-
۱۴۰۱-۰۶-۱۴ ۱۷:۱۶
بازنمایی عقاید قوم بدان گونه که هست / امیرحسین حاتمی
امروزه بسیاری از پژوهشگران شرقی و غربی، وجه ممیزه تاریخنگاری مدرن و سنتی را محتوا و ماهیت تجربی، عقلانی و انتقادی تاریخنگاری مدرن می‌دانند و عموما تاریخنگاری سنتی و پیشامدرن را فاقد این محتوا و ماهیت قلمداد می‌کنند.
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۴ ۱۷:۱۴
بزرگترین دانشمند جهان اسلام / رسول جعفریان
بدون اینکه بخواهیم ستایش بیهوده -که امری مرسوم میان ما مردم است- داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم ابوریحان بیرونی (م 2 رجب 440ق) بزرگترین دانشمند جهان اسلام است.
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۴ ۱۷:۱۳
محقق ایرانی، نامی جهانی / سیدعلیرضا گلشنی*
ابوریحان بن احمد خوارزمی بیرونی بزرگترین محقق و دانشمند ایرانی است، وی در سوم ذی‌الحجه سال 362 هجری در حومه شهرکاثِ خوارزم و به روایت دهخدا در رستاق خوارزم پا به عرصه وجود نهاد و از این‌رو به بیرونی یعنی بیرون خوارزم خوانده شده است.
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۴ ۱۷:۰۷
ابوریحان بیرونی و روز ملی مردم‌شناسی / سمیه کریمی*
سیزده شهریور روز ملی مردم‌شناسی در ایران با نام دانشمند شهیر حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی ابوریحان بیرونی گره خورده است. این انتخاب مدیون حضور دکتر ابراهیم فیاض در شورای فرهنگ عمومی و برانگیختن توجه نسبت به اهمیت نام‌گذاری این روز به نام دانش مردم‌شناسی است
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۴ ۱۷:۰۳
یک تاریخ ، یک فیلسوف
اسلام شناس سخت گیری چون ابوحامد غزالی ابن سینا را خارج از اسلام و کافربه شمارآورد و ارسطوشناس کم نظیری چون ابن رشد او را خارج ازارسطو و خائن به اوقلمداد کرد .
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۲ ۱۶:۱۵
اعتدال ادبی: رویکردی بر وجه تشابه تز-آنتی تز-سنتز فیخته
هم فلسفه و هم ادبیات به عنوان دو پدیده، اگر دارای نظام نباشند، بی‌هویت هستند ادبیات بدون فلسفه پوچ و فاقد محتواست و فلسفه بدون ادبیات خشن و نازیباست.
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۲ ۱۵:۵۷
فیلسوف‌ترین فیلسوفان
ابن‌سینا (۴۱۶-۳۵۹ ه.ق.) متفکر بزرگ و مشهور ایرانی اهمیتی فراتر از سرزمین ایران و بلکه سرزمین‌های ایرانی یافته و نقش مهمی در تاریخ فکر و فلسفه جهان ایفا کرده است. هیچ کتاب تاریخ فکر و فلسفه‌ای نیست که در آن از ابن‌سینا و نقش او در ایجاد و انتقال اندیشه‌ها یاد نشده باشد.
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۲ ۱۵:۴۶
وجود و ماهیت فلسفه اسلامی / حسن بلخاری
در باب عنوان و معنون «فلسفۀ اسلامی» حرف و سخن بسیار است و این بدان معناست که هم در عنوان «فلسفه اسلامی» و هم در معنون آن تردید و اشکال نموده‌اند؛ برای مثال می‌گویند اگر بنیان هستی‌شناختی یک شاخۀ معرفتی، وحی و نقل باشد، می‌توان عنوان فلسفه بر آن اطلاق کرد؟
-
۱۴۰۱-۰۶-۱۱ ۱۴:۱۷
سه پاسخ به اندوه در فلسفه!
برای بسیاری، غم و اندوه شامل جدایی از زندگی است. این می‌تواند مانند زمستان روح باشد، جایی که ما نیاز به بهبودی و معنا بخشیدن دوباره به وجود داریم.
-
۱۴۰۱-۰۶-۰۹ ۱۶:۱۰
در باب منتقدین هوشنگ ابتهاج؛
سایه در سایه
منتقد بیطرفی که در آینده شعر سایه را از نگاه می‌گذراند، بارها افسوس خواهد خورد که مردی این چنین نازک‌اندیش ایکاش هرگز سوگیری‌ای آنچنانی نمی‌داشت. این شگفتی و افسوس زمانی برمی‌افزاید که دانسته شود شاعری چون او تا چه اندازه در پهنای عمر به گرایش‌های سیاسی‌اش وفادار و پایبند و تا چه اندازه نسبت به خرده‌گیری‌های دیگران در این زمینه بی‌تفاوت مانده است. از این‌رو شگفت‌آور نخواهد بود اگر کارنامه و اندیشه‌های سیاسی او جدای از آن جهان‌های ادبی و شعری درنگریسته و دیده شوند. برای کسی که می‌خواهد ارزش ادبی کارهای سایه را بسنجد، این موضوع سردرگم کننده و ناخوشایند است. اما از آن گریزی نیست. در عین حال، این خرده‌گیری‌ها نه تنها اندیشه‌ها و گرایش‌های فکری بلکه بخش‌هایی از کارنامه و عملکرد او در دوران‌هایی از زندگانی سیاسی‌اش را نیز نشانه گرفته است.
-
۱۴۰۱-۰۶-۰۹ ۱۶:۰۲
تأملی در برادر کشی/ حسین مجتهدی؛
برادری کشته می‌شود!
در روایات اسطوره‌سانِ سامی نخستین قتلِ تاریخ بشری، برادرکشی است. و پس از آن است، که یکی از پسران یا همان برادریِ که به قتل دست یازیده، آهنگری و فن‌آوری را اختراع می‌کند، فرزندِ دیگرش موسیقی و هنرها را پدید می‌آورد و سوّمی مدنیّت را بنا می‌نهد و جامعه‌ی بشری متولّد می‌شود. انگیزان این پرخاشِ مهار گسیخته را، رقابتی ویرانگر برشمرده‌اند.
-
۱۴۰۱-۰۶-۰۵ ۱۰:۴۸
زبان توسعه، زبان تجدد
شماره بیست و سوم مجله سیاست‌نامه منتشر شد
-
۱۴۰۱-۰۶-۰۵ ۱۰:۲۶
رضا داوری اردکانی: حکیمی در طلب درک دین می‌کوشید
رضا داوری اردکانی در مراسم بزرگداشت محمدرضا حکیمی گفت: حکیمی درد دین داشت و در طلب درک دین می‌کوشید و تا پایان عمر به درک حقایق معارف اسلامی مشغول بود، اما در ذیل روحانیت نماند. تغییری که در لباس خود داد به این معنا نبود که از روحانیت خارج شده است بلکه به این تغییر می‌توان گفت صفت روحانیت را حفظ کرده، اما دیگر شغل روحانیت را ندارد.
-
۱۴۰۱-۰۵-۳۱ ۱۱:۰۴
خالق معماری بی‌زمان
«هوشنگ سیحون» با دقتی که در انتخاب مصالح ساختمانی آثار خود به کار می‌برد، به تماشاگر نشان می‌داد که در پشت هر طرح و نقشه ساختمانی، تفکری نیز نهفته است. وی در بخشی از خاطرات شفاهی خود می‌گوید: «من موقع طرح هر بنا، شخصیت آن شخص را مطالعه کرده‌ام.»
-
۱۴۰۱-۰۵-۳۱ ۱۰:۱۲
گفت‌وگو با عبدالله ناصری درباره کتاب «جنگ‌های صلیبی»
عبدالله ناصری مولف کتاب «جنگ‌های صلیبی» می‌گوید: بزرگترین مشکل پیش روی تاریخ‌پژوهان ایرانی و فارسی زبان، عدم دسترسی به منابع اصلی و معاصر جنبش صلیبی است.
-
۱۴۰۱-۰۵-۳۱ ۱۰:۰۵
فلسفه تحلیلی تاریخ / مایکل لمون - بخش اول
فلسفه تاریخ دو شاخه دارد: نظری و تحلیلی. در حالی که شاخه نظری به تاریخ به عنوان حوادث و شرایط گذشته (یعنی تاریخ به عنوان «محتوا») می‌پردازد، فلسفه تحلیلی تاریخ درباره تاریخ به عنوان رشته تحصیلی (یا «شکل») تحقیق می‌کند تا آن گذشته را کشف و درک کند.
-
۱۴۰۱-۰۵-۳۰ ۰۹:۱۵
نقد و عیارسنجی فلسفه / بهاء‌الدین خرمشاهی
من منکر فلسفه نیستم، بلکه منتقد آنم. به فلسفه مثل هر انسان اندیشه‌ورزی علاقه دارم، اما اعتقاد نهایی ندارم. منتقد و پرسشگر از معرفت‌شناسی یا شناخت‌شناسی فلسفه‌ام و علاقه به کلیت و موجودیت فلسفه دارم، اما اعتقاد نهایی به اتقان علمی ـ عقلی احکام مابعدالطبیعی و مدعیات متافیزیکی ندارم که فی‌الواقع بیش از آنکه یافتنی و دریافتنی باشد، بافتنی است.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۶ ۱۹:۵۵
دانش در برابر اندیشه؟
به عقیده نویسندگان این کتاب، فلاسفه در نظریه‌پردازی درباره ذهن و مغز بسیار کم‌کاری داشته‌اند، عمدتاً به این دلیل که به اندازه کافی درباره ذهن نمی‌دانند.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۶ ۱۹:۵۴
«ذات‌گرایی جدید در فلسفه علم معاصر» در گفت‌وگو با ابراهیم دادجو
ابراهیم دادجو گفت: ریشه این نقد در همان ذات‌گرایی قدیم ارسطویی فلسفه اسلامی است. اما بیان پخته‌ای که من انجام دادم تعبیر خودم است. یعنی اولین بار است ذات‌گرایی جدید به این صورت نقد می‌شود.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۶ ۱۹:۴۹
درباره توسعه و توسعه نیافتگی / رضا داوری اردکانی
سخن گفتن از معنی و حقیقت توسعه بیش از آنچه معمولاً می پندارند دشوار است. در دهه های اخیر دانشمندان علوم اجتماعی از اقتصاددانان تا مردم شناسان در باب آن مطالعه ها کرده‌اند اما اختلاف آرا و نظرها در این باب چندان زیاد است که مطالعات مزبور را به دشواری می‌توان به کلی آزاد از ایدئولوژی دانست و حتی شاید کسی بگوید توسعه وجهی از ایدئولوژی غالب در جهان کنونی است.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۴ ۱۵:۲۹
پرده‌ای از ترک‌های تفکر کهن ایرانی / فریاد ناصری
تفکر ایرانی یعنی منظومه‌ای که در آن انسان ایرانی ربط و نسبت خود با جهان و انسان و پیرامونش را معنی کرده است. این منظومه در دو بستر، ساخته و بازسازی و احیا شده و تطور داشته است: متون مهم ادبی و فلسفی و متون حاشیه‌ای.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۲ ۱۴:۳۰
تراویدن راز ازلی
متن پیشرو صورت منقح و گزیدۀ گفتگوی مهرداد مهرجو با سروش دباغ دربارۀ پروژۀ فکری عرفان مدرن با عنوان تراویدن راز ازلی است. این گفتگو می‌توانست از آنچه هست، مفصل‌تر باشد. اما بنظر از آنجا که به اصول بنیادین آن پروژۀ فکری پرداخته است، می‌تواند در حد خویش به کار اهل تحقیق بیاید، چه آنان که با عرفان مدرن سروش دباغ هم‌داستانند و چه آنان که در مقام نقد آن قرار دارند.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۲ ۱۴:۲۸
کتابنامه: محمدعلی امیرمعزی و حادثه کربلا
محمدعلی امیرمعزی در بخشی از کتاب «راهنمای ربانی در تشیع نخستین» درباره امام حسین و حادثه کربلا چنین به نکاتی اشاره کرده که «کتابنامه» در گام هفتم خود ترجمه بخشی از آن را تقدیم مخاطبان کرده است.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۱ ۱۳:۳۰
مردم در گفتمان‌های تاریخ معاصر ایران در گفت‌وگو با عیسی عبدی
تعبیر «مردم» اصطلاحی آشنا در زبان فارسی است که در روزگار معاصر، همسو با تحولات ژرف سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، معناهای متفاوتی پیدا کرده است. در فرهنگ مدرن، مردم برای اشاره به اجتماعات انسانی با هویت مستقل و حقوق برابر به کار می‌رود.
-
۱۴۰۱-۰۵-۲۱ ۱۳:۲۹
شما که دین ندارید، پس آزاده باشید / آیت الله سید مصطفی محقق داماد
حادثه عاشورا از آغاز تا انجام حاوی درس‌های الهیاتی، اخلاقی وتربیتی برای بشریت است. ولی متأسفانه درجامعه شیعه صرفا انگیزه‌ای برای عزاداری وسوگواری شده وآموزه‌های آن تحت‌الشعاع قرارگرفته است.
-
۱۴۰۱-۰۵-۱۸ ۱۲:۰۱
بهزاد جامه بزرگ؛
خدمت و خیانت بابک احمدی به تکوین اندیشۀ معاصر ایران
بابک احمدی حفره‌ای را در جامعۀ فکری فلسفی ایران دیده بود که بیش از آنکه بُعد معرفتی داشته باشد، نشئت‌گرفته از خلأیی روان‌شناختی بود که تظاهر به دانایی را بیش از دانایی می‌پسندید. این شرایط برای کسی که از ابزار مناسب کار در این حوزه بهره‌مند بود، می‌توانست دکان دونبش پررونقی را رقم زند؛ همان‌طور که سال‌هایی بعد از این نیز افراد دیگری با همین حربه توانستند کسب‌وکار پررونقی را برای خود رقم زنند.
-
۱۴۰۱-۰۵-۱۲ ۱۸:۱۶
قرائت و شرح پاره‌های یونانی پیش‌سقراطیان
تفکر غرب با درخشش فیلسوفان یونانی در قرن‌های پنجم و ششم پیش از میلاد آغاز شد و در قرون بعد گسترش و تکامل یافت. از نخستین فیلسوفان یونانی اثری مستقل باقی نمانده و دانش ما دربارۀ اندیشه‌های آنان محدود به اقوال و افکار پراکنده‌ای است که آیندگان نقل کرده‌اند.
-
۱۴۰۱-۰۵-۱۱ ۱۳:۵۹
فیلسوفی در پی آشتی غرب و شرق/ریه را از ابدیت پر و خالی بکنیم
علی گلزاریان در نشست نقد کتاب «آن شو که هستی» گفت: آلن واتس را فیلسوفی در پی آشتی غرب و شرق معرفی کرده‌اند که همیشه خواسته پلی میان شرق و غرب، کهن و مدرن، فرهنگ و طبیعت ایجاد بکند.
-
۱۴۰۱-۰۵-۱۱ ۱۳:۴۴
فلسفه عملی ایمانوئل کانت در گفت‌وگو با منوچهر صانعی دره‌بیدی
ایمانوئل کانت (1804-1724)، فیلسوف بزرگ آلمانی در میان فلسفه دوستان و اهل فرهنگ ایران نامی آشناست و بسیاری از آثارش به فارسی ترجمه شده است. فلسفه کانت، بدون تردید مهم‌ترین فلسفه عصر جدید و دارای ابعاد و جنبه‌هایی متکثر و گوناگون است. در ایران البته بیشتر به فلسفه نظری او به ویژه کتاب سترگ نقد عقل محض توجه شده است.
-
۱۴۰۱-۰۵-۱۱ ۱۲:۱۴
کدامیک از اندیشمندان مسلمان اندیشه فیثاغوریان را به ارث بردند؟
احمد حسین شریفی گفت: شیخ اشراق در «المشارع و المطارحات» اشاره کرد که ذوالنون مصری میراثدار اندیشه فیثاغوریان در تمدن اسلامی است. شیخ اشراق به هیچ فرقه تصوفی وابسته نبود و نمی‌توانست باشد.