فرهنگ امروز/ رضا صديق؛ نماينده هر كشوري براي حضور در آكادمي اسكار نشاني است از ماحصل سينمايي هر كشور؛ چه در زمينه صنعت و چه در حيطه مضمون. يك سوي ماجرا چنين است و سوي ديگر ماجرا هويت خود آكادمي اسكار است كه با چهره‌اي سياسي نقاب فرهنگ و سينما به صورت دارد. ازاين‌روست كه توجه اين آكادمي در بخش فيلم‌هاي غيرانگليسي زبان به فيلم‌هاي كانديدا شده جنبه‌اي ديگر نيز دارد. آكادمي اسكار با راي‌گيري ٦٠٠٠ هزار عضو مشغول در سينماي امريكا منتخبينش را مشخص مي‌كند و اين يكي از بزرگ‌ترين تمايزات اين آكادمي با فستيوال‌هاي سينمايي است كه نقش جو عمومي بر نگرش و نوع تماشا به وضعيت جهاني را نيز بازنمايي مي‌كند. با اين مقدمه حالا مي‌توان درك بهتري نسبت به انتخاب نماينده ايران در آكادمي اسكار داشت. مديريت ارتباطات و اطلاع‌رساني بنياد سينمايي فارابي روز شنبه اعلام كرد: «اعضاي هيات معرفي فيلم ايراني به فرهنگستان علوم و هنرهاي سينمايي، پس از بحث و بررسي‌هاي جدي و همچنين ملاحظه تمام جوانب امر در خصوص شش فيلم فهرست دوم جهت معرفي نماينده سينماي ايران به اتفاق آرا، تصميم نهايي را براي انتخاب فيلم «محمد رسول‌الله (ص)» به كارگرداني مجيد مجيدي اتخاذ كردند. بديهي است پيگيري‌هاي بعدي در زمينه ارسال فيلم و مدارك لازم از سوي بنياد سينمايي فارابي كه ميزباني جلسات را نيز به عهده داشته است، انجام خواهد شد. در خاتمه، بنياد سينمايي فارابي از همكاري خوب و مطلوب خانه سينما در اين زمينه سپاسگزاري مي‌كند». اعضاي هيات انتخاب نماينده ايران در آكادمي اسكار كه متشكل از فرشته طائرپور و محمد بزرگ‌نيا، شهرام جعفري نژاد، سيد روح‌الله حسيني، شادمهر راستين، رسول صدرعاملي، محمد رضا هنرمند، آرش اميني و امير اسفندياري بود از بين يك ليست ١٠ فيلمي فيلم «محمد رسول‌الله (ص)» را انتخاب كردند. امير اسفندياري كه بر اساس راي اعضاي اين كميته در مقام سخنگوي هيات انتخاب برگزيده شده بود، درباره انتخاب ليست ١٠ فيلمي كه اين هيات از آنها نماينده ايران را انتخاب كرده‌اند، گفته بود: «هيات انتخاب پس از بازخواني مقررات و بررسي ابتدايي فهرست كليه فيلم‌هاي اكران شده در فاصله زماني مورد نظر كه از سوي معاونت ارزشيابي و نظارت دريافت شده است، با بحث در خصوص نظرگاه‌هاي خود و همچنين عوامل مهم در معرفي نماينده شايسته، ١٠ فيلم از مجموعه ٥٨ عنوان به نمايش درآمده را جهت بررسي دقيق‌تر در دستور كار قرار داد.» اين ١٠ فيلم به ترتيب حروف الفبا عبارتند از: «خداحافظي طولاني» ساخته فرزاد موتمن، «در دنياي تو ساعت چند است؟» ساخته صفي يزدانيان، «رخ ديوانه» ساخته ابوالحسن داودي، «سيزده» ساخته هومن سيدي، «شيار ١٤٣» ساخته نرگس آبيار، «قصه‌ها» ساخته رخشان بني‌اعتماد، «ماهي و گربه» ساخته شهرام مكري، «محمد رسول‌الله (ص) » ساخته مجيد مجيدي، «ملبورن» ساخته نيما جاويدي و «من ديه‌گو مارادونا هستم» ساخته بهرام توكلي بود كه پس از بررسي‌هاي اوليه چهار فيلم «خداحافظي طولاني»، «سيزده»، «ملبورن» و «من ديه‌گو مارادونا هستم» از اين ليست حذف شدند. در همين رابطه «اعتماد» با دو عضو هيات انتخاب نماينده ايران در آكادمي اسكار براي پرسش درباره چند و چون انتخاب نماينده ايران در اسكار تماس گرفت؛ فرشته طائرپور و شادمهر راستين كه هيچ‌كدام پاسخگوي سوالات «اعتماد» نبودند و پاسخگويي را به امير اسفندياري، سخنگوي اين كميته سپردند پس از پيگيري‌هاي مكرر از دفتر امير اسفندياري، معاون بين‌الملل بنياد سينمايي فارابي، به سوالات «اعتماد» پاسخ گفت. اسفندياري در پاسخ به سوال «اعتماد» مبني بر اينكه «آيا انتخاب محمد رسول‌الله(ص) براي نمايندگي ايران در اسكار به دلايل سياسي بوده است يا خير؟» گفت: «قطعا كميته انتخاب معرفي نماينده ايران در اسكار به هيچ عنوان به مسائل سياسي توجه نمي‌كند و از نظر كيفي آثار را بررسي مي‌كند. همين طرز تفكر به نوع ديگري در زمان انتخاب فيلم «جدايي» براي ما پيش آمد و مي‌گفتند اين كميته با در نظر گرفتن جو و مسائل سياسي آن‌ انتخاب را انجام داده است در حالي كه وظيفه ما اين است كه فارغ از سويه‌هاي سياسي فيلم‌ها را بررسي كنيم و به دور از هر حاشيه‌اي به انتخاب درست برسيم. انتخاب فيلم «محمد رسول‌الله (ص) » هم از اين رو شكل گرفته است و باور داريم كه اين فيلم مي‌تواند نماينده شايسته‌اي براي سينماي ايران در اسكار باشد». معاون بين‌الملل بنياد سينمايي فارابي و سخنگوي هيات انتخاب نماينده ايران در اسكار در پاسخ به سوال «اعتماد» مبني بر اينكه «آيا گمان نمي‌كنيد كه اسلام‌ستيزي در غرب سبب شود تا نماينده ايران در اسكار آن‌طور كه بايد ديده نشود؟» گفت: «به هر حال كميته انتخاب قول و گارانتي نمي‌دهد كه اين فيلم به جمع پنج فيلم برسد، نه درباره اين فيلم كه در ديگر انتخاب‌هاي ساليان گذشته نيز اين گارانتي را نداده است. اتفاقا در زمان انتخاب در كميته اين بحث پيش آمد كه به دلايل اسلام‌هراسي ممكن است اتفاقات مثبتي براي فيلم نيفتد اما همزمان اين گمانه نيز مطرح شد كه اتفاقا ممكن است تمام اين فاكتورها برعكس عمل كنند و باعث بيشتر ديده شدن و توجه بيشتر به فيلم... شود كه مثلا بيايند و بگويند فيلمي كه مفتي‌هاي وهابيت تكفير مي‌كنند چيست يا فضاي عمومي جهان و داعش و مسائل ديگري كه در جريانش هستيد برعكس عمل كند و فيلم بهتر و بيشتر حتي ديده شود». از سوي ديگر اما پوران درخشنده كه سال‌هاي پيش در انتخاب نماينده ايران در آكادمي اسكار نقش داشته است در گفت‌وگويي نسبت به انتقاد برخي سينماگران درباره اينكه اين هيات در معرفي فيلم‌هاي ايراني براي آكادمي اسكار مصلحت‌انديشي و مسائل سينمايي را كمتر لحاظ مي‌كند، گفته است: «به هيچ عنوان به مصلحت انديشي در انتخاب و معرفي آثار به اسكار معتقد نيستم زيرا اين نوع رفتار به نفع سينماي ايران نيست. زماني كه در هيات انتخاب نماينده سينماي ايران براي آكادمي اسكار حضور داشتم با هرگونه اعمال سليقه‌هاي شخصي مخالفت مي‌كردم و مي‌گفتم كه در انتخاب آثار بايد منفعت سينماي ايران را در نظر گرفت. معرفي چهره درست و انساني از سينماي ايران به مهم‌ترين رويداد سينمايي در عرصه بين المللي از جمله وظايف داوران است ». كارگردان
شناخته شده سينماي ايران درباره نوع انتخاب نماينده ايران در آكادمي اسكار، اين انتخاب را با داوري جشنواره فجر مقايسه و اين كار را سخت‌تر از آن ارزيابي مي‌كند و مي‌گويد: «داوري فيلم‌هاي ايراني براي معرفي به آكادمي اسكار نوعي مسووليت اجتماعي را براي داوران به همراه دارد و حتي فكر مي‌كنم داوري آثار براي معرفي به اسكار سخت‌تر از انتخاب فيلم براي نمايش در جشنواره فيلم فجر است». سال ١٣٥٦ نخستين نماينده ايران در اسكار به نام «دايره مينا» ساخته داريوش مهرجويي رقم خورد، فيلمي كه پس از سه سال توقيف به نمايش درآمد و پس از آن راهي اسكار شد. اين نخستين قدمي بود كه سينماي ايران براي حضور در اسكار برداشت تا سال بعدش يعني ١٣٥٧ با فيلم «باد صبا» ساخته‌ آلبر لاموريس اين مسير ادامه پيدا كند. پس از سال ٥٧ و رخداد انقلاب، سينماي ايران به مدت ١٦ سال هيچ نماينده‌اي به آكادمي اسكار معرفي نكرد. در سال ١٣٧٣ اما عباس كيارستمي با فيلم «زير درختان زيتون» اين طلسم را شكست تا پس از آن سينماي ايران دوباره هر سال فيلم منتخبي را به اين آكادمي ارسال كند. نمايندگان سينماي ايران از سال ۱۳۷۴ عبارتند از: «بادكنك سفيد» به كارگرداني جعفر پناهي، سال ١٣٧٥ فيلم معرفي نشد، ١٣٧٦ «گبه» محسن مخملباف، ١٣٧٧ «بچه‌هاي آسمان» مجيد مجيدي
(جزو نامزدها قرار گرفت)، ١٣٧٨ «رنگ خدا» مجيد مجيدي، ١٣٧٩ «زماني براي مستي اسب‌ها»
بهمن قبادي، ١٣٨٠ «باران» مجيد مجيدي، ١٣٨١ «من ترانه ۱۵ سال دارم» رسول صدرعاملي، ١٣٨٢ «نفس عميق» پرويز شهبازي‏، ١٣٨٣ «لاك‌پشت‌ها هم پرواز مي‌كنند»
بهمن قبادي، ١٣٨٤ «خيلي دور خيلي نزديك» رضا ميركريمي، ١٣٨٥ «كافه ترانزيت»، ١٣٨٦ «ميم مثل مادر» رسول ملاقلي‌پور، ١٣٨٧ «آواز گنجشك‌ها» مجيد مجيدي، ١٣٨٨ «درباره الي» به كارگرداني اصغر فرهادي، سال ١٣٨٩ «بدرود بغداد» مهدي نادري، سال ١٣٩٠ «جدايي نادر از سيمين» اصغر فرهادي، سال ١٣٩١ «يه حبه قند» رضا ميركريمي (به علت تحريم معرفي نشد)، سال١٣٩٢ «گذشته» اصغر فرهادي و سال ١٣٩٣ نيز فيلم «امروز» به كارگرداني رضا ميركريمي. به هر روي نماينده امسال ايران در اسكار با تمام حواشي‌اي كه از سوي ديگر سينماگران ايجاد شده است، انتخاب شد. نماينده‌اي كه با توجه به مناسبات امروز جهان، سفرش به اسكار سبب اتفاقات جالبي مي‌تواند باشد؛ اتفاقاتي كه اگر از هر سو رخ دهند، چه اقبال غرب به فيلم چه عدم اقبالش، آبستن جريان است؛ جرياني كه بايد منتظر ايستاد و به نظاره‌اش نشست.

روزنامه اعتماد