-
۱۴۰۰-۰۱-۱۵ ۱۲:۲۵
ناگفته‌های حسین نمازی وزیر اسبق اقتصاد از فراز و نشیب‌های دهه شصت(۱)؛
واکنش شهید رجایی به رفتارهای بنی‌صدر
شهید رجایی با روش و منش بنی‌صدر آشنا بود و می‌دانست حرف‌هایی را که می‌زند بر مبنای ذهنیات خود بزرگ‌بینی اوست. شهید رجایی این مسائل را خیلی جدی نمی‌گرفت و معتقد بود، این روش و منش که برای خیلی‌ها روشن نیست به زودی روشن خواهد شد. بالأخره افراد زیادی به بنی‌صدر رأی داده بودند. افراد حزب‌اللهی زیادی هم به او رأی دادند. طولی نکشید که تمام این افراد به اشتباهات‌شان پی بردند.
-
۱۳۹۹-۱۱-۲۹ ۰۹:۲۳
نگاهی به نسبت دانشگاه و امر سیاسی؛
دانشگاه بدون ایدئولوژی
در مطالعه تاریخ ایران ، نهاد دانشگاه زیر سایه ، نفوذ و سیطره نهاد حکومت و دخالت دولتمردان، خود را هویت داده و دارای اثر بخشی است. موضوع جالب توجه این که دانشجو به عنوان عضوی از جامعه دانشگاهی در فرآیندها و تحولات سیاسی خود را در معرض قضاوت افکار عمومی قرار داده است. با تحولات دهه بیست و سی خورشیدی در ایران ، با شکل گیری احزاب سیاسی ، دانشجویان با امر سیاسی پیوندی هویتی و ایدئولوژیک یافتند. با ظهور مفاهیمی چون جنبش دانشجویی دخالت نهاد سیاست و احزاب در نهاد دانشگاه ، ایده فلسفی دانشگاه دچار تغییرات هویتی و دگرگونی مفهومی در پیوند با ایدئولوژی اندیشی گردید.
-
۱۳۹۹-۰۵-۱۹ ۰۰:۴۵
چرا محاکم قضایی جای مناسبی برای مواجهه با انتقادات آکادمیک نیست؟
پروندۀ گشودن رمان در محکمۀ وجدان‌های آگاه
دوازدهم مرداد بیست نفر از استادان رشته‌های مختلف علوم انسانی مطلبی را در روزنامۀ شرق منتشر می‌کنند و از دستگاه قضایی تقاضا می‌کنند، کار بررسی این مسئله را به نهادهای دانشگاهی واگذار کند. آنان بیان می‌کنند که چنین رفتارهایی، باعث می‌شود آزادی بیان محدود شود و باب نقد بسته شود. فردای انتشار آن مطلب، پاینده می‌گوید که «به احترام» امضاکنندگان نامه شکایتش را پس می‌گیرد و قضاوت را به «وجدان‌های آگاه جامعۀ ادبی» واگذار می‌کند.
-
۱۳۹۹-۰۲-۰۶ ۱۳:۴۵
چگونه نظریه " ایران بزرگ فرهنگی " می تواند راهبردی برای دیپلماسی ایران باشد؟
نوروز ابزاری برای منافع ملی
حفظ وحدت سرزمینی و تقویت "ایران بزرگ فرهنگی " بیش از هر زمان دیگری در مقابل تهدیدهای بزرگ قدیمی و تاریخی ائتلاف " وحدت غلامان ترک و دستکاه خلافت" نیازمند تقویت و استحکام است و آن تقویت وحدت ملی ایران در پرتو رشد و ارتقای اهداف عالیه "دفاع از کیان ملی ایران "است.
-
۱۳۹۹-۰۲-۰۱ ۱۲:۲۳
چگونه علوم انسانی در جامعه مدنی به گردش افتاد؟
فرار از دانشگاه
در بحث ما تاریخ میدان روشنفکری از حیث تولید مستقل گفتارهای موازی اهمیت دارد. اگر دانشگاه در دوره پساانقلابی با قسمی از انسداد یا دست‌کم رکود تولید گفتار دست به گریبان بوده، میدان روشنفکری، در عوض، پیوسته دست‌اندرکار عرضه انبوهی از گفتارهای جورواجور بوده است. محض نمونه، مداخلات «حلقه کیان» یا «حلقه ارغنون» در دهه ۷۰ و ۸۰ را در نظر آورید.
-
۱۳۹۸-۱۲-۲۵ ۱۰:۳۴
نقدر بر عملکرد دولت در مقابله با ویروس کرونا؛
دولت کجا است؟!
یک دولت مقتدر توسعه گرا اگر حمایت طبقات و سایر بخش های عمومی را داشته باشد می تواند در عرض ده سال کشور را به وضع مطلوب برساند، اما راه برون رفت از همه مشکلات سیاست داخلی و خارجی ابتدا فهم تازه ای از دولتداری و حکمرانی است. در فهم کنونی از دولتمداری،نه توسعه ممکن است نه خود دولت به اندازه کافی اقتدار دارد. ایران برای توسعه و پیشرفت به دولتی مقتدر و نظمی تازه نیاز دارد.
-
۱۳۹۸-۱۱-۱۳ ۱۰:۴۷
به بهانه آتش زدن کتاب طب هاریسون؛
پس‌لرزه‌های یک کتاب سوزی
داستان طب سنتی یا طب اسلامی هر روز صورت پیچیده تری به خود می‌گیرد. چند هفته پیش بود که آیت‌الله جوادی آملی به صراحت گفت که مجموعه احادیث متفن و معتبری نداریم که بتوان از آن طب اسلامی مستخرج کرد. با این وجود بخش هایی از حوزه علمیه به این تصورات دامن می‌زنند و ظاهرا عدد آنهایی که به توصیه های این طبیبان سنتی و اسلامی عمل می‌کنند هم قابل توجه است.
-
۱۳۹۸-۱۰-۰۳ ۱۰:۰۷
داود رجبی؛
چگونه می‌توان انتحال نکرد!؟
می‌توان مدعی شد که بخش عمده‌ای از سرقت‌های ادبی موجود در جامعه‌ی ما ناشی از درک نادرست دانشجو و محقق از مفهوم پژوهش است، بگذریم از اینکه می‌توان به این مورد، موارد دیگری را نیز اضافه کرد. عدم وجود سازمان‌های نظارتی و جرایم سنگین برای متخلفین و سارقین علمی و ادبی، فقر فرهنگی گسترده که اخلاق پژوهش را مورد توجه قرار نمی‌دهد و...
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۵ ۱۷:۰۰
در کنفرانس ساماندهی آموزش عالی چه گذشت؟
ساماندهی آموزش عالی؛ راه‌ها و کژراه‌ها
آنچه مبرهن است، تصدی و تعلق موضوع ساماندهی آموزش عالی به دستگاه‌های متعدد سیاستگذاری و اجرایی کشور است. از این حیث، نام و عنوان افراد حقوقی و حقیقی بسیاری، قابل طرح است؛ که متاسفانه در این رویداد حضور نداشتند. و به همین خاطر در سایت کنفرانس با اسامی بسیار، اما در روز کنفرانس با غیبت‌های بسیار مواجهیم؛ و مصداق ساماندهانی بودند که در ساماندهی خود وامانده‌اند!
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۴ ۰۹:۰۵
نگاهی به جایگاه، اهمیت و کارکرد ایران‌شناسی در آلمان؛
ایران شناسی زیر سایۀ سیاست
رشته‌ای مانند تاریخ در «بنیاد ایران‌شناسی» از این نظر با رشتة تاریخ در دانشگاه‌های ایران (حتی در دانشگاه شهید بهشتی که بخش آموزش «بنیاد» به این دانشگاه وابسته است) متفاوت است که «بنیاد» تاریخ را در همان مقولاتی نمی‌بیند که دانشگاه‌ها آن را به‌صورت ستنی و کلاسیک می‌بینند. در اینجا، تاریخ در تعامل با حوزه‌های دیگرِ ایران‌شناسی فهمیده و درک می‌شود.
-
۱۳۹۸-۰۹-۲۳ ۱۰:۱۵
مروری بر آرای چند طیف از روشنفکران وطنی که مواضعشان آب به آسیاب دشمنان ایران می‌ریزد؛
مورفولوژی ایران‌ستیزی
مصطفی ملکیان با رویکردی «آبجکتیو» و بیرونی به دنبال تعیین مرزهای قلمرو ایران می‌گردد و چون این مرزها را در عالم بیرونی محقق نمی‌داند، وجود ایران را که اتفاقاً ماهیتی «سابجکتیو» دارد، زیر سؤال می‌برد.
-
۱۳۹۸-۰۸-۱۴ ۱۲:۵۸
بیانیه جمعی از فارغ التحصیلان دبیرستان فرهنگ؛
درباره علوم انسانی در ایران امروز و دبیرستان فرهنگ
مدرسۀ فرهنگ به معنای واقعی «غیرانتفاعی» بود و سطح شهریۀ آن با مدارس هم ارز خصوصی امروز و دیروز همخوانی نداشت. (بعضاً دانش‌آموزانی علاقمند از خانواده‌هایی با توان اندک مالی رایگان یا با تخفیف در مدرسه فرهنگ ثبت‌نام می‌شدند) در نتیجه، مدرسه فرهنگ بدون امکانات مادی خاص و ویژه تنها به سرمایۀ فرهنگیاش متکی بود.
-
۱۳۹۸-۰۸-۰۸ ۱۰:۳۷
فلسفه دانشگاه در گفتارهایی از احسان شریعتی، رضا ماحوزی و محمدرضا بهشتی؛
دانشگاه در انقطاع از سنت
طرح مساله جایگاه دانشگاه باید در یک بستر بزرگ‌تر صورت بگیرد و آن داستان هویت است. به نظر می‌آید در هویت دانشگاهی یک تلاطم و ناهمخوانی و پریشانی وجود دارد و این هویت دانشگاهی بخشی از یک کل است و در نتیجه این اختلال به هویت کل جامعه مربوط می‌شود. بنابراین آیا ما نباید تلاش کنیم که بدانیم ریشه‌های این مشکل کجاست و بروزش در سطح دانشگاه به این شکل است؟
-
۱۳۹۸/۰۷/۲۱
جامعه‌شناسی تاریخی در گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق/ بخش دوم؛
جامعه‌شناسی ما ضد تاریخی است
گاه پیش خودم فکر می‌کنم چرا گفت‌وگویی میان جامعه‌شناسان و تاریخ‌نگاران ما وجود ندارد؟ آیا شما می‌توانید گفت‌وگوی میان آنان را به من نشان بدهید؟ من جامعه‌شناسان کمی را می‌شناسم که آدمیت را بشناسند. این نکته ذهن من را مشغول می‌کند چون ما جامعه‌شناسانی داریم که گفت‌وگویی با تاریخ‌نگاران ما ندارند، تاریخ‌نگارهایی هم داریم که با جامعه‌شناسان کاری ندارند.
-
۱۳۹۸/۰۷/۱۹
جامعه‌شناسی تاریخی در گفت‌وگو با دکتر ابراهیم توفیق/ بخش اول؛
تقسیمات میان رشته‌ها را قبول ندارم
تقسیمات رشته‌ای به شکلی که با آن مواجهیم مورد پذیرش من نیست، به نظر من همه‌ی این‌ها یک جایی به هم می‌رسند و آن هم لحظه‌ی حال است. یک تاریخ‌نگار اگرچه موضوعش فقط گذشته است، ولی سؤالی که از گذشته می‌کند سؤالی است که نسبتی با لحظه‌ی حال دارد و این همان نقطه‌ای است که این دو به هم می‌رسند و گفت‌وگو بین آن‌ها امکان‌پذیر می‌شود.
-
۱۳۹۸-۰۷-۱۳ ۱۰:۵۱
نگاه مطالعات فرهنگی به «کار» چیست؟
تحولات فرهنگی‌اجتماعی و معنای کار
فضای مجازی، درک از زمان و مکان کار و مرزبندی آن با غیر کار را شکننده و لغزان ساخته و الگوهای جدیدی را پدید می‌آورد. امکان هدایت و انجام کل و یا بخشی از فعالیت‌ها و خدمات از طریق شبکه و در مواردی جابه‌جاییِ کار و خانه و انتقال وظایفِ هر یک به دیگری را به‌همراه داشته است. بر این اساس ممکن است در محیط کار از طریق شبکه‌ها به مدیریت بخشی از مسائل خانواده بپردازیم و متقابلاً در محیط منزل، فضای مجازی، ما را ملزم و یا علاقه‌مند به پاسخ‌گویی و انجام برخی وظایف شغلی سازد.
-
۱۳۹۸-۰۷-۰۶ ۰۹:۲۱
آیا بازرگان و یزدی می‌توانستند مانع بروز جنگ ایران و عراق شوند؟
مسیر ناهموار صلح
خاطرات صلاح عمر العلی نشان می‌دهد که این مبنای نادرستی است که بگوییم ادامه گفت‌وگوهای دولت موقت از آغاز جنگ جلوگیری می‌کرد. او می‌گوید پس از دیدار با صدام، من با ایشان گفت‌وگو کردم و خودم خیلی خوشحال و خوش‌بین بودم که بحرانی که میان دو کشور به وجود آمده از بین برود. ایشان نقل می‌کند که بعد از ردوبدل شدن چند پرسش و پاسخ، صدام گفت: «صلاح! چه صلحی؟ قرار است چه مشکلی میان ما و ایران حل شود؟» صدام می‌گوید این یک فرصت تاریخی است که چند قرن یک بار اتفاق می‌افتد، حال این فرصت به دست آمده است.
-
۱۳۹۸-۰۷-۰۱ ۰۹:۵۳
دربارۀ چرایی حمله اصحاب جامعه‌شناسی به زبان فارسی و تبلیغ زبان بومی در سال‌های اخیر (۲)؛
زبان فارسی و جامعه‌شناسی نامستقر ما
جهان‌وطنی مغایر با خوی وخیم انسان اجتماعی که جغرافیا را فقط زمین بی‌ذهنیت می‌داند، بیماری دیگری است که ویروس آن به سرزمین ما سرایت کرده است و جامعه‌شناسی نامستقر ما که فکر می‌کند با پرتاب واژه‌ها از جهانی به جهان دیگر می‌تواند راهی به دهی ببرد و بدون شناخت ماهیت جغرافیای خود که پا در آن سفت نکرده است، چون نقاشی چینی در هوا معلق است و منتظر نرمک نسیمی تا به هر سوی میل کند و به همین دلیل چهره به سمت جغرافیای سایر دارد.
-
۱۳۹۸-۰۶-۱۷ ۰۹:۴۹
دربارۀ چرایی حمله اصحاب جامعه‌شناسی به زبان فارسی و تبلیغ زبان بومی در سال‌های اخیر (۱)؛
هم‌سرایی با دشمنان ایران
حمله به زبان فارسی، رنگ و نشان کردن ستون فقرات تمدن و فرهنگ چندلایه و عظیم و خوانده‌نشدۀ ما در طول هزاره‌هاست، برای تیر انداختن و شکستن این ستون فقرات به این گناه که تمدنی عظیم و تأثیرگذار را چون نخاعی در میان دارد و با باری از خرد و دانش و مشترکات فرهنگی باعث انسجام ملی است و به این اعتبار نقش نهادی بسیار عظیمی را در جهت انسجام ملی پذیرفته است.
-
۱۳۹۸-۰۴-۱۶ ۱۱:۰۸
بررسی ساختار خرافه؛
وقتی ساحر سنگی به شکم خود می‌بندد
رازها جهان را قابل تحمل می‌سازند؛ اما واقعیت‌های پیشاپیش رمزگذاری‌شده باید از طریق روش‌ها و ابزارها به صورت معقول مورد رمزگشایی و کشف قاعده قرار گیرند. فیسک معتقد است که واقعیت‌ها (امر واقع) در نظامی قانونمند از نشانه پیش‌تر رمزگذاری شده‌اند که آحاد یک فرهنگ به آن پایبندند. در هر فرهنگی آنچه واقعیت خوانده می‌شود محصول رمزگان همان فرهنگ است و ممکن است واقعیتی عینی و یا تجربی باشد؛ اما اگر هیچ شیوۀ جهان‌شمول یا عینی برای ادراک و فهم آن وجود نداشته باشد آن واقعیتِ از قبل رمزنگاری‌شده بنا به قابلیت‌ها و ظرفیت‌های فرهنگ آن قوم کشف نمی‌شوند.
-
۱۳۹۸-۰۴-۱۱ ۱۲:۵۸
نگاهی به مقوله فوتبال و جنسیت؛
فراخوان فوتبال برای زنان
فوتبال در ایران گفتمانی می‌سازد، گفتمانی که بدن زنان در آن حائز دلالت‌های فرهنگی خاصی می‌شود و فرهنگ جنسیتی غالب دچار چالش می‌شود، چالشی که عبارت است از کشیده شدن زنان از سویۀ طبیعی خود به قطب فرهنگی مردانه.
-
۱۳۹۸-۰۴-۰۹ ۲۱:۲۲
به‌بهانه کلیپ حمله به دکتر سهیلا صادقی، دانشیار دانشگاه تهران؛
واهمه وابستگان دولتی از شفافیت در دانشگاه
ماجرای هجمه به دکترصادقی یا شائبه‌های پروژه‌های دولتی به دانشکده علوم اجتماعی منحصربه‌فرد نیست و ریشه‌های بنیادین در وضعیت فعلی دانشگاه و نسبتش با تاریخ، جامعه و دولت دارد. پیش‌ازاین، نوشته بودیم پروژه‌بازی‌های دانشگاه با دولت باعث شکل‌گیری فساد، قدرت‌یابی بوروکرات‌ها و تشکیل باندهای هیأت‌علمی برای پروژه‌گیری شده و خواهد شد ... قطعا دکترصادقی آخرین سوژه چنین حملاتی نیست و در آینده، گسترش چنین وضعیتی را شاهد خواهیم بود
-
۱۳۹۸-۰۲-۲۸ ۱۱:۴۰
«نقد نو» و جبهه‌گیری کرسی‌های دانشگاهی مقابل آن؛
نقد دانشگاهی و نظریه
پاسداران نقد دانشگاهی، به‌ویژه در گروه ادبیات فارسی، تفسیر معرفتی را بر تفسیر تحلیلی ترجیح می‌دهند، زیرا ارزیابی علم یا معرفتِ به‌کاررفته در تفسیر، مثل رجوع به مآخذ و منابع متعدد و ارائۀ کتابنامه‌ای مطول، بسیار مطمئن‌تر و آسان‌تر است تا ارزیابی تفسیری که بر مفروضات مارکسیسم یا فرویدیسم یا پدیدارشناسی استوار باشد.
-
۱۳۹۸-۰۲-۲۵ ۱۱:۵۹
نگاهی به نحوۀ تدریس ادبیات معاصر ترکی در دانشگاه‌های ترکیه؛
دانشگاه زندگان؛ ادبیات مردگان
الفبای لاتین قدمتی کمی بیشتر از هشتاد سال در ترکیه دارد و طبیعی است که این تغییر رسم‌الخط دگرگونی بزرگی در زبان و ادبیات را با خود به‌همراه داشت. برنارد لوئیس، که آثار بسیار مهمی پیرامون خاورمیانه، خاصه ترکیه دارد، می‌نویسد: درست است که ترکی شامل لغات اتخاذشدۀ بسیاری از فارسی و عربی است، ولی ساختار آن با هر دو زبان کاملاً تفاوت دارد و دامنۀ اشکال و صداهای آن چنان وسیع است که رسم‌الخط عربی قادر به رساندن مفهوم آن نیست.
-
۱۳۹۸-۰۲-۱۸ ۱۳:۴۰
گسترش دانش فلسفی در سطح بین‌المللی به شیوۀ گعده‌نشینان پژوهشگاه علوم انسانی؛
راهنمای انتشار مقاله در ژورنال‌های خارجی
گذشته از نگارش غلط عنوان مقاله انگلیسی پورحسن و مهدوی، از این مقاله هیچ اثری در اینترنت و پایگاه اینترنتی مجلۀ ذکرشده نیست! خود مجله هم شعبده‌ای است. به تارنمای مجله که رجوع کنید،۱ می‌بینید که هیئت تحریریه آن افرادی از ترکیه و آفریقای جنوبی و مصر گرفته تا هند و روسیه و بنگلادش هستند، اما در کمال شگفتی درمی‌یابید که تقریباً تمام نویسندگان مجله ایرانی‌اند! بااین‌حال، نامی از آقای دکتر پورحسن در میان نیست.
-
۱۳۹۸/۰۲/۱۶
گفت‌وگو با محمدجواد جزینی (۲)؛
رمان نویسان جوان درگیر فرم
نویسندگان جوان گاهی اوقات از سر ناپختگی مبهم می‌نویسند. آن پیچیدگی که ما به‌عنوان ارزش به آن نگاه می‌کنیم در بعضی از نویسندگان جوان باعث دردسر شده است؛ برای مثال، رمانی را چند بار می‌خوانیم و اصلاً متوجه نمی‌شویم چه می‌گوید! این مسئله به ناپختگی، کم‌تجربگی، بی‌تجربگی و ناتوانی نویسنده در بسامان کردن آن داستان بازمی‌گردد.
-
۱۳۹۸/۰۲/۱۵
علم و اخلاق در گفت‌وگو با دکتر موسی اکرمی؛
از ضرورت اخلاق حرفه‌ای تا شرایط تحقق رفتار اخلاقی در فعالیت علمی
مدرک‌گرایی و غفلت از شایسته‌سالاری باعث شده‌اند که به نسبت تقاضا، مراکز زیادی در آموزش عالی ایجاد شوند و خود در عرضۀ کالا به ایجاد تقاضا نیز دامن بزنند. در چنین جامعه‌ای گرایش به ایجاد مراکز آموزش عالی زیاد شده که در ایجاد انواع «دانشگاه» دولتی و غیردولتی تجلی یافته در حالی که بخش عظیمی از این‌ها حتی کالج کوچک نیز نیستند تا چه رسد به دانشگاه. امتیاز شمار زیادی از دانشگاه‌های غیردولتی بر پایۀ رانت‌خواری به اشخاص حقیقی یا حقوقی داده شده.
-
۱۳۹۸-۰۲-۱۴ ۱۴:۵۳
نگاهی به موانع ایرانی ارتباط و گفت‌وگو با جهان عرب؛
ما چه نسبتی با جهان عرب داریم؟
هرچند پس از انقلاب اسلامی زبان عربی به‌عنوان زبان دینی و مذهبی در قالب آموزش‌های ابتدایی و متوسطه اجباری شد، اما ناگفته پیداست که وضع ایرانیان در یادگیری زبان عربی هیچ پیشرفت قابل توجهی نسبت به دوران پهلوی و قاجار پیدا نکرده است. چنانچه در دوره قاجار نخبگان فرهنگی-دینی و در دوره پهلوی دانشگاهیان فرهیختۀ بسیاری زبان عربی بلد بودند، اما در دوره کنونی عموماً روحانیون حوزه‌های علمیه نیز از یک بحث و استدلال منطقی دینی به زبان عربی عاجز هستند.
-
۱۳۹۸/۰۲/۱۰
گفت‌وگو با محمدجواد جزینی (۱)؛
«رمان‌های کشویی»؛ واقعیت نامرئی!
برخی نویسندگان جوان به‌شدت تکنیکی هستند، یعنی از آن طرف بام افتاده‌اند. از آنجایی که جوان هستند تصور می‌کنند هرچه تکنیکی‌تر بنویسند جذاب‌تر است. هنگامی که رمان آن‌ها را می‌خوانید به نظر می‌رسد که آکنده از اطوارها و تکنیک‌های ادبی است، اما جوهرۀ داستانی ندارد؛ بنابراین نویسندگان جوان یا کاملاً عوام‌پسندانه می‌نویسند (صرف‌نظر از اینکه بگوییم عوام‌پسندانه خوب است یا خیر) و یا می‌خواهند روشنفکر باشند.
-
۱۳۹۸-۰۲-۰۲ ۱۱:۵۱
نگاهی به تبعات راهکارهای پیشنهادی فرهنگستان علوم اسلامی دربارۀ تحول علوم انسانی و نیل به علوم انسانی دینی؛
استفاده از ابزار و مناسبات غرب در تحول علوم انسانی
موضع فرهنگستان در عدم استفاده از نظریات فلسفی در نقد تفکر رایج و طرح دیدگاه خود، خلاف دیدگاه دکتر سعید زیباکلام در طرح علم دینی است. دکتر زیباکلام بر مبنای تحولات جدیدی که در فلسفۀ تحلیلی ظاهر شده است (ویتگنشتاین، کوهن، فایرابند و به خصوص مکتب ادینبورا) می‌کوشد جهت‌دار بودن علم جدید و امکان تولید علم دینی را اثبات کند.