به گزارش فرهنگ امروز: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله ناشران فعال دین و اندیشه است که امسال در سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران حضور دارد. محمد جنتی مدیرعامل این واحد انتشاراتی در گفت و گو با خبرنگار ایبنا برنامه های این واحد را تشریح کرده است. در ادامه این گفت و گو را می خوانید:
بعد از دو سال وقفه در برگزاری نمایشگاه امسال با چه عناوینی در نمایشگاه حضور دارید؟
درباره عناوین جدیدی که پژوهشگاه به نمایشگاه آورده و برنامه های پیش رو توضیحاتی ر اگر بخواهیم با وقفه ایجاد شده در این دو سال نمایشگاه حساب کنیم بین 150 تا 200 اثر اولی داشتیم و در سال 1400، 70 عنوان چاپ اولی داشتیم، و در این یک ماه اخیر نزدیک به 10 تا 15 کتاب چاپ اولی داشتیم. همچنین ما با برخی از نویسندگان‌مان برای رونمایی از کتاب‌شان، مناظره برگزار می‌کنیم و چند میزگرد و نشست در محل غرفه پژوهشگاه برگزار می‌کنیم.
فکر می‌کنید برگزاری نمایشگاه چه تاثیری بر رونق بازار نشر می‌گذارد؟
نمایشگاه از چند جهت قابل ارزش‌گذاری است، یکی ارتباط بین ناشر و مخاطب، اینکه می‌توانیم به طور مستقیم با بسیاری از ناشران و یا مخاطبانی که به آنها دسترسی نداریم ارتباط برقرار کنیم و ملاقات داشته باشیم. ارتباط بین ناشران و هم‌افزایی بین آنها یکی دیگر از ارزش‌های برگزاری نمایشگاه است. بسیاری از اتفاقاتی که در فضای کتاب بین افراد فعال در این صنف می‌افتد، در فضای نمایشگاه رخ می‌دهد. همچنین ارتباط بین ناشرین در فضای نمایشگاه بدون واسطه و بی‌پرده رخ می‌دهد که می توان مسایل موجود در این صنف را به یکدیگر منتقل کرد.
آیا پژوهشگاه برنامه و تسهیلات ویژه‌ای برای بازدیدکنندگان از غرفه خود قائل است؟
یکی از تسهیلات ما در نمایشگاه تخفیفات ویژه‌ای است که برای مخاطبان خاص خود درنظر گرفته‌ایم و یک سری از مخاطبان خود را در نشریات و مجلات عضو می‌کنیم و تخفیفات ویژه‌ای نیز برای آنها که در نشریات و مجلات ما عضو هستند در صورت حضور در نمایشگاه قائل هستیم.
چشم انداز انتشارات پژوهشگاه در سال‌های آتی به ویژه امسال چیست؟ با توجه به اینکه در این دو سال که بیماری کرونا همه‌گیر شده بود، نیاز مخاطبان به سمت کتاب‌های مرگ‌اندیشی و دینی افزایش پیدا کرده بود، آیا برنامه‌ای برای رفع این نیاز درنظر دارید یا خیر؟
یکی از فعالیت‌های تخصصی پژوهشگاه این است که در بین افراد جامعه می‌گردد و با رصد فضای عمومی جامعه و برنامه ریزی برای نیازها تولیداتی داشته باشد. پژوهشگاه یکی از منحصربه فردترین ناشران کشور است که حدود 50 تا 60 هیات علمی در زمینه‌های مختلف دارد که با مسایل روز در مباحث فقهی، کلامی، اخلاق، معرفت شناسی و فلسفه درگیر است. همچنین در مجموعه خود پژوهشگاه کانون اندیشه جوان یکی از زیرمجموعه‌های پژوهشگاه است که کار آن انتشار مباحث علمی به زبانی ساده‌تر و به زبان عمومی برای همه اقشار جامعه است. اکنون ما مراکزی داریم که دائما در حال سنجش نیاز مخاطبان در سطح کشور هستند و با آنها ارتباط برقرار کرده و پرسشنامه‌هایی را از سوی آنها پر می‌کنند تا نیازهای جامعه را رصد کرده و بتوانند برای هر یک از آنها محتوای مورد نیاز را تولید کند.
در فضای کنونی به وجود آمده توجه مردم به فضای دین و معادباوری افزایش پیدا کرده و این مساله نه تنها در کشور ایران بلکه در سراسر جهان رو به افزایش است و اتفاقاتی که به دلیل کرونا افتاده، این نیاز را افزایش داده است زیرا این فضا، فضایی است که با فطرت انسان‌ها هم مسیر است و در مسیر غفلت انسان‌ها به آنها تلنگر می‌زند و آنها را از جامعه مادی امروز جدا می‌کند. اگر ما این موقعیت را مغتنم بدانیم چه انتشارات پژوهشگاه و چه انتشارات دیگر در حوزه دین می‌توانند آن پرسش‌هایی را که در ذهن مردم است پاسخ دهند و به نتایج مثبتی برسند. چیزی که در بین مردم تغییر کرده و ما نیز متوجه این تغییر نیاز آنها هستیم، زبان مردم است. نوع زبان جامعه و ادبیات جامعه به شدت در حال تغییر است و چون جامعه به سمت دیجیتالی شدن درحال حرکت است، فضای گفتگو و تعامل باید در این فضا و به تناسب آن شکل بگیرد. شاید در فضای کتابها این سرعت کمتر باشد نسبت به رسانه‌های دیگر. یعنی کتاب به عنوان یک منبع علمی ریشه‌دار تاثیرگذاری و متقن و دقیق بودنش بیشتر از سایر رسانه‌هاست اما سرعت کم آن نسبت به سایر رسانه‌ها باعث شده اقبال زیادی نسبت به آن وجود نداشته باشد. ما باید تلاش کنیم که بتوانیم به سمتی که به زبان روز با آن صحبت می‌شود پیام خود را منتقل کنیم و برای فضای دیجیتال با توجه به دغدغه‌های امروز مطالبی را تولید کنیم.
راه‌های مخاطب‌شناسی در پژوهشگاه چگونه صورت می‌گیرد؟
ما در پژوهشگاه بخش مجزایی به نام مخاطب‌شناسی داریم که در داخل دانشگاه‌ها همایش‌هایی را برگزار می‌کنیم و اساتید، دانشجویان و طلاب و افرادی که علاقه‌مند به دانش و علم هستند، در مقاطع مختلف کرسی‌ها، هم‌اندیشی‌ها و نشست‌هایی را که برگزار می‌شود را در سایت‌های خود و یا به صورت تلفنی پرسشنامه‌های ما را پر می‌کنند و از اساتیدی که در این فضا با مردم در ارتباط هستند، به عنوان مشاور آنها را انتخاب می‌کنیم و صحبت‌هایشان را جمع‌آوری می‌کنیم و در مجموع اطلاعات وسیعی جمع‌آوری شده و از آنها استفاده می‌کنیم و خروجی آنها را به گروه‌های علمی پژوهشگاه ابلاغ و در آن زمینه شروع به کار می‌کنیم.
ارزیابی کمی و کیفی شما از بازار کتاب در حوزه دین چیست؟
در کل در فضای علوم انسانی که تمرکز ما روی بخش انسانی – اسلامی است، استقبال مردم در حال افزایش است. در فضای دینی بیشتر کتاب‌های رمان، قصه و داستان و در فضای دفاع مقدس و ادبیات جنگ به شدت بازار در حال رشد است و مردم علاقه زیادی به این داستان‌ها نشان می‌دهند اما متاسفانه نویسندگی در جامعه ایران، جوابگوی هزینه‌های زندگی نیست و این مساله سبب می‌شود که نویسندگان به سمت کتاب‌سازی پیش بروند که اتفاق خطرناکی در عرصه نشر و تولید کتاب است و باعث بی‌ارزش شدن آن کتاب و بی‌سواد شدن مخاطبش می‌شود. این رشد در جامعه ما در حال رخ دادن است و فضای مطالعه به سمتی می‌رود که این صنعت بتواند نویسندگان خود را حمایت کند اما این فضای گذار می‌طلبد که دست‌اندرکاران فضای فرهنگی کشور از این نویسندگان حمایت کنند تا این صنعت به مرحله‌ای از رشد برسد که بتواند خودش را حمایت کند.
اکنون در فضای نشر در خارج از ایران، نسبت به آثار انتشارات ما اقبال وجود دارد و تقاضای زیادی برای ترجمه آثار ما در خارج از مرزهای ایران و به زبان‌های دیگر وجود دارد. امسال حدود 24 عنوان ترجمه داشتیم که این اتفاق نشان می‌دهد جامعه ایران در فضای نشر می‌تواند به عنوان یک تولیدکننده و به چشم یک صنعت به آن نگاه کند. آثار ارزشمندی در فضای دینی در انتشارات وجود دارد که ما می‌توانیم این آثار را به جامعه جهانی عرضه کنیم حتی به جهان غیراسلام حرف‌هایی برای گفتن داریم و خیلی از این مطالب دیده نشده که نیاز به رشد صنعت رسانه برای دیدن شدن و معرفی کردن آثارمان به مخاطبان‌مان داریم. اگر این اتفاق بیفتد قطعا سرعت رشد علوم انسانی – اسلامی در تولید محتوا به شدت افزایش پیدا می کند.