فرهنگ امروز: "محمود گبرلو"-سردبیر-در آغاز برنامه با توجه به سخنان رئیس جمهور در دیدار با هنرمندان در یادداشتی اظهار داشت: «شفافیت در قانونگذاری و احترام به هنرمندان شاخصه اعتلای سینمای ایران است که در سخنان رئیس جمهور به آن تاکید شده است. تاکید دکتر روحانی بر این است که هنر سفارشی نیست  بلکه محل بروز خلاقیت است. سینماگر ایرانی باید با قوانین شفاف روبه رو شود.»

وی سپس از از واقعه پروژه معراجی‎ها یاد کرد و گفت: «انتظار می رود که وقتی قرار است برای تولید فیلم های دفاع مقدس ارزش قائل شویم، باید به آسیب شناسی این واقعه بپردازیم و قدر نیروهای متخصص سینما را بدانیم.»

گفتنی است صبح روز چهارشنبه 18 دی ماه بر اثر انفجار در صحنه فیلمبرداری پروژه معراجی ها"علی اکبر رنجبر"- مدیرعامل شهرک دفاع مقدس-، "جواد شریفی راد"-مدیر جلوه های ویژه-، "رضا فرجی"- جانشین تولید فیلم-، "مهدی مرادی"- دستیار جلوه های ویژه- و  "جمشید احسانی فر"-از عوامل جلوه های ویژه-در این انفجار کشته‌شدند. "حمید شهیری"_طراح صحنه و لباس پروژه "معراجی‌ها"- و "مرتضی مولایی"- دستیار تدارکات این پروژه- در حال حاضر در بیمارستان به سر می‌برند.

"مسعود ده نمکی"-کارگردان فیلم معراجی‎ها- در ارتباطی تلفنی با برنامه هفت درباره این اتفاق گفت: «این پروژه از سه ماه و نیم پیش شروع شد ما به بازسازی سکانس های عملیاتی کربلای 5 رسیده بودیم. مردم ایران مدیون محمد جواد شریفی راد هستند بسیاری از بمب های شهر تهران را در زمان جنگ ایشان خنثی کرده بودند. ایشان در پروژه محمد رسول الله هم کارهایی کردند که متخصصان خارجی را شگفت زده کردند.»

وی ادامه داد: «همانطور که در جنگ اولین اشتباه آخرین اشتباه است کسانیکه کار دفاع مقدس می کنند خطر را پذیرفته بودند. ایشان داشتند برای فیلمبرداری آماده می شدند. آقای رنجبر معمولا سر فیلمبرداری نبودند اما آن روز آمده بودند. اون لحظه اتفاق عجیبی افتاد. اون روز قرار بود سکانس های جنگی را شروع کنیم که فیلم به جشنواره برسد اما تمام مواد منفجره داخل ماشین با هم منفجر شد. انشاالله این عزیزان با شهدا محشور شوند. بنابر فرمایش مقام معظم رهبری کار برای زنده نگهداشتن یاد شهدا چیزی کمتر از شهادت نیست.»

"مهدی فرجی"-مدیر شبکه یک سیما- که مسئول پیگیری علت این واقعه است نیز در تماس با هفت خاطر نشان کرد: «آنچه حائز اهمیت است این است که در سال های دفاع مقدس اتفاق بزرگی در کشور ما افتاد، لازم است ما تلاش کنیم تا این ایثار و فداکاری ها را به تصویر بکشیم. خواهش می کنم که مسئولان کمک کنند تا جلوه های ویژه جنگی با کمترین خطر جلو برود.»

گبرلو سپس با توجه به بحث نیمه کار هفته پیش با مسئولین جشنواره مردمی فیلم عمار تاکید کرد: «قرار بود این هفته درباره مردم و جشنواره عمار صحبت کنیم یا ما آقای جلیلی را قانع کنیم یا ایشان ما را ولی موضوع دیگری(جایگاه جلوه های ویژه در سینمای ایران) پیش آمد.»

• باز هم یک فیلم مستقل در سینمای ایران

"حسین شهابی"-کارگردان فیلم روز روشن-مهمان این هفته برنامه هفت بود. وی تهیه کنندگی، نویسندگی وکارگردانی هفت فیلم کوتاه، ده فیلم بلند داستانی وسه فیلم سینمایی رادر کارنامه هنری خوددارد. روزروشن اولین فیلم سینمایی حسین شهابی است که درسی ویکمین جشنواره فیلم فجر مورد تقدیرو تحسین منتقدان ورسانه قرارگرفت وضمن کاندیداتوری دریافت سه سیمرغ بلورین، برنده دو دیپلم افتخار از این جشنواره گردید.

شهابی در خصوص اکران دیرهنگام فیلمش گفت: «قرار بود فیلم عید و در بهار اکران شود اما بنابه دلایلی که من نمیدانم در بدترین زمان اکران شد.»

وی درباره اسم فیلم توضیح داد: «اسم فیلم هم اشاره ای به نام شخصیت اول داستان دارد و همچنین به معنی روشن بودن عدالت است.»

وی درخصوص موضوع فیلم خاطر نشان کرد: «بی تفاوتی اجتماعی یکی از بیماری های جامعه است و من این موضوع را اصل قرار دادم. بی تفاوتی آدم ها نسبت به سرنوشت هم. اول فیلمنامه ای نوشتم به اسم انقلاب -آزادی که داستان یک راننده بود اما بهم گفتند این مجوز نمی گیرد و من مشغول بازنویسی شدم.»

وی ادامه داد: «ما خودمان دچار خودسانسوری شدیم شاید به خاطر برنامه زنده تلویزیونی بقیه را باید از مسئولین بپرسید این آفت جامعه هنری است. هنرمندان دلسوزترین افراد جامعه هستند. »

شهابی در خصوص سینمای متقل اظهار داشت: «سینمای مستقل سینمایی است که اندیشه مستقل بدون دخالت اقتصاد و سیاست داشته باشد اما دولت ما خیلی به این نوع سینما اعتقادی ندارد.سختی های بسیاری برای ساختن فیلم وجود دارد.»

وی درباره لزوم وجود برنامه ریزی در سینما گفت: «.سینمای مستقلی که من گفتم به این معنی نبود که هرچه فیلمساز دوست دارد بسازد و مردم و دولت را مجبور به حمایت کند. هر دولتی تاحدی سینما را کنترل می کند. اما این نظارت و محدودیت ها در کشور ما بسیار زیاد است. ما دو خط قرمز داریم خط قرمز دولت و خط قرمزی که برای هنرمندان  تعیین می کنند. برای همین سینمای ما سینمایی فقیر، خنثی و خالی از مخاطب است.»

شهابی درباره فروش فیلم اظهار داشت: «فروش با توجه به فصل و تعداد کم سینما جالب نیست اما بهتر می شود. از مردم درخواست می کنیم همین طور که ما از نگارش تا ساخت فیلم به آنها احترام گذاشتیم آنها هم احترام بگذارند و فیلم را ببینند. مسئولان سینمای بدنه خودشان می دانند چه جوری پول در بیاورند اما ما واقعا مستقل هستیم و کسی را به جز ارشاد نمی شناسیم. ما فیلمسازان مستقل خیلی چشم و گوشمان بازتر است نمی توانم درباره زمان بد اکران صحبت کنم چون نمی خواهم برای خودم دشمن بتراشم.»

وی ادامه داد: «به اعتقاد ما این فیلم فاخر بوده چون ما یکسال درباره اش تحقیق کردیم اما وقتی گفتیم به ما خندیدند. ما معتقدیم فیلم فاخر فیلمی است که اندیشه فاخر داشته باشد.»

وی با اشاره به صحبت های هفته پیش وحید جلیلی گفت: «کسی که به  نیت دریافت جایزه و هرنوع نگاه مادی داشته باشد اثرش به درد نخور است. همین روز روشن را هم منتقدین دوست داشتند و هم در خارج. من آمریکایی و یا اسرائیلی نیستم در کنار این مردم زندگی کردم. آن دوستان(وحید جلیلی) دیواری محکم بنا کردند.»

شهابی که در اولین حضور بین المللی خود توانست جایزه ویژه هیات داوران بیست وهشتمین حشنواره بین المللی ماردل پلاتا آرژانتین رابرای کارگردانی ونویسندگی فیلم روزروشن بدست آورد، درباره حضور فیلم در جشنواره های خارجی توضیح داد: «فیلم روز روشن از جشنواره خارجی آرژانتین جایزه کاگردانی گرفت. من انتظار داشتم خانم پانته آ بهرام حداقل پارسال نامزد شوند. خانم بهرام بسیار پرانرژی هستند اما من می خواستم صبورتر بازی کنند. دوستان نخواستند بازی ایشان را ببینند.»

• جایگاه جلوه های ویژه در سینمای ایران با توجه به سینمای دفاع مقدس

برنامه هفت باتوجه به سوال نظرسنجی خود("چه باید کرد تا حوادث تلخ جلوه های ویژه در سینمای ایران تکرار نشود؟")به بهانه اتفاق ناگوار در پشت صحنه فیلم معراجی ها در میزگرد برنامه به بررسی جایگاه جلوه های ویژه در سینمای ایران با توجه به سینمای دفاع مقدس پرداخت.

"محمدرضا شرف الدین"-مدیر عامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس-، "روح الله سهرابی"-قائم مقام انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس-، "داوود رسولیان"-طراح جلوه های ویژه- و "علیرضا رستگار"-طراح جلوه های ویژه-مهمانان این بخش از برنامه هفت بودند.

شرف الدین در آغاز سخنانش اظهار داشت: «من بارها گفتم که برای عده ای جنگ تمام نشده و این هم سندش. درکنار جانبازان برای بعضی فرهیختگان و هنرمندان هم جنگ تمام نشده است. برای کشوری که 8 سال دفاع کرد در مقابل قدرت های جهان به این راحتی نیست که بگوییم تمام شد ما سال های سال باید به دنبال نتایج این دفاع مقدس باشیم. رویکرد امروز دفاع مقدس مقاومت است و این جبهه های فرهنگی است که به روی دنیا باز است و باید این آثار تولید شود و در اختیار علاقمندان قرارگیرد.»

وی ادامه داد: «علت این اتفاق در دست بررسی است الان ما نمی توانیم نظر قطعی بدهیم گروههای مختلفی از سپاه و آتش نشانی دنبال علت این ماجرا هستند. نمی توانیم کسی را مقصر بدانیم این یک حادثه است در صنایع دیگر هم این اتفاق ممکن است بیفتد. من باید بگویم این حق یک کارگردان است که نوع جلوه های ویژه کارش را خودش تعیین کند و باید بگوید می خواهد کار را میدانی انجام دهد یا با کامپیوتر. هنوز جلوه های ویژه میدانی در کشورهای بزرگ دنیا وجود دارد.»

وی خاطر نشان کرد: «ما مدت هاست که مواد نظامی را از شهرک سینمایی حذف کردیم. موادی که در اختیار  مدیران جلوه های ویژه قرار می گیرد مواد صنعتی و تجاری است از نوع مواد تنبل و حتی مدیران می نالند که این مواد دیر عمل می کنند. این اتفاق در پشت صحنه فیلم افتاد.»

رسولیان درباره وقوع این حوادث در خارج از کشور گفت: «در تمام مشاغل و حِرَف احتمال بروز خطر و سانحه وجود دارد. مثلا شخصی که راننده است یا خلبان. در زمینه جلوه های ویژه خطرات منحصر به سینمای ایران نیست. از پشت صحنه فیلم های هالیوود وجود دارد که دو سه نفر از بدلکاران و مسئولان جلوه های ویژه کشته می شوند این نیست که آنجا مدینه فاضله است و ما اینجا ناقص هستیم. خطر عجین با این شغل هست. وقتی سانحه ای پیرامون جلوه های ویژه به وجود می آید شعاعش خیلی زیاد است.»

وی ادامه داد: «تاریخ جلوه های ویژه در سینمای ایران خیلی طولانی نیست از سال 60 جلوه های ویژه خودش را نشان داد. من به دلیل هم محلی با مرحوم ملاقلی پور اتفاقی وارد جلوه های ویزه شدم. الان با سپری شدن حدود 30 سال سطح جلوه های ویژه را این تعداد معدود بچه ها از جمله شریفی راد چنان بالا آورده اند که الان همه متوقع ما هستند و بین جلوه های ویژه سینمای ایران و سینمای هالیوود مقایسه می کنند. سینمای ایران چه چیزی در اختیار ما گذاشته که الان همه طلبکار بچه های جلوه های ویژه هستند؟»

رسولیان در خصوص گلایه فیلمسازان از جلوه های ویژه در ایران توضیح داد: «دوستان اگر گله ای داشتند از امکانات گله داشتند نه از توان فنی بچه های جلوه های ویژه. در این عرصه کدام نهاد دولتی و غیردولتی سرویس در اختیار بچه های جلوه های ویژه گذاشتند؟ هر نوع خلاقیت فقط و فقط توسط خود بچه ها خلق شده است.»

رستگار درباره شریفی راد خاطر نشان کرد: «شریفی راد از متخصص ترین بچه های جلوه ویژه در ایران بود. شریفی راد واقعا هنرمند بود و به جنبه های ایمنی و استانداردها توجه داشت. در اینجا طبق آیین نامه کسی که با مواد منفجره کار میکند فقط خودش و دستیارش باید در مکان باشد. اما در سینما این اتفاقات می افتد.»

وی ادامه داد: «بحث ما کاری به آقای شریفی راد ندارد. من دوماه پیش در همین برنامه گفتم ما ابزار نداریم و باید بر روی متخصصین ما کنترل شود. ما انجمن جلوه های ویژه را تاسیس کردیم و ضوابطی گذاشتیم که کامل نبود. وقتی یک نفر به ده نفر آسیب می رساند اما در جشنواره فجر به او جایزه می دهیم یعنی چه؟؟در دعوای خانه سینما با ارشاد 70 نفر مدعی استادی جلوه های ویژه شدند.»

شرف الدین درباره نقش انجمن در گزینش افراد توضیح داد: «هر کدام از این 70 نفر بیایند ما طبق تعریف از مدیران جلوه های ویژه و کسانیکه حادثه در کارشان نبوده مسئولیت می دهیم.»

 سپس "جواد نوروز بیگی"-تهیه کننده سینما- در تماس تلفنی گفت: «من از این دوستانم دارم متاسف می شوم حدود 9 سال پیش حادثه ای در شهرک افتاد و 4 نفر کشته شدند من همان موقع معترض بودم. دوستان کارشناسی کنید. شهرک باید کارشناس داشته باشد.»

سهرابی نیز پاسخ داد: «شهرک سینمایی دفاع مقدس 600 هکتار است و هدیه ای است که سپاه به سینما داده است. شهید رنجبر جانش را داد تا این مواد را بی خطر سازد. شهید رنجبر 3 سال زجر کشید تا شهرک را به اینجا کشاند. اگر ما بایدمواد منفجره کم خطر استفاده کنیم هزینه ای می خواهد تا این مواد را وارد کنیم.»

نوروز بیگی تصریح کرد :«ما نمی خواهیم عملکرد شهرک را زیر سوال ببریم اگر 9 سال پیش این آن حادثه را جدی می گرفتیم و کارشناس می گذاشتیم دیگر تکرار نمی شد.»

رستگار در ادامه بحث گفت: «ما از فارابی خواستیم 20 میلیون وام به ما بدهند گفتند ما پول نداریم نگاتیو بخریم اما همان موقع چقدر به فیلم های مبتذل کمک شد. وزارت ارشاد شما مقصرید در همه دوره ها.»

سهرابی: «ما دوتا راه داریم یا باید همین وضعیت را ادامه دهیم یا کلا سینمای دفاع مقدس را تعطیل کنیم راه سوم این است که متولین سینما و مشخصا سازمان سینمایی کشور باید امکانات مناسب را تامین کنند. تا روزی که ارشاد پای کار نیاید این وضعیت ادامه خواهد داشت.»

در ادامه بحث "اصغر پور هاجریان"-طراح جلوه های ویژه-در تماس تلفنی اظهار داشت: «من سال 74 به اتفاق رسولیان و رستگار انجمن جلوه های ویژه را تاسیس کردیم. این حادثه خطای انسانی داشته، وقتی متخصص سینمای ایران برایش چنین اتفاقی می افتد ما از بقیه چه انتظاری داریم؟آقای رسولیان چند سال در ارشاد بودند، چرا کاری نکردند؟تی ان تی ماده پایه است و مشتقاتش قوی تر است. ما در صنفمان معتاد هم داریم. مشکل سینمای ما فقط مواد کم خطر و بی خطر نیست ما مشکل منابع آموزشی و نظارتی داریم.»

گفتنی است این بحث هم به دلیل وقت محدود برنامه نیمه تمام ماند. لازم است که مسئولان رسانه ملی برای شفاف سازی اذهان عمومی که از واقعه پروژه معراجی ها بی نهایت متاسف شده اند برنامه ای ترتیب دهد و با حضور کارشناسان با تجربه به بررسی علل وقوع این حوادث دردناک در سینمای ایران بپردازد.