پل غازیان به‌عنوان سازه باستانی و زیبا، از قدیمی‌ترین ساختمان‌های بندر انزلی به‌شمار می‌آیند. این پل، دو پهنه غازیان و انزلی را به‌طور خاص به یکدیگر متصل می‌کنند. پل تاریخی غازیان با چشم‌انداز زیبا به اسکله کشتیرانی و مرداب انزلی، جاذبه‌ای بی‌نظیر برای گردشگران خواهد بود. این اثر، اولین پل متحرک ایران بود و با همکاری مهندسان خارجی به‌اجرا درآمده است.
پل غازیان در چه قسمتی از بندرانزلی واقع شده است؟
پل غازیان در مسیر از میدان گمرک تا بلوار تکاوران واقع شده است. اگر از جاده رشت به انزلی بیایید، باید به ترتیب خیابان ساحل قو، بلوار اطبا و خیابان کاپیتان بایندر را طی کنید تا به مقصد، یعنی پل تاریخی غازیان، برسید. از سمت دیگر، اگر از بخش غربی به انزلی وارد می‌شوید، به سمت دادگستری انزلی حرکت کنید و سپس به سمت بلوار تکاوران بروید.
با طی این مسیرها، ویژگی‌های زیبای پل تاریخی غازیان را در مسیر خود مشاهده می‌کنید. این مکان زیبا به‌عنوان یک نقطه عبور مهم در شهر انزلی با فضایی دلنشین و جذاب طراحی شده است.
نحوه ساخت این سازه تاریخی انزلی به چه صورت بوده است؟
پیش از احداث پل غازیان، رفت‌وآمد بین بخش‌های «غازیان»، «میان پشته و قلم گوده» و «انزلی» تنها با استفاده از قایق‌ها ممکن بود. در سال ۱۲۳۱ شمسی، سرتیپی فرانسوی به نام "مسیو بهلر" در یک بازدید از بندر انزلی، نقشه‌ای را به ناصرالدین‌شاه ارائه کرد و پیشنهاد ساخت پلی بین غازیان و میان‌پشته را داد. این پیشنهاد با توجه‌به اهمیت مسیر ارتباطی بین این دو نقطه و سهولت در رفت‌وآمد توسط پل، مورد توجه قرار گرفت.
در سفرنامه «میرزا حسین فراهانی» از سال ۱۳۰۲ هجری، قریه غازیان که مقابل انزلی قرار دارد و در اختیار اکبرخان بیگلربیگی است، به‌عنوان یک منطقه با استعداد برای آبادانی و ارتباطات خوب با بلوکات رشت توصیف می‌شود. پیشنهاد ساخت پل بین انزلی و غازیان نه‌تنها مسأله ارتباطی حیاتی بود، بلکه با ارائه مسیر آسان و مستقیم میان این دو نقطه، توسعه منطقه را نیز تسهیل کرد.
مشخصات فنی و دقیق پل غازیان
پل غازیان، با طول ۲۱۰.۴۰ متر و عرض ۱۰ متر، از سازه‌های بارز بندر انزلی است. این پل با ارتفاع بیش از ۶.۵ متر از سطح آب قرار دارد و با ۵ دهانه ثابت و یک دهانه متحرک به طول ۲۵ متر، به‌عنوان یک نماد ارتباطی میان مناطق مختلف، تاریخی محسوب می‌شود. بخش متحرک پل، ابتدا برای عبور کشتی‌ها و بارکاس‌های شیلات به‌کار می‌رفت و مجهز به یک موتور مکانیکی با چرخدنده‌های بزرگ بود.
با گذر زمان، امکان باز و بسته‌شدن بخش متحرک این پل از دست رفت. این اثر با طراحی منحصربه‌فرد و مهندسی برجسته خود، چند دهه به‌عنوان نمادی از گذشته و ارتباطات آبادانی منطقه به یاد مانده است.
سال احداث پل تاریخی انزلی
پروژه ساخت پل‌های انزلی و پل غازیان در سال ۱۳۱۴ شمسی به‌عنوان یکی از پروژه‌های بزرگ عمرانی در ایران آغاز شد. شرکت‌های سوئدی «سونسکاانترپرناد» و «موتلا» به همراه شرکت آلمانی «سنتاب» به‌عنوان پیمانکاران اصلی این پروژه انتخاب شدند. در طی ۱۸ ماه فعالیت مداوم، کلیات ساخت پل‌های غازیان و انزلی به پایان رسید و در اوایل فصل تابستان سال ۱۳۱۶ به بهره‌برداری درآمد.
از خرداد ۱۳۱۷، این پل‌ها به‌عنوان نقاط مهم در ترابری و ارتباطات منطقه شناخته شدند و سازه‌های مهم بندر انزلی در خدمت عموم قرار گرفتند. با گذر زمان، این پل‌ها نمادهایی از پیشرفت فنی و مهندسی در دوران معاصر ایران محسوب شدند و توجه و تحسین بسیاری را به خود جلب کرده‌اند. تحویل پروژه به‌صورت رسمی و نهائی در آذرماه ۱۳۱۸ شمسی اتفاق افتاد و این دو اثر بزرگ به‌عنوان ثروت‌های فرهنگی و تاریخی منطقه به یاد ماندند.
فرآیند ساخت پل تاریخی غازیان به چه صورت بود؟
در آغاز پروژه ساخت پل غازیان، نیروهای کاری از کارشناسان سوئدی تشکیل شده بود. «مسیو جو آنی» به‌عنوان سرپرست این تیم‌ها مسئولیت مدیریت تدارکات واحدها را برعهده داشت.
مرحله اول: نمونه‌برداری
در مرحله اول، نمونه‌برداری از بستر رودخانه و محل احداث پل‌ها انجام شد و نمونه‌ها را به کشور آلمان فرستادند. پس از گذشت ۶ ماه بررسی‌های فنی مهندسی، طراحی پل‌ها آغاز شد و در اولین اقدام، کارگذاری ستون‌های پل تاریخی غازیان صورت گرفت. این مرحله تمرکز بیشتری بر روی آرماتور و بتن‌ریزی داشت.
مرحله دوم: آرماتوربندی
آرماتوربندی تحت نظر «موسیو هولم» انجام و سیستم‌های برقی توسط «یوهانس» مدیریت می‌شدند. کارگران روسی ساکن انزلی در بخش متحرک پل غازیان فعالیت داشتند و این پروژه در کل به مدت ۱۸ ماه ادامه یافت.
انتقال بتن
بتن لازم از بخش جنوبی میدان گمرک تأمین و به‌وسیله واگن‌های دستی از ریل‌های موجود منتقل می‌شد. به‌دلیل نبود امکانات بتن‌گیری، صدها کارگر در این بخش مشغول به فعالیت بودند و حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کارگر ایرانی و خارجی در پروژه پل‌ها مشارکت داشتند. پس از اتمام میخکوبی پل تاریخی غازیان، به سرعت فرآیند میخکوبی پل انزلی آغاز شد.
حین بتن‌ریزی...
در حین بتن‌ریزی بخش محرک پل تاریخی غازیان، مهندسان جریان کار را متوقف کردند و در یک سخنرانی مهندسی، نفرات حاضر در پروژه و جزئیات ساخت پل را به‌صورت یادگاری بر روی یک لوح ابعاد ۴۰*۳۰ ثبت کردند.
شباهت این جاذبه تاریخی به پل تروتسکی
پل تاریخی غازیان با پل تروتسکی شباهت‌های چشمگیری دارد. این پل به شکلی بسیار متفاوت طراحی شده است، از جزئیات معماری تا اجرا و ویژگی‌های محیطی آن، همگی به جلوه بصری استثنایی پل کمک کرده‌اند. در مقایسه با پل تروتسکی، پل غازیان از نظر هنری و مهندسی نیز به یک اثر برجسته تبدیل شده است.
جمع‌بندی
پل غازیان نه‌تنها به توسعه بخش گردشگری بندر انزلی منجر می‌شود بلکه نشان‌دهنده تعهد به حفظ و ارتقا تاریخ و فرهنگ منطقه خواهد بود. این پل، با وجود سن ساخت بالا، همچنان به‌شکل شگفت‌انگیزی باقی مانده است و ارتباطی فراتر از زمان را به ما یادآوری می‌کند. از جهت همسانی محیطی و مشابهت با پل ترینیتی، پل تاریخی غازیان نه‌تنها ارثی از گذشته، بلکه نمادی از همبستگی فرهنگی و هنری میان مناطق مختلف است.