شیراز، شهری باستانی و شاهکاری از هنر و تاریخ ایران، به‌عنوان قلب فرهنگی و تمدن این سرزمین، به‌واسطه بناهای تاریخی و آرامگاه‌هایش به شهرت جهانی دست‌یافته است. این شهر نه‌تنها محل زندگی بزرگانی چون حافظ، سعدی، خواجوی کرمانی و کوروش کبیر بوده، بلکه دارای تعداد زیادی آرامگاه تاریخی است که هر کدام از آنها در خود شاهکارهایی از هنر و معماری ایرانی جاودانه نگاه داشته‌اند.
در این مقاله به معرفی این آرامگاه‌ها به‌عنوان نمادهای فرهنگی و تاریخی شیراز می‌پردازیم و تأکید می‌کنیم که این مکان‌ها نه‌تنها به محلی برای گردشگری تبدیل شده‌اند، بلکه نمادهایی از ارزش‌های ادبی و فرهنگی بی‌نظیر ایران و جهان هستند که هر ساله بازدیدکنندگان را به‌سوی خود جذب می‌کنند.
آرامگاه حافظ
آرامگاه حافظ، یا به نام معروف "حافظیه"، به‌عنوان یکی از آثار برجسته معماری و فرهنگی شیراز، به‌عنوان مکانی مقدس و مورد احترام برای علاقه‌مندان به ادبیات و شعر فارسی در سراسر جهان شناخته می‌شود. این آرامگاه در شمال شهر شیراز، نزدیک دروازه‌قرآن، در فضایی زیبا و آرام واقع شده است.
حافظ یکی از شاعران بزرگ ایران بود که در سال ۷۲۷ هجری قمری متولد شده و در سال ۷۹۲ هجری قمری درگذشته است. دیوان حافظ که امروزه در کنار کتب دینی در هر خانه ایرانی قرار دارد، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات و فرهنگ ایران دارد و به‌عنوان یکی از آثار برجسته شعر فارسی شناخته می‌شود.
آرامگاه حافظ، با زیبایی معماری گنبدی خود که به شکل کلاه دراویش با کاشی‌های هفت‌رنگ معرق شده است، از جاذبه‌های گردشگری بسیار مهم در شیراز است. عمارت گنبدی‌شکلی بر فراز مزار حافظ برپا شده که به همراه حوضی بزرگ که از آب رکن‌آباد تغذیه می‌شده، زیبایی و آرامش بی‌نظیری را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
با اینکه مزار حافظ بیش از ۶۵۰ سال پس از وفات او ایجاد شده است، اما همچنان به‌عنوان مرجعی برای اهالی شعر و ادبیات فارسی، مقصدی پرطرف‌دار برای زائران و بازدیدکنندگان است. شما می‌توانید اقامتگاه خود را در نزدیکی حافظیه شیراز رزرو کنید و از نزدیک بودن به باغ دل‌انگیز حافظیه لذت ببرید.
آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی، معروف به "سعدیه"، یکی از مکان‌های برجسته و تاریخی شهر شیراز است که به‌عنوان محل زندگی، آفرینش شعرهای بی‌نظیر و نهایتاً به خاک سپرده شدن سعدی، شاعر بزرگ ایران، شناخته می‌شود. این آرامگاه در دامنه کوه در شمال شرق شیراز، در کنار باغی دلگشا واقع شده است.
آرامگاه ابتدا به‌عنوان خانقاه سعدی شناخته می‌شد، جایی که این شاعر بزرگ ایران آخرین سال‌های عمر خود را در آنجا گذرانده و سپس در همین مکان به خاک سپرده شده است. در سال ۱۱۸۷ هجری قمری، بنا به دستور کریم‌خان زند، ساختمانی گنبدی بر روی مزار سعدی احداث شد. در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی، بنای کنونی آرامگاه به‌جای بنای قدیمی ساخته شد. این ساختمان با استفاده از عناصر معماری کاخ چهل‌ستون و تلفیقی از سبک‌های قدیم و جدید ایرانی طراحی شده است.
سنگ قبر سعدی در وسط اتاق هشت‌ضلعی قرار دارد که هفت ضلع آن شامل برخی از شعرهای معروف او از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات است و ضلع هشتم شامل توضیحات در مورد ساخت آرامگاه است. اکنون محوطه آرامگاه به مساحت بیش از ده‌هزار مترمربع گسترش‌یافته و دارای باغ‌های سنتی ایرانی است که توجه بسیاری از بازدیدکنندگان محلی و خارجی را به خود جلب می‌کند.
آرامگاه سعدی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست ثبت شده است و همواره به‌عنوان مکانی مقدس و فرهنگی برای تماشاگران ادبیات و علاقه‌مندان به شعر و زندگی سعدی، مقصدی پرطرف‌دار محسوب می‌شود. شما می‌توانید با رزرو اقامتگاه شیراز در نزدیکی سعدیه، اقامتی راحت در نزدیکی بارگاه سعدی داشته باشید.
آرامگاه شیخ روزبهان
آرامگاه شیخ روزبهان، یکی از مکان‌های مهم تاریخی و فرهنگی شهر شیراز است که در محله درب شیخ واقع شده است. این آرامگاه به یاد شیخ روزبهان ابومحمد بن ابی نصر بن روزبهان بقلی فسایی شیرازی، عارف و علامه‌ای برجسته از اهالی فارس، اختصاص دارد.
شیخ روزبهان در سال ۵۲۲ هجری قمری در فسا متولد شد و از جوانی به مطالعه و آموختن قرآن و علوم مختلف پرداخت. پس از زندگی معنوی و ریاضت در کوه‌های اطراف شیراز و دوره‌های مختلف تحصیلی در کنار مرشدهای بزرگ مذهبی، به تدریس، تألیف کتب و تربیت مریدان پرداخت. او بیش از شصت اثر نوشته است که بخشی از آنها هنوز هم باقی‌مانده است و مجموعه سروده‌هایش به دو زبان فارسی و عربی در دیوان المعارف فی الشعر جمع‌آوری شده است.
آرامگاه شیخ روزبهان دارای یک معماری بسیار زیبا است که شامل سه ایوان با پله‌های سنگی، ایوان‌های بدون سقف و مسقف و قبر او و دو تن از فرزندان و نزدیکانش می‌باشد. این آرامگاه به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و همواره مکانی محبوب برای زائران و علاقه‌مندان به آثار فرهنگی و معماری تاریخی می‌باشد. شما می‌توانید در سفرمارکت بلیط قطار خود را تهیه کنید و در سفر به شیراز از این مکان تاریخی دیدن کنید.
آرامگاه سیبویه
آرامگاه سیبویه، معروف به عمرو بن عثمان بن قنبر سیبویه، یکی از مکان‌های تاریخی مهم شهر شیراز است که در نزدیکی دروازه کازرون قرار دارد. سیبویه در سال ۱۴۰ هجری قمری در شهر بیضا از استان فارس متولد شد و زندگی خود را با تحصیلات علمی در بصره آغاز کرد. او به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین دانشمندان علم لغت در عربی شناخته می‌شود و نخستین فردی بود که صرف و نحو را برای این زبان نوشت و علامت‌های ضمه، فتحه، کسره و تنوین را بکار برد و با این کار، عنوان "سیبویه نحوی" را به دست آورد.
سیبویه در سن ۴۰ سالگی در مسیر سفر به خراسان بیمار شد و در شهر شیراز درگذشت. آرامگاه او در گورستان باهلیه واقع شده است که محل خاکسپاری این عالم بزرگ است. این مکان به‌عنوان یکی از آثار تاریخی و فرهنگی ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه خواجوی کرمانی
آرامگاه خواجوی کرمانی، واقع در دامنه کوه صبوی، در شمال شهر شیراز و در تنگ الله‌اکبر، جایگاهی است که به یکی از بزرگ‌ترین شاعران و عارفان شهر کرمان، خواجوی کرمانی اختصاص دارد. او در سال ۶۷۹ هجری قمری به دنیا آمده و به‌عنوان برجسته‌ترین شاعر شهر کرمان شناخته می‌شود.
خواجوی کرمانی آثار بسیاری به جامعه ادبیات فارسی بخشیده است که شامل دو دیوان با نام‌های "صنایع الکمال" و "بدایع الجمال" و پنج مثنوی با عناوین "همای و همایون"، "گل و نوروز"، "کمال نامه"، "روضة الانوار" و "گوهرنامه" می‌باشد.
آرامگاه خواجوی کرمانی در نزدیکی دروازه‌قرآن واقع شده و از آن به‌طرف آب چشمه مشهور رکن‌آباد نیز دسترسی دارد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۵ ساخته شده و در محوطه‌ای بدون سقف قرار دارد که به بازدیدکنندگان فرصت می‌دهد تا با تاریخچه و زندگی خواجوی کرمانی آشنا شوند. در نزدیکی آرامگاه خواجوی کرمانی، سه غار قرار دارد که یکی از آنها محل عبادت و ریاضت زاهدان و مشایخ بوده و خود خواجو نیز برای مدتی در آنجا به عبادت مشغول بوده است.
جمع‌بندی
در شیراز، شهری که با نام‌هایی همچون "شهر شاعران" و "شهر گل‌وبلبل" شناخته می‌شود، آرامگاه‌های تاریخی بسیاری وجود دارد که هرکدام شاهکارهایی از هنر معماری و تاریخ هنر ایرانی را به تصویر می‌کشند. در این شهر بزرگ، آرامگاه‌های بزرگانی چون حافظ، سعدی، خواجوی کرمانی و شیخ روزبهان قرار دارند. هر یک از این مکان‌ها نه‌تنها نمایندگان فرهنگ و تاریخ این شهر هستند، بلکه مقصدهایی است که گردشگران و زائران از سراسر دنیا هر ساله برای آشنایی با ارزش‌های فرهنگی و معنوی این شهر، به آنجا سفر می‌کنند.