی به محل اصلی خود یافت شود.
آدرس اوراق عرضه شده و فروخته شده در حراج هنر شرقی، هلند این است:
منبع: حلقه کاتبان ـ مایسطرون
سایر تصاویر
