شمارهی پنجم مجلهی «عصر اندیشه» منتشر شد. این مجله در پروندهی ویژهی فصل «تاریخ سری» پروندهی «ناگفتههای انقلاب ۵۷» را گشوده است تا در آن به واکاوی سازمان اطلاعات و امنیت دورهی پهلوی دوم بپردازد. گفتوگو با ناصر مقدم، رئیس کارگزینی و مدیرکل آموزش ساواک، یکی از مطالب این بخش است. مقدم در این گفتوگو از تنشها، نگرانیها و مذاکرات آخرین جلسات شورای مدیران و مشاوران سازمان امنیت و لحظات فروپاشی ساواک میگوید. در ادامهی این گفتوگو، در مطالبی جداگانه یعقوب توکلی و پرویز جنتی به ادعاها و تحلیلهای امنیتی ناصر مقدم پاسخ دادهاند.
گفتوگو با مظفر شاهدی، تاریخپژوه و کارشناس موسسهی مطالعات تاریخ معاصر، مقالهی «آخرین روزهای ساواک» از دکتر زهره مطیعی، گفتوگو با قاسم تبریزی با عنوان «مهندس بازرگان اخلاص و ایمان داشت اما سادهاندیش بود» و «آیا جمهوری اسلامی دربارهی رژیم پهلوی به مردم دروغ گفت؟» از دیگر مطالب این بخش است. مظفر شاهدی معتقد است پس از سقوط رژیم پهلوی ساواک منحل نشد. جبههی ملی اهداف انقلابی نداشت و ناصر مقدم ارتباط نزدیکی با رهبران جبههی ملی و نهضت آزادی داشته است. دکتر مطیعی نیز در مقالهی خود به پیدایش ساواک پرداخته است.
در گفتوگوی بعدی که با رئیس حفاظت نخستوزیری و روابط ساواک، صورت گرفته، وی از ماجرای ترور شاه و چگونگی تسلیم هویدا به نیروهای انقلاب میگوید. و بسیاری از مفروضات و ادعاهای مطرح شده در کتابهای عباس میلانی، پرویز ثابتی، یررواند آبراهامیان و ... به چالش میکشد. ابراهیم ذوالفقاری در مطلبی با عنوان «امیرعباس هویدا عالیجنابی فراتر از ساواک» به سخنان رئیس حفاظت نخستوزیری پهلوی دوم پاسخ داده است.
بخش «یادبود» عصر اندیشه به بررسی گروه فداییان خلق پرداخته است. مریم هوشمند در این مقاله با عنوان «آیا نواب تروریست بود؟» به طرح این مسأله میپردازد که «با آنکه ۷۰ سال از مرگ کسروی و ۶۰ سال از شهادت نواب صفوی میگذرد، اما همچنان تحلیل جامعی از استراتژی مبارزاتی«فداییان اسلام» ارائه نشده است». هوشمند نواب را «اولین انقلابی» میداند که بیشتر اهل مباحثه و مناظرهی انتقادی بود تا مبارزهی مسلحانه، اما ضرورت ایجاب میکرد در آن مقطع شیوهی دیگری را در پیش بگیرد.
در مقالهی بعدی، «شاعر نور، راوی تاریکی»، علیرضا محمودیایرانمهر در آستانهی ۸۰ سالگی فروغ فرخزاد آثار او را بررسی کرده است. محمودی ایرانمهر در بخشی از این مقاله میگوید «فروغ را به مانند بسیاری از چهرههای تاریخ معاصر ایران باید از نو شناخت تا راز نیکفرجامی او را دریافت و فهمید که چرا پیشوایان دینی ما نیز او را «شاعری عاقبتبخیر» میدانند.»
در بخش بعدی مجله، «پارههای فکر»، در گفتوگویی با آیتالله جوادی آملی پیرامون معنا و مبنای «علم دینی» و مفهومشناسی «علوم انسانی اسلامی» گفتوگو شده است. نامهی رهبری به جوانان اروپا و آمریکا از موضوعاتی دیگر است که در این مصاحبه مطرح شده است.
فصل کتاب نقد، پروندهی ویژهی خود را به «آیندهپژوهی سرنوشت انقلاب اسلامی» اختصاص داده است. در این پرونده با حجتالاسلام رضا غلامی درباره «مخاطرات یک انقلاب زنده»، آیتالله محسن اراکی دربارهی «آهنگ شتابان بازسازی حوزه»، حجتالاسلام احمد رهدار دربارهی «دیالکتیک شور و شعار»، استاد سیدمحمدی مهدی میرباقری دربارهی «آینده عدالت»، دکتر محمدرحیم عیوضی دربارهی «سناریونویسی برای آینده انقلاب»، دکتر شریف لکزایی دربارهی «بازگشت به حکمت» نوشتهاند و همچنین با دکتر موسی نجفی دربارهی «سرچشمههای آزادی در ایران» گفتوگو شده است.
پروندهی ویژهی بخش «شطرنج اندیشهها» به موضوع رفراندوم پرداخته است. این بخش با مقالهی «آیندهی ایران: رفراندوم یا انقلاب؟» از علیاکبر جنابزاده آغاز میشود. جنابزاده در این مقاله که با با عنوان «مشورت تئوریک به رئیسجمهور روحانی» آمده است، میگوید «برگزاری رفراندوم برای مسائل غیر ضروری مصداق «پوپولیسم» است. پوپولیسم یا «عوامگرایی» روشی سیاسی برای طرفداری ظاهری از حقوق و علایق عامهی مردم در مقابل قشر نخبگان است.»
همچنین گفتوگو با دکتر پرویز امینی دربارهی انگیزهها و علل طرح ایدههایی مانند «رفراندوم» توسط دولت یازدهم با عنوان «دوئل اجتماعی با مخالفان» مطلب دیگر این بخش است که در آن ابعاد گوناگون ایدهی رفراندوم را از دیدگاههای مختلف مورد واکاوی قرار گرفته است.
متن کامل مذاکرات «کارگاه پژوهشی توسعهی سیاسی» مطلب دیگری است که برای اولین بار منتشر شده است. در این میزگرد حسین بشیریه، سعید حجاریان، محمدرضا تاجیک، ناصر هادیان، مسعود پدرام و محمدجواد غلامرضا کاشی، محمد امجد، سهراب رزاقی و... از تئوریسینهای دولت خاتمی و روحانی سخن گفتهاند.
در ادامه، مقالاتی از رابرت میشلز و آلن دوبونویی در مورد گذشته، حال و آیندهی دموکراسی و ابزارهایی مانند رفراندوم مطالب دیگر این پرونده است که هرکدام به بررسی یک برش تاریخی از پدیدهی دموکراس، توسعهی سیاسی و رفراندوم پرداخته است.