فرهنگ امروز: دو شماره نخست «فصلنامه نقد کتاب کلام، فلسفه، عرفان» در یک مجلد و به صاحب‌امتیازی موسسه خانه كتاب و سردبیری مالک شجاعی جشوقانی، منتشر شد.
این فصلنامه که با هدف معرفی کتاب‌ها و بررسی مسائل و مشکلات نشر کشور آغاز به فعالیت کرده است، در واقع «استمرار حرکتی است که با انتشار اولین شماره از کتاب ماه ادبیات فلسفه در آبان ۱۳۷۶ به همت سردبیر وقت ماهنامه، علی‌اصغر محمدخانی آغاز شد» و پس از چند بار توقف و تغییر سردبیری، تا خرداد ۱۳۹۳ ادامه یافت.[۱]
تغییر زمان انتشار از ماهنامه به فصلنامه و توسعه عنوان مجله از «فلسفه» به «کلام، فلسفه و عرفان»، تمركز فصلنامه بر مقوله نقد تخصصی و كتاب‌سنجی حوزه فلسفه، كلام و عرفان و بهره‌گيری از شورای علمی – مشورتی (آقايان دكتر رضا داوري اردكاني، دكتر شهرام پازوكی، حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، دكتر سيد حميد طالب‌زاده، دكتر محسن جوادی، حجت‌الاسلام دكتر سيد محسن ميری و دكتر علی‌اصغر مصلح) از تغییراتی است که در ساختار و شکل و شمایل جدید فصلنامه به چشم می‌خورد .
اولین مطلب این شماره، «فلسفه نقد و نقد فلسفی» گفت‌وگویی است با غلامحسین دینانی که در آن ایشان به سوالاتی در خصوص برخی آرا و نظرات مطرح شده در حوزه فلسفه اسلامی و فلسفه غرب پاسخ داده‌اند.
گفت‌وگو با سید عباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد و دبیر مجمع عالی حکمت اسلامی مشهد، مطلب بعدی است که در آن از پیشینة حکمی و فلسفی حوزة علمیه و مراکز فلسفی مشهد پرسش شده است. صالحی در این گفت‌وگو از اینکه اختلافات موافقان و مخالفان فلسفه در حوزه مشهد منجر به تکفیر و تفسیق و متهم کردن دیگران به جهالت شود ابراز نگرانی می‌کند.
بازنشر متن میزگرد «بررسی فلسفه نوصدرایی» که با حضور غلامرضا فیاضی، حمید پارسانیا و عبدالرسول عبودیت برگزار شده است، از مطالب دیگری است که در این نشریه آمده است. در این میزگرد مسئله تحول در حکمت صدرایی به بحث گذاشته شده است.
مشروح نشست نقد و بررسی کتاب «دانشنامة فلسفة اخلاق» انشاءالله رحمتی مطلب بعدی است. در این نشست که به همت اندیشگاه سازمان اسناد و کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری فصلنامه برگزار شده، محسن جوادی، دکتر انشاءالله رحمتی، و مصطفی ملکیان به سخنرانی پرداختند. در بخش نخست این نشست دکتر رحمتی در خصوص اهمیت و ضرورت ترجمه دانشنامه فلسفه اخلاق، ساختار کلی و ملاک گزینش مقالات برای ترجمه توضیح داده است و دکتر جوادی نکات انتقادی خود را در مورد این کتاب و ترجمه آن بیان کرده است.
نویسنده مقاله «فلسفه تکنولوژی؛ تحلیلی کتابشناختی (با نگاهی انتقادی به آرای جوزف پیت درفلسفه تکنولوژی)، ضمن اشاره به ضرورت و اهمیت تأمل فلسفی ـ انتقادی در باب تکنولوژی در شرایط فکری ـ فرهنگی ایران معاصر، به دو سنت فلسفه تکنولوژی یعنی سنت مهندسی و سنت انسان‌گرایانه و ترسیم مختصات آن می‌پردازد. تحلیل و نقادی مباحث و نوآوری‌های جوزف پیت در فلسفه تکنولوژی و نگاهی کتابشناختی به ادبیات و پیشینة فلسفه تکنولوژی در زبان فارسی از دیگر محورهای مهم این نوشتار است. نویسنده، مصطفی تقوی، عضو هیئت علمی گروه فلسفة دانشگاه صنعتی شریف است.
محمدتقی موحد ابطحی در مقاله تحلیل نظریه‌های علم دینی و آزمون الگوی حکمی – اجتهادی در تولید علوم انسانی اسلامی، به نقد و بررسی کتاب «در جست‌وجوی علوم انسانی اسلامی» عبدالحسین خسروپناه پرداخته است. ضعف در معیار تقسیم‌بندی نظریه‌های علم دینی و سطحی و ابتدایی قلمداد کردن نگاه دکتر سروش درباره علم دینی از نکاتی است که ابطحی در مقاله خود از نقاط ضعف کتاب برشمرده است.
مالک شجاعی، سردبیر فصلنامه نیز در مقاله «از هرمنوتیک عرفانی ابن عربی تا ساختارشکنی دریدا» کتاب «تصوف و ساختارشکنی» یان آلموند را به بوته نقد کشیده است. او در این نوشتار ضمن شرح و تحلیل گام‌به‌گام مباحث کتاب، کوشیده است با اشاره به امکانات و محدودیت‌های رهیافت تطبیقی نویسنده، به استخراج و تحلیل وجوه تشابه و تفاوت این دو نظام تفسیری بپردازد. و در پایان ضمن نقد ترجمه کتاب نشان داده است مترجم با سوءبرداشت و در نتیجه ترجمه‌ای نادرست که از فصل پایانی کتاب ارائه داده، خواننده فارسی‌زبان را از فهم مقاصد اصلی نویسنده و در نتیجه فهم مهم‌ترین تفاوت ابن عربی و دریدا، یعنی محوریت «سوژه‌زدایی و مرگ سوژه» در پُست ساختارگرایی بازداشته است.
«نیچه و هایدگر» مقاله‌ای است از روح‌الله کریمی پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، که در آن در پی آن است که نشان دهد هایدگر چگونه در تفسیر فلسفه نیچه با صرف‌نظر از برخی شواهد راه را برای فلسفه خود هموار کند و از باب «تعرف‌الأشیا باضدادها» برای فهم بهتر تفسیر هایدگر از نیچه، به مقایسه تفسیر وی از این گفتار با تفسیر مفسر به‌نام دیگری به نام مادمری کلارک که در سنت تحلیلی به همین گفتار تفسیر کرده، می‌پردازد.
و «شرط بلاغ» از دکتر قاسم کاکایی، «نقد مخرب و نقد سازنده» دکتر سعید رحیمیان، «نقدی بر کتاب کلام شیعه، کلام معتزله» دکتر مهرداد میریان‌فر)، «فلسفه علم فقه در بوته نقد» دکتر محمد اسعدی، «میراث روزنتال به زبان فارسی و صنعت ترجمه» دکتر یونس کرامتی، «بستن راه نقد: شباهتی میان دو سر یک طیف» سید محسن اسلامی، «نگاه عالمانه باورینگ به سنت تستری» هاجرخاتون قدمی، «تأملاتی در باب اسلام ایرانی» شیما جرجانی، «چگونه یک نقد فلسفی بنویسیم؟ (۱)» رضا ولی‌یاری)، «وضعیت فلسفه در دنیای عرب؛ تحلیلی کتابشناختی» سید محمد آل‌مهدی، «هگل، فیلسوف همه تاریخ؛ نقدی بر خدایگان و بنده» دکتر عباس پورخصالیان از دیگر مطالب این فصلنامه است.
نخستین و دومین شماره فصلنامه نقد کتاب «کلام، فلسفه، عرفان» را می‌توانید با قیمت ۶ هزار تومان از دکه‌های روزنامه‌فروشی و پیشخوان کتابفروشی‌ها خریداری کنید.
[۱] لوح فشرده تمام شماره‌های این ماهنامه منتشر شده است.