اندیشه

رضا مختاری اصفهانی/ به بهانه انتشار «گنگ خوابدیده»؛
گام نخست در مسیر شناخت غرب
نویسنده مواجهه ایران و غرب را به «برخورد» و «آشنایی» تقسیم کرده است. حاصل برخورد با غرب در صحنههایی چون جنگهای ایران و روس تبعاتی مانند قراردادهای استعماری داشت، اما آشنایی به فهمی هرچند ناقص از تمدن جدید غرب انجامید. اگر برخورد با غرب تبعاتی قهری داشت، اما آشنایی با آن، تلاشی بیشتر داوطلبانه بود و این تلاش در مأموریت یا مسافرت صورت گرفت...
-
دیروز ۱۰:۰۶
نگاهی به فراز و فرود جریان نواندیشی دینی در ایران / عباس کاظمی
روشنفکری دینی، پس از انقلاب چه سرنوشتی داشته است و از این پس به چه مسیری خواهد رفت؟
-
۵ روز قبل
زندگی در لحظه از منظری فلسفی
یکی از ویژگیهای اصلی تجربه مدرن زمان این است که ما بیش از حد بر ابزاریکردن آن تمرکز میکنیم.
-
۶ روز قبل
نیک زیستی و فلسفه سیاسی تحلیلی
تمام هم و غم اخلاق و سیاست، فراهم آوردن نیک زیستی (well being) برای انسانهاست. دو نفر به شکل دقیق و عالمانه روی بحث «نیک زیستی» متمرکز شدند، یکی تی.ام. اسکنلن (متولد 1940)، فیلسوف امریکایی و دیگری ریچارد لایارد (متولد 1934)، اقتصاددان بریتانیایی است که او را «تزار شادکامی» میخوانند.
-
۶ روز قبل
عرفان، روح ادب و هنر ایران
آیین اختتامیه «همایش ملی متن پژوهی ادبی» با عنوان «هنر و ادبیات عرفانی» به همت و همکاری هسته مطالعات ادبی و متن پژوهی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، انجمن علمی پژوهشهای هنری ایران و انجمن علمی هنر و ادبیات تطبیقی ایران برگزار شد.
-
۶ روز قبل
ضرورت جمع عقلانیت و اخلاق در سیاست
مصطفی ملکیان، پژوهشگر نامآشنای فلسفه و اخلاق در ایران در یک دهه اخیر، عمدتا بر اصالت فرهنگ و اولویت فرد و توجه به درونیات انسان یعنی باورها، احساسات و خواستههای او تاکید داشته و کمتر به اصلاحات اجتماعی و مهمتر از نهاد سیاست پرداخته است.
-
۷ روز قبل
چکیدهای از پروژۀ فکری «عرفان مدرن» و طرح چند نکتۀ انتقادی| مهرداد مهرجو
سروش دباغ در سلسلهمقالات دهگانۀ «طرحوارهای از عرفان مدرن»، از حدود و ثغور عرفان و معنویت در جهان مدرن سخن گفته است. پیداست که عرفان مدرن در سایۀ عرفان سنتی سر بلند میکند. بنابراین نخستین مطلبی که باید برای فهم این طرحواره در نظر آورد، تقابلها و توافقهای جهان سنت و مدرن است. دربارۀ زمان پیدایش مدرنیته و پایان آن سخن بسیار گفتهاند. عدهای قرن هفدهم و عدهای دیگر قرن هجدهم را زمان پیدایش آن دانسته و قرن بیستم را افول مدرنیته و سرآغاز دوران پستمدرن یا پسامدرنیته میخوانند.
-
۷ روز قبل
انسان و معنی حیات / غلامحسین ابراهیمی دینانی
موازین اخلاقی اگرچه مطلق است، ولی بهواسطه امر الهی مقیّد میشود و به حالت تعلیق درمیآید. حقیقت دین بیش از آنکه از طریق برهان و استدلال منطقی برای انسان اثبات گردد، از راه خشیت به ظهور میرسد. البته امید به رستگاری نیز در این باب نقش مهمی را ایفا میکند.
-
۷ روز قبل
معرفتشناسی اجتماعی تحمیل خواستههای جامعه بر دین / یاسین حسینی
هر جهان بینی، زمانی که امکانات مشخصی را برای فعالیت باز میکند، همان فعالیتی را که قادر میسازد محدود و جهتگیری میکند. بدون جهان بینی، هیچ گروه انسانی نمیتواند روابط اجتماعی خود را تولید، بازتولید یا تغییر دهد. اما هر جهان بینی معینی امکانات تولید، بازتولید و دگرگونی روابط اجتماعی را که ممکن ساخته است محدود کرده و جهت میدهد.
-
۸ روز قبل
تفاوتهای فلسفه اسلامی و فلسفه غرب در گفتو گو با آیتالله محققداماد
محقق داماد گفت: فلسفه اسلامی بیشتر تمرکزش روی بعد متافیزیک است و از بعد متافیزیک جلوتر از فلسفه غرب است ولی از بعد فلسفه دنیایی به این معنا که سر سفره زندگی امروزه ما باشد عقبتر از فلسفه غرب است.
-
۱۱ روز قبل
انسان هستندهای چند میراثی / حکمتاله ملاصالحی
پرسش از میراثمندی و ماهیت چند میراثی انسان، پرسش از «چیزیست» که در هر دم زندگی ما در لحظه لحظه زیست جهان بشری ما در هر دم تجربههای رنگارنگ زیسته فردی و جمعی ما حضورش چندسویه و بی واسطه و مستقیم است.
-
۱۱ روز قبل
انسان و معنی حیات / غلامحسین ابراهیمی دینانی
چگونه میتوان از نقش عظیم «ارتباط» در جهان هستی و در زندگی انسان غافل بود، در حالی که زبان و سخن گفتن بر نوعی از ارتباط استوار است؟ سخن گفتن انسان بر اساس رابطه میان مبتدا و خبر، یا موضوع و محمول و یا فعل و فاعل و مفعول شکل پیدا میکند و در ارتباط کلمات مفرد با یکدیگر جملهها ساخته میشوند.
-
۱۱ روز قبل
دغدغههای ذهنی آقای خاص فلسفه!
ششمین شماره مجله گفتمان پیشرفت با تصویری از دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی بر روی جلد در 260 صفحه منتشر شد.
-
۱۱ روز قبل
ملاصدرا و سیر و سرنوشت حکمت در ایران/ سید مسعود رضوی
حکایتِ حکمت و معرفت، و روایتِ فرهنگ و معنویت در تاریخ ما، قصه ای بس شیوا و دل انگیز است. گاهی بسیار حماسی و قدرتمند، زمانی شور انگیز و عاشقانه، و در دورانی نیز مجروح و پژمرده، گذر کرده و گاهی در سراشیب افول و انحطاط بوده است.
-
۱۳ روز قبل
ما انسان اسطورههای آغازین هستیم یا انسان سنّتهای دینی؟
صفحات طومار پرسش انسان از چیستی و هستی انسانی و معنا و معرفت و حقیقت انسان بودن خویش، دوره به دوره گشودهتر و قطورتر شده است. انسان هستندهایست ناتمام. مرگ پایان تمامیت آدمی نیست.
-
۱۳ روز قبل
حدگذاری بر دموکراسی
دموکراسی محبوبترین ارزش سیاسی دوران مدرن است. امروز استبدادیترین و مخوفترین رژیمهای سیاسی دنیا نیز از غیردموکراتیک خواندن خود اباء دارند.
-
۱۳ روز قبل
مهدوی دامغانی، خورشید شرق در غربت غرب / اکبر ایرانی
چراغ عمر پرفروغ استاد احمد مهدوی دامغانی خاموش شد و جمع کثیری از علاقهمندان ادب و دانش از وجود پر فیض او محروم شدند، اما آثار وجودی او، یادگارهای ادبی و علمیاش، سخنان و نامهها و مکتوباتش، چون شجرۀ طیّبهای که «اصلها ثابت و فرعها فی السماء»، فراموش نخواهد شد.
-
۱۳ روز قبل
مخاطبان پوپر و هگل در ایران چه کسانی هستند؟
پوپر در کتابش هگل را نیایِ نازیسم معرفی کرده است و این مدعا در میان روشنفکران و روزنامه نگاران تبدیل به «دانشی مشترک» شد، حتی تأثیراتش همچنان در فضای روشنفکری ما وجود دارد.
-
۱۷ روز قبل
علم مدرن را باید ذیل نظریه فهمید
طالب زاده گفت: علم مدرن را باید ذیل نظریه فهمید. به عبارت دیگر موضوع در علم جدید یک امر بی واسطه نیست و امر با واسطه یافته است و از افکت به ایده تبدیل شده است. البته ایده هم در تئوری شکل میگیرد.
-
۱۷ روز قبل
از باورهای کلیشهای تا واقعیت تاریخی
دغدغهمندان و اهل اندیشه در جامعه ما، در رویارویی با این پرسش اساسی که خود مملو از مفروضات و پیشفرضهای ناسنجیده است، پاسخهای متفاوتی پیشنهاد کردند و به عوامل و علل گوناگون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی جغرافیایی و ژئوپلیتیک مستمسک شدند.
-
۱۷ روز قبل
اندیشمندی که صدرالدین عصر خود بود
محمّدحسن خان اعتمادالسلطنه نوشته است: «آخوند ملاآقای حکمی قزوینی از فحول فلاسفه اسلام است. صدرالدین عصر خود بود. طالبین علوم عقلانیه از اقصی بلاد ایران به آستان وی میرسیدند و میبوسیدند.»