به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از تسنیم؛ ممیزی یا نظارت بر نشر کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۴۸ در مجلس شورای ملی به تصویب رسید هر چند که پیش از آن و در دوره ناصری نیز می‌شد، رگه‌هایی از ظهور و بروز ممیزی را دید که برای نخستین بار در ایران در مورد مطالب مندرج در مطبوعات به کار گرفته شد و پس از آن به کتاب‌ها و نشریات وارد شده به کشور نیز اعمال شد. این قانون در دوره پهلوی نخست نیز به شیوه‌ای سخت‌گیرانه ادامه پیدا کرد و در دوره پهلوی دوم نیز تحت نظر ساواک و وزارت اطلاعات و جهانگردی کماکان ادامه پیدا کرد.، پس از انقلاب و در ابتدای ساکن موضوعی به نام ممیزی و یا بررسی پیش از انتشار کتاب تا سال ۶۷ و تصویب نخستین قانون نظارت پیش از انتشار بر کتاب موضوعی به نام ممیزی وجود نداشت. این قانون در نهایت وطی چند نوبت در شورای عالی انقلاب فرهنگی بازنگری شد که آخرینش در سال ۱۳۸۹ انجام گرفت. در این بازنگری قانون ممیزی و نشر کتاب با تغییرات و اصلاحات جدی روبرو شد، که مهمترین این تغییرات تشکیل دو هیأت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال و نشر کودک و نوجوان بود.
بر اساس این مصوبه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف شد تا با معرفی هیئت نظارت بر نشر کتاب، مجوز انتشار هر کتاب را در صورتی صادر کند که محتوای آن کتاب به تایید این هیئت رسیده باشد.
اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال و کودک و نوجوان می‌بایست به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و احکام آن‌ها از سوی رئیس جمهور ابلاغ شده باشد. اتفاقی که در در دولت دهم، تا پای ابلاغ پیش رفت، اما احکام اعضا ابلاغ نشد.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ماه گذشته، ترکیب جدیدی را برای هیأت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی کرده است، که این اعضا در ۸ گروه دین، تاریخ، داستان، مقاومت، شعر، روانشناسی و علوم تربیتی، علوم سیاسی و اجتماعی و اقتصاد نشر معرفی شده‌اند. شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بررسی صلاحیت این اعضا را در دست انجام دارد.
اما این افراد از چه سابقه‌ای برخوردار هستند؟
حوزه دین: حجت الاسلام احمد واعظی، حجت الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد، محمدتقی سبحانی، رضا مختاری.
حجتالاسلام احمد واعظی متولد سال ۱۳۴۱ در شهرری است. وی به موازات مطالعات حوزوی، از سال ۱۳۶۷ به مباحث کلام جدید و فلسفه غرب نیز اشراف پیدا کرده و در دانشگاه‌های علامه طباطبایی و تهران تدریس کرده است؛ واعظی همچنین از سال ۱۳۸۰ پس از عزیمت به انگلیس، به مدت دو سال در دپارتمان شرق شناسی دانشگاه کمبریج و کالج اسلامی لندن به زبان انگلیسی به تدریس پرداخته‌است و هم‌اکنون نیز رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است.
حجتالاسلام محمدعلی مهدوی‌راد متولد سال ۱۳۳۴ بوده و در سال ۱۳۴۸ وارد حوزه علمیه مشهد شد و در مدرسه آیت‌الله العظمی میلانی تحصیل علوم دینی را آغاز کرد. وی از سال ۱۳۵۸ در کنار تحصیل و اشتغال به کارهای تبلیغی، پژوهش در حوزه علم قرآنی را آغاز و به مدت سه سال در درس تفسیر حضرات آیات سیدعلی خامنه‌ای، مرحوم حاج میرزا جواد تهرانی و سیدعزالدین زنجانی حاضر شد. مهدوی‌راد در سال ۱۳۶۹ وارد دانشگاه شد و از همان آغاز، تدریس مقاطع تحصیلات تکمیلی را در علوم قرآن و حدیث به عهده گرفت. وی همچنین از نخستین همراهان مجله «حوزه» بود و سال‌ها مدیریت آن را بر عهده داشته است. وی در حال حاضر نیز به عنوان دانشیار در دانشگاه تهران (پردیس قم) مشغول تدریس است.داوری در جوایز کتاب سال و دبیری جایزه کتاب سال ولایت بخش دیگری از فعالیت‌های او در سالهای اخیر است.
حجتالاسلام محمدتقی سبحانی‌نیا از سال۱۳۶۶ همزمان با تحصیل در سال چهارم دبیرستان رسماً وارد حوزه علمیه قم شد و از سال ۱۳۷۱ با مرکز تحقیقات دارالحدیث به فعالیت های فرهنگی علمی همکاری را شروع کرد. سبحانی‌نیا مدتی در بخش تاسیس کتابخانه تخصصی حدیث مسئولیت داشت و چند سال نیز در گروه موسوعه‌نگاری در بخش تحقیقات با آن مرکز همکاری داشته و تحقیق عناوین متعددی را بر عهده داشته است. وی هم‌اکنون نیز در دانشکده علوم حدیث به عنوان عضو هیأت علمی بوده و بیش از دو سال است که مسئولیت معاونت فرهنگی و دانشجویی را بر عهده دارد.
رضا مختاری نویسنده و منتقد آثار دینی است که ریاست موسسه کتاب‌شناسی شیعه را نیز برعهده دارد، کتاب «سیمای فرزانگان» از نخستین کتاب‌های سیره نویسی بزرگان در سالهای پس از انقلاب از جمله آثار مختاری است.
حوزه تاریخ: صادق آئینه وند، رسول جعفریان
صادق آئینه‌وند که در حال حاضر رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است، استاد رشته تاریخ و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس است و سوابقی نظیر ریاست دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، سرپرستی گروه علوم اجتماعی شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سرپرستی کمیته برنامه ریزی تاریخ و باستان شناسی شورای عالی برنامه ریزی و عضویت در شورای برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم را در کارنامه مدیریتی خود دارد. وی از چهره‌های برجسته رشته تاریخ و ادیان است.
ادبیات انقلاب در شیعه، پژوهش‌هایی در تاریخ و ادب، تاریخ نگاری در اسلام، علم تاریخ در گستره تمدن اسلامی، علم تاریخ در اسلام، قیامهای شیعه در تاریخ اسلام از جمله آثار این نویسنده است.
رسول جعفریان نیز از ۱۳۶۰ به مطالعات تاریخی روی آورد و در ۱۳۶۳ نخستین کتاب وی چاپ شده است. وی تاکنون دوبار جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را دریافت کرده و دو بار نیز برای کتاب جریان‌ها و سازمان‌های سیاسی مذهبی و کتاب اطلس شیعه، جایزه فارابی را دریافت کرده است.
این دانشیار دانشگاه تهران، در ۱۳۷۴ خورشیدی کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران را بنیان نهاد و همچنان مدیریت آن را بر عهده دارد. جعفریان در شهریور ۱۳۸۷ به عنوان رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منصوب شد و ۴ سال بعد در آبان ۹۱ ار سمت خود استعفا کرد.
حوزه داستان: سیدمهدی شجاعی
سید مهدی شجاعی داستان‌نویس و روزنامه‌نگار ایرانی است.که سال‌ها سردبیری و مدیر مسئولی ماهنامه نیستان را بر عهده داشته است،. هشت سال مسئولیت صفحه‌های فرهنگی و هنری روزنامه جمهوری اسلامی و سردبیری ماهنامه صحیفه و سالهای متمادی مسئولیت سردبیری مجله رشد جوان از دیگر مسئولیت‌های وی به شمار می‌رفته است. وی همزمان در سمت مدیر انتشارات برگ به انتشار حدود ۳۰۰ کتاب از نویسندگان و هنرمندان و محققان کشور همت گماشت.
مسئولیت داوری چند دوره از جشنواره فیلم فجر، جشنواره تئاتر فجر، جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان و جشنواره مطبوعات از فعالیت‌های هنری و فرهنگی شجاعی در سالهای ۶۵ تا ۷۵ به‌شمار می‌روند.
شجاعی در مقام نویسندگی صاحب یکی از پرشمارگان ترین آثار منتشر شده در ایران با عنوان «کشتی پهلو گرفته» و «پدر، عشق و پسر» است. وی همچنین در مقام داستان‌نویس اجتماعی نیز خالق آثاری چون «سانتاماریا» و «سری که درد نمی‌کند» است. شجاعی در مقام ناشر نیز انتشار ۲۵۰ عنوان کتاب با عنوان گزیده ادبیات معاصر را در کارنامه کاری خود دارد.
مقاومت: محسن مومنی شریف
محسن مومنی شریف رئیس فعلی حوزه هنری، از نویسندگان ایرانی است، از داستان‌های موفق او رمان «زمانی برای بزرگ شدن»، «ماه و بلوط»، «درکمین گل سرخ»، «چلچراغ»، «ریشه در آسمان»، «خاطرات سالهای نبرد» و رمان «پسر خانم آغا» را می‌توان نام برد.
مومنی را می توان از نظریه پردازان ادبیات داستانی انقلاب اسلامی نیز دانست که در خلال سالهای اخیر تلاش فراوانی برای ثبت و تدوین آن داشته است.
شعر: علی معلم دامغانی
علی معلم دامغانی پس از اخذ دیپلم از سمنان و شاهرود به تحصیل در دانشکده‌های حقوق وعلوم انسانی دانشگاه تهران پرداخت. وی علاوه بر تدریس شعر، موسیقی و ادبیات، معاون فرهنگی حوزه هنری سازمان تبلیغات، عضو شورای شعر وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و ریاست مرکز موسیقی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را نیز در کارنامه کاری خود دارد. وی درسال۱۳۸۰ در نخسین همایش چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار درعرصه شعر و ادب فارسی برگزیده شد.
وقوع انقلاب اسلامی درسال۱۳۵۷ از وقایع مهم روزگار زندگی علی معلم دامغانی بود که به محتوای اشعار وی تاثیری اساسی داشته است. وی در سال ۱۳۸۸ بنابر تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حکم رئیس جمهور به عنوان دومین رئیس فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.
روانشناسی و علوم تربیتی: علیرضا اعرافی، محمود گلزاری
حجتالاسلام والمسلمین علیرضا اعرافی، رئیس جامعة‌المصطفی العالمیه، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، موسس و رئیس هیأت مدیره موسسه اشراق و عرفان و از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است و به تدریس نیز اشتغال دارد.
محمود گلزاری در کنار مدرک دکتری روان شناسی دانشگاه علامه طباطبایی از اساتید و صاحبنظران شناخته شده در حوزه روانشناسی است.
علوم سیاسی: عماد افروغ و علیرضا صدرا
عماد افروغ نویسنده و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در دوره هفتم و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم به شمار می‌رود، مسئولیت گروه سیاست داخلی کمیسیون داخلی، دفاعی و امنیتی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام ۷۷-۷۹، مدیر گروه فرهنگ، هنر و تاریخ شبکه یک صدا و سیما ۸۲-۸۰، تدریس در دانشگاه‌های مختلف و... بخشی از مسئولیت‌های اجرایی وی است.
علیرضا صدرا عضو هیات علمی دانشگاه تهران و صاحب‌نظر در زمینه اندیشه سیاسی است. ارائه دروس در زمینه اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران و غرب مبانی اندیشه سیاسی در اسلام و نظام سیاسی و دولت در اسلام از جمله سوابق کاری وی به شمار می رود. فلسفه سیاسی، علم مدنی فارابی و جامعه شناسی پوزیتیویستی اگوست کنت، نگرش فلسفی سیاسی در اسلام و ایران، آسیب شناسی سیاسی و اجتماعی مهدویت(جهان در عصر غیبت و پیشاظهور کنونی)، فلسفه کار، کارایی و کارامدی و نیز نقش راهبردی دولت در نظریه سیاسی امام خمینی(ره) از جمله تألیفات وی به شمار می‌رود.
حوزه اقتصاد نشر:مهدی فیروزان
مهدی فیروزان خواهرزاده و داماد امام موسی صدر و عضو هیئت مدیره موسسه امام موسی صدر است، وی همچنین مدیرعاملی موسسه شهر کتاب را نیز بر عهده دارد.
نظر شما