مسائل علوم‌انسانی
نقدی بر گفته‌های محمد فاضلی در برنامه زاویه(۱)؛
آیا محمد فاضلی درِ جعبۀ پاندورا را می‌گشاید؟
محمد فاضلی می‌گفت که کدام استاد برجسته در غرب مقاله می‌نویسد، آن‌ها کتاب می‌نویسند و مثال از هابرماس آورد. برخلاف نظر ایشان، در غرب هم کتاب و هم مقاله می‌نویسند. در ایران اگر طبق تجویز ایشان به جای مقاله، کتاب مؤثر بنویسند چه کسی با آن مخالف است؟ این سؤال پیش می‌آید چه کسی در ایران در حد هابرماس نوشته است؟ هابرماس هم مقاله می‌نویسد، هم در مصاحبه‌های علمی شرکت می‌کند و هم کتاب می‌نویسد. آیا در رشتۀ جامعه‌شناسی، مقالۀ گرانو ویتر کمتر از یک کتاب تأثیر داشته است؟
-
۲۳ روز قبل
گفتاری از سیاوش جمادی؛
خواندن؛ گذشته، حال و آینده
امروز با ظهور اینترنت و رسانه‌ای به وسعت انتشار در جلب مشارکت انبوه، این امکان برای خوانندگان هم وجود دارد که اظهارنظر کنند؛ این اظهارنظر و به تبع آن نقد نویسندگان، مقام علمی نویسنده را کاهش می‌دهد و دیگر همچون گذشته مرکزیت ندارد. روشنفکرانی چون سارتر و کامو روشنفکرانی بودند که در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ خیلی مرید پیدا کردند، اما امروز روشنفکری چیزی است که سرشکن شده، محو شده است و مشارکت بین‌الاذهانی عظیم با آینده‌ای نامعلوم در حال وقوع است.
-
۱ ماه قبل
دیدگاه عبدالله کوثری در باب ترجمه‌های موازی آثار ادبی؛
فضل تقدم و تقدم فضل مترجمان کهنه‌کار
بحث سر این است که ما امیدواریم کسی که کار بیست یا سی سال پیش را دوباره ترجمه می‌کند، یک گام جلوتر برود، ولی من پیشاپیش بگویم متأسفانه ما امروز در نسل جوان هیچ مترجمی نداریم که به گرد محمد قاضی برسد که بخواهیم بگوییم که مثلاً تو «دن کیشوت» را یک‌بار دیگر ترجمه کن تا ترجمۀ قاضی کنار برود.
-
۱ ماه قبل
آیا خواندن یک کنش سیاسی است؟
خواندن، خلأ و کنش سیاسی
خواندن به‌خودی‌خود کنش سیاسی محسوب نمی‌شود، اما این دو مسئله در یک تقابل دوسویه بسیار نزدیک هم قرار دارند؛ خواندن همواره منجر به آگاهی می‌شود و این آگاهی مطالبات تازه‌ای را به همراه می‌آورد و مطالبات تازه کنش‌های سیاسی و اجتماعی را بر یک جامعه بار می‌کند. آگاهی از ندانستن می‌تواند پایان جهل و آغاز آگاهی ما باشد؛ و آگاهی از خلأ پرناشدنی خواندن و کنش سیاسی می‌تواند ما را به‌سوی عمل سیاسی خوب هدایت کند.
-
۱ ماه قبل
آیا آفات و دست‌اندازهای حوزۀ نشر به کاهش سرانۀ مطالعه در ایران کمک کرده است؟؛
هرآنچه خواندنی است دود می‌شود و به هوا میرود
شیوۀ آموزشی مرسوم در مدارس کتاب‌گریز است. مادامی‌که معیار سنجش در نظام آموزشی ما آزمون‌هایی باشد که بیش از آنکه درک و تحلیل دانش‌آموز را مورد ارزیابی قرار دهد، انباشت اطلاعات در حافظه را میآزماید و بر اساس آن ارزش‌گذاری می‌کند، دانش‌آموزان هرچه بیشتر متوجه و متمرکز بر اندک داده‌های کتاب‌های آموزشی خود و جزوات آن‌ها می‌شوند.
-
۱ ماه قبل
هایپرتکست و هزارتوی معنا؛
متن‌های خدای‌گون
انعطاف‌پذیری هایپرتکست شکل جدیدی از خواندن را ایجاد می‌کند که تفاوت ماهوی با خواندن کتاب دارد و درست به همین دلیل معضلات خاص خودش را نیز دارد. مهم‌ترین معضل در مواجهه با هایپرتکست شتاب سرسام‌آور و پوچ‌سازی فرایند قرائت است که به‌واسطۀ بی‌قراری و بیش‌فعالی کاربر و روان‌پریشی حاصل از آن حادث می‌شود؛ این بیش‌فعالی می‌تواند هایپرتکست را به مفهومی هیولایی تبدیل کند که حاصل آن چیزی جز آشفتگی و گیجی نیست.
-
۱ ماه قبل
نقدی بر پرونده «ایرانشناسی ایرانی» منتشره در شمارۀ ۱۳ نشریه فرهنگ امروز؛
ایرانشناسی در ایران؛ از امکان تا ضرورت
ایرانشناسی علمی است که فرهنگ ایران را به‌عنوان یک کل واحد و مجموعۀ پیچیده مینگرد و هریک از مظاهر آن را به‌عنوان یک عنصر فرهنگی در زمینۀ این کل و در ارتباط با سایر اجزای این مجموعه مطالعه می‌کند. این تعریف هیچیک از سایر علوم انسانی را در بر نمیگیرد و به‌عنوان یک رشتۀ کارآمد، عمیق، دشوار و زیبا قابل طرح و دفاع است.
-
۱ ماه قبل
نگاه انتقادی نعمت‌الله فاضلی به وضعیت خواندن در ایران؛
نفس‌تنگی فرهنگی در جامعۀ ناخوانای معاصر
رسانۀ عقل مدرن نوعی رسانۀ ارتباطی مکتوب است. عقل مدرن، عقل خوانا و نویساست؛ ازاین‌رو، خواندن و نوشتن ارزشی بیش از تکنیک و مهارت در فرهنگ مدرن دارد. انسان عاقل در فرهنگ مدرن کسی است که می‌خواند و می‌نویسد؛ ازاین‌رو، خواندن و نوشتن که به آن سواد می‌گویند از مؤلفه‌های ساختاری انسان و جامعۀ مدرن است.
-
۱ ماه قبل
بررسی ترجمۀ انگلیسی جلدهای دوم تا ششم «دفترچه‌های سیاه» هایدگر؛
«دفترچه‌های سیاه» شوم
پیش از ریاست دانشگاه، هایدگر «نوشتن نازک‌ترین کتاب‌های ممکن» را مسخره کرده بود و عقیده داشت که «این مسئله به‌خوبی حکایت از آن دارد که جوانان آلمانی عمیقاً فلسفه و علم را کنار گذاشته‌اند.» اما در مواجهه با واقعیت عریان عقل‌ستیزی (سوزاندن کتاب‌ها که در می ۱۹۳۳ آغاز شد) با جنبش دانشجویان مخالفت کرد و با ترش‌رویی گفت دانشجویان اساساً از نظر روحی و جهان‌بینی به سن بلوغ و خلاقیت نرسیده‌اند.
-
۱ ماه قبل
به‌مناسبت ۱۲ اردیبهشت، سومین سالمرگ محمدرضا لطفی؛
بال در بال
کاروان موسیقی، لرزش دل است و نغمۀ بلبل، غرش ابر است و عشوۀ خورشید و پایکوبی طبیعت است، ژرفناست، نعره است و نیازی و چرا نگوییم اشتیاقی که گیریم بدبختی به بار آورد. اما این‌همه پیش‌درآمدی بود برای ستایش مردی بزرگ از این تبار سرشناسان و خورشیدوشان.
-
۱ ماه قبل
چرا بچه‌ها تلویزیون را بیشتر از کتاب دوست دارند؟
کشف و خلق معنا
کلیدواژه‌ای که برای پاسخ به پرسش اول باید به سراغ آن رفت نه صرف «هیجان‌انگیزتر» یا «خیال‌انگیزتر» بودن تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای و گشت‌وگذار در دنیای مجازی، بلکه «کشف معنا» است. کودک، دنیایی ازهم‌گسیخته و گسسته دارد. کشف معنا از اجزای ازهم‌گسیختۀ یک روایت، اگرچه برای کودک لذت‌بخش است، اما لذت‌بخش‌تر این است که کشف معنا از یک روایت، به کودک برای به هم پیوستن و به عبارتی بهتر، کشف معنا در دایرۀ بزرگ‌تر یعنی عناصر ازهم‌گسیخته در جهان او نیز کمک می‌کند.
-
۲ ماه قبل
نقدی بر ویرایش دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی؛
ویرایش از منظر دائرة‌المعارف بزرگ (!)
صورت چاپ‌شدۀ مقالۀ مقالۀ نگارندۀ این سطور در این دائرة‌المعارف بزرگ (!) مرا بسیار حیرت‌زده کرد و با توضیحات اینجانب برای خوانندگان این مجله و گردانندگان دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی نیز پر از شگفتی خواهد بود. این‌همه خطا و غلط آشکار آن هم تنها در ۳ ستون دایرة‌المعارفی که نشان از کم‌سوادی و بی‌مسئولیتی دارد، جز شگفتی، حس تأسف و تأثر مرا نیز برانگیخته است.