به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از رسانیوز؛ هفدهمین شماره فصلنامه تخصصی تفسیر علوم قرآن و حدیث به صاحب امتیازی و مدیر مسؤولی حمیده شریعتی نیاسر ویژه تابستان ۱۳۹۲ منتشر و راهی بازار نشر شد.

در این شماره می‌خوانیم: «خداوند امروز هم سخن می‌گوید (سخن سردبیر)»، «رویکردی تفسیری به موضوع وحدت اسلامی (با تکیه بر تفاسیر فریقین)»، «قصد و معنا در حدیث»، «چشم‌اندازی از فلسفه پیشگویی‌های تاریخی قرآن کریم»، «سازگاری همسران از راه تغافل؛ دریافتی از آموزه‌های دینی»، «مراحل تربیت از دیدگاه قرآن، سنت و علم روانشناسی»، «مؤلفه‌های دانش‌پژوهی در آموزه‌های دینی» و «نمایه حسنا، دوره اول (شماره ۱ تا ۱۵)».

رویکردی تفسیری به موضوع وحدت اسلامی (با تکیه بر تفاسیر فریقین)

نانسی ساکی

چکیده: وحدت مقوله‌ای است که از دیرباز در فرهنگ دینی کشورهای اسلامی وارد شده و به مرور جایگاه ویژه‌ای یافته است. عالمان و روشنفکران شیعه و سنی، خصوصا طی چند قرن اخیر، توجه خاصی به آن داشته‌اند. قرآن کریم نیز به مسأله وحدت اسلامی اهتمام خاصی می‌ورزد، از یک سو پیامدهای مثبت اتحاد را بازگو می‌کند و در بیان ارزش و جایگاه اتحاد افزون بر آنکه از اتحاد به عنوان مرگ نعمت بزرگ، قابل اهتمام و یادکردنی سخن می‌گوید، از مؤمنان می‌خواهد تا با یادکردن دوران تلخ تفرقه و آشوب در حفظ آن بکوشد؛ زیرا اتحاد میان امت مؤمن اتحادی است که به خواست خداوند متعال شکل گرفته و تحقق یافته است و از سوی دیگر نسبت به پیامدهای شوم اختلاف هشدار می‌دهد؛ چرا که به یقین اختلاف و تفرقه از عوامل مهم انحطاط و فروپاشی تمدنها و جوامع بشری و امت‌های دینی بوده است.

بر همین اساس موضوع وحدت و تفرقه و نزاع مکررا در قرآن مطرح شده و عوامل وحدت و زمینه‌های تفرقه یادآوری می‌شود.

آنچه این پژوهش متضمن آن است بررسی مفهوم و ماهیت وحدت اسلامی، دیدگاه بزرگان شیعه و اهل سنت به وحدت، آیات وحدت و شناسی وحدت اسلامی است. 

قصد و معنا در حدیث

رمضانعلی بیدگلی

چکیده: «متن» صورت ظاهری و پوشیده معناست و پیدایی معانی در مواجه ذهن خواننده با متن، ریشه در علم و معرفت پیشنی فرد از الفاظ و مدالیل آن دارد؛ اما آنچه از معنای اولیه متن فهمیده می‌شود، همیشه با مقصود نهایی گوینده مطابقت کامل ندارد.

لذا برای گذر از معنای ظاهری و ابتدایی و رسیدن به مراد حقیقی، باید عوامل گوناگونی را گردآورد که با توجه به آنها از معنای ظاهری متن گذشت و به مراد واقعی معصوم علیه السلام از صدور حدیث پی برد؛ برخی از این عوامل عبارتند از: آگاهی از سبب صدور، گردآوری احادیث مشابه، عرضه حدیث به قرآن، فهم نخستین راوی حدیث، توجه به سیاق و بافت کلی کلام معصومین علیهم السلام و سنجش عقلی کلام معصوم از راه شناخت گوینده آن. 

چشم‌اندازی از فلسفه پیشگویی‌های تاریخی قرآنی کریم

عماد صادقی

امیر فتاحی

نرگس شکر بیگی

چکیده: از جمله موضوعات مهم مطرح شده در قرآن کریم، اخبار غیبی است که در آن به پیشگویی وقایع و حوادث آینده پرداخته است. با توجه به اینکه افعال الهی هدفمند است و بیان این اخبار در قرآن کریم از جمله افعال الهی به شمار می رود، این پیشگویی‌ها نیز دارای اهداف خاص و بلند مرتبه‌ای است. در این مقاله با بیان ویژگی‌های بارز پیشگویی‌های تاریخی قرآن کریم، به تبیین و تحلیل آن پرداخته شده است.

دستاورد این مقاله گویای این مهم است که اخبار و پیشگویی‌های قرآن کریم همچون دیگر موضوعات مطرح شده در این معجزه جاوید، دارای اهداف گوناگون است، که از جمله آن می‌توان به اهدافی چون: اثبات نبوت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، توجه دادن به علل و اسباب غیر مادی، تقویت روحی مؤمنان و مسلمانان، توجه دادن به عالم و قدرت الهی، برقراری رابطه بین عملکرد و انسان‌ها و آینده اشاره کرد. 

سازگاری همسران از راه تغافل؛ دریافتی از آموزه‌های دینی

مرضیه محصص

چکیده: استحکام خانوادگی مبتنی بر ساز و کارهای سالم و بالنده‌ای است که از بینش‌ها و روش‌های بسامان اخلاق ناشی می‌شود. تغافل از جمله عوامل تأثیرگذار در ایجاد و بقای سازگاری میان همسران است.

نگارنده بر آن است تا با سبک مسئله‌محور و روش کتابخانه‌ای به بررسی دیدگاه قرآن و روایات معصومین علیهم السلام به مثابه منابع اصلی دین، درباره «تغافل» بپردازد.

بدین منظور، ابتدا به مفهوم‌شناسی «سازگاری» و «تغافل» پرداخت، سپس مبانی در ایجاد سازگاری بین همسران را تبیین ساخت و در پایان مرزهای تغافل از منظر آموزه‌های دینی را ترسیم کرده است. 

مراحل تربیت از دیدگاه قرآن، سنت و علم روانشناسی

جمال فرزندوحی

طاهره حیدرنژاد

چکیده: تربیت یکی از مقاصد وجودی انسان و امری ضروری برای حیات جامعه است که درجه رشد و تحول هر جامعه را نشان می­دهد؛ اما از آنجایی که شرایط و ویژگی‌های تربیتی در مراحل مختلف زندگی کاملا متفاوت است و به میزان رشد و کیفیت هر مرحله بستگی دارد، از این جهت بحث از مراحل تربیت از اهمیت خاصی برخودار است.

در این نوشتار، ابتدا تعریف دو مفهوم اساسی مقاله یعنی، مرحله و تربیت ارائه شده، آنگاه بر پایه این مقدمات، مراحل تربیت از دو نظر مهم یکی مربوط به قبل از تولد (مرحله جنین) و درگیری مربوط به بعد از تولد (مراحل کودکی، نوجوانی) است بررسی شده است. ضمن بررسی مراحل گوناگون تربیت، این نتیجه حاصل شد که اگر به فرایند تربیت که امری پیوسته و همیشگی است، از دوران کودکی و حتی پیش از آن توجه شود، بر سایر مراحل تربیت اثر می‌گذرد و تأکید آموزه‌های دینی و روان‌شناسی بر دوران کودکی، به این معنا نیست که جریان تربیت انسان، تنها محدود به این دوره است، بلکه پرورش و تربیت انسان در سراسر عمر او تداوم و امکان تحول و سازندگی نیز همواره وجود دارد. این مقاله به روش کتابخانه‌ای با رویکرد تحلیلی و با بهره‌گیری از کتاب تفسیری، تربیتی و روان‌شناسی ارائه شده است.

مؤلفه‌های دانش‌پژوهی در آموزه‌های دینی

سهراب مروتی

فرحناز وحیدنیا

سهیلا آزادیان

چکیده: شناخت واقعی واقعیت‌های هستی به بهر‌ه‌گیری از مؤلفه‌ها و پرهیز از آفات دانش‌پژوهی نیاز دارد تا انسان در معرفت خود دچار اشتباه نگردد. تمامی آموزه‌های اعتقادی، اخلاقی و عملی اسلام در این مسیر قرار دارد.

پس شایسته می‌نماید که با مؤلفه‌های دانش‌پژوهی در اسلام آشنا شده و دقت شایسته‌تری در مؤلفه‌های شناخت حقیقت نمود تا ضمن پاسخ به نیازهای بشر در این عرصه و پر کردن خلأهای جدید از راه پژوهش، مسیر دانش‌اندوزی را هموار نمود. این پژوهش در پی آن است در این عرصه و پر کردن خلأهای جدید راه پژوهش، مسیر دانش‌اندوزی را هموار کند. این پژوهش در پی آن است که با رویکردی بر آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام ضمن پرداختن به اهمیت جایگاه ویژه دانش‌پژوهی به بیان بارزترین مؤلفه‌های دانش‌پژوهی از قبیل اخلاص، توکل، انتخاب استادی شایسته، تکریم و تعظیم استاد، اطاعت و پیروی از استاد، صبر در مقابل استاد، تلاش برای حضور در محضر استاد، داشتن روحیه پرسش‌گری، نقد و ارزیابی، علو همت، سخت­کوشی علمی، عدم غرور علمی، برخورداری از اراده‌ای قوی، عدم عجله و شتاب‌، برخورداری از عزت نفس، عدم از پیروی از هوای نفس بپردازد تا با به کار بستن آنها در رفع موانع و چالش‌های پیش‌روی پژوهش گامی برداشته شود. روش پژوهش در این مقاله اسنادی ـ کتابخانه‌ای در آن مرحله توصیف و تحقیق مورد پیمایش قرار گرفته است. 

گفتنی است، سیزدهمین شماره فصلنامه تخصصی تفسیر علوم قرآن و حدیث حسنا به صاحب امتیازی حمیده شریعتی نیاسر در قطع وزیری، ۲۱۹ صفحه و به قیمت هزار و دویست تومان به تازگی منتشر شده است.