به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از تسنیم؛ برنامه «مناظره» بعد از ظهرهای جمعه هر هفته روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود. برنامه این هفته «مناظره» به تهیه‌کنندگی سعید نبی و اجرای مرتضی حیدری دقایقی پیش پس از ۲۵ دقیقه تأخیر با موضوع «سینمای ایران و دغدغه‌های مردمی» آغاز شد. در برنامه این هفته فعلاً ۳ مهمان برای مناظره حضور دارند. قرار است در این «مناظره» مسائل اصلی سینمای ایران مورد بررسی قرار بگیرد. بررسی اقتصاد سینما، هنر و صنعت سینما و حضور مردم و دغدغه‌های آنان در سینما از موضوعات مطرح شده در برنامه این هفته، مناظره است.
مهمانانی که در برنامه این هفته به مناظره با یکدیگر می‌نشینند، محمدصادق کوشکی، پرویز شیخ‌طادی کارگردان سینمای ایران، سید احمد میرعلایی مدیر عامل سابق بنیاد سینمایی فارابی هستند. به گفته حیدری، مجری برنامه، آقایان علیرضا رئیسیان و سید جمال ساداتیان از دیگر مهمانان این برنامه بودند که استودیو را ترک کرده و در این برنامه حاضر نشدند.
سوال نظرسنجی مناظره امروز به شرح زیر است:
برای اصلاح وضعیت موجود سینمای ایران اولویت با کادم راه‌حل است؟
۱- توجه به تولید فیلمنامه و نوآوری در سوژه‌ها
۲-حمایت از فیلمهای فرهنگی
۳-کنترل فیلمهای سطحی و مبتذل
۴- مدیریت اکران
بینندگان باید پاسخ خود را به شماره ۳۰۰۰۰۱ پیامک کنند. که بر اساس اعلام نهایی نظرات بینندگان گزینه اول صاحب ۵۲ و ۵۹ صدم آرا، گزینه دوم صاحب ۱۴ و ۳۱ صدم آرا، گزینه سوم صاحب ۲۵ و ۳۸ صدم آرا و گزینه چهارم صاحب ۷ و ۷۳ صدم آرای جمع‌آوری شده در این برنامه شد.
شیخ‌طادی کارگردان سینمای ایران که برای دومین بار در این برنامه حاضر شده است به عنوان نفر اول پشت تریبون رفت. وی در ابتدای سخنان خود ابراز داشت که ابتدا باید سینمای مردمی تعریف شود تا بتوان درباره آن به اظهار نظر پرداخت و برای این تعریف باید تعریف درستی از مردم به عنوان یک طیف بشناسیم. مردم عبارتند از آحاد یک ملت بر گرفته از گروه سنی مختلف، جوان‌ها،مردها، زنها با سطح آگاهی و دانش متفاوت و جمله مشاغل متفاوت که دیدگاه‌های متفاوتی هم دارند. بنابر این فیلم یا هر اثر هنری که بخواهد رضایت همه اقشار و سلایق مختلف را تامین کند احتمالا دچار عوام‌فریبی می‌شود.
وی در ادامه صحبتهای خود گفت: سینما باید بتواند رسالت خود را نسبت به همه سلایق مختلف که عدد و رقم آنها برای هر گروه سنی و سلایق متفاوت برآورده سازد. حال یک سوال مهم اینجا پیش می‌آید که آیا سطح رضایت مردم شرط کافی برای ساخت یک فیلم است یا اینکه فیلمساز باید مشخص کند که چه فیلمی ساخته شود. اگر فیلمساز تعیین کند که مردم چه فیلمی ببیینند این سوال مطرح می‌شود که آیا فیلمساز شایستگی این تصمیم مهم را دارد.
شیخ‌طادی: سینمای مردمی باید تعریف شود
وی در ادامه سخنان خود گفت از آنجا که یک اثر هنری از ذهن فیلمساز شکل می‌گیرد باید این نکته را هم در نظر گرفت که آیا فیلمساز تعیین می‌کند یا یک عالم باید تعیین کند که چه فیلمی ساخته شود. البته عالم نه تنها به معنای روحانی بلکه کسی که به شوؤن اجتماعی و علوم انسانی و الهی و علومی که باسینما در ارتباط است آشنا باشد.
این کارگردان سینمایی در ادامه گفت: یک فیلمساز سینمایی یا باید به همه علوم اجتماعی و فقهی و روانشناسی و... آشنا باشد و یا اینکه از یک مشاور در این حوزه‌ها بهره‌مند باشد.
پرویز شیخ‌طادی در ادامه صحبتهای خود اضافه کرد: یک روز یک فیلمساز برجسته خانم به من گفت چرا همیشه فیلمهایی در مورد معارف الهی فیلم می‌سازید و چشم خود را رو به مسائل اجتماعی بسته‌اید من به او از قول یک عالم گفتم که ما هر چه می‌کشیم از بی‌معرفتی و بی‌اخلاقی است.
در ادامه برنامه محمدصادقی کوشکی به عنوان منتقد سینما پشت تریبون رفت و با اشاره به عدم حضور دو میهمانی که بنا بود در این مناظره گفت: این برنامه اگر هیچ فایده‌ای نداشته باشد جاهای خالی نشان می‌دهد که خیلی‌ها باید تمرین کنند تحمل صدای مخالف را و شنیدن انتقاد را داشته باشند. پُز دموکراسی دادن و آزادی‌خواهی گرفتن زیاد سخت نیست. اگر در یک عرصه و صحنه مثل این برنامه توانستیم مخالف را تحمل کنیم و بتوانیم تحمل صدای متفاوت را داشته باشیم دموکراسی‌خواهی شما اثبات می‌شود.
وی در ادامه در مورد نظرات خود نسبت به هنر سینما نیز گفت: هنر سینما با مخاطب شکل می‌گیرد. شاعر ممکن است برای دل خود شعر بگوید و ممکن است که این شعر درون جامعه نیاید. اما در مورد هنر سینما اینگونه نیست به واسطه اینکه تلفیقی از صنعت، تکنیک، اقتصاد و هنرهای چندگانه است جز با مخاطب معنی پیدا نمی‌کند.وقتی می‌گوییم مخاطب طبیعی است که برای آن باید به جامعه نگاه کنیم. در جامعه هنجارهایی وجود دارد که هر جامعه‌ای که واسطه اینکه هویت خود را معرفی می‌کند هنجارها و ارزش‌هایی دارد و مخاطب در چارچوب این هنجارها تعیین کننده موضوع سینماست.
کوشکی: سینما باید طبیب جامعه باشد
وی اضافه کرد: از سوی دیگر سینماگر هم باید همانند طبیبی باشد و یا باید از اطبای دیگر مشاوره بگیرد که بیماری جامعه را علاج کند. اما این مخاطب است که می‌تواند جهت‌گیری دهد به سینما و جامعه هنری سینما.
این منتقد سینمایی در ادامه صحبتهای خود اضافه کرد: متاسفانه در طول سالهای پس از انقلاب و و بخصوص در سالهای دهه ۷۰ به بعد عده‌ای از سینماگران نه تنها برای خود و جامعه خود بلکه برای جشنواره‌های آن سوی آب فیلم ساختند.آن هم جشنواره‌هایی که تصاویری از ایران نشان می‌دهند که ملتی عقب‌مانده، سیه‌روز، دروغگو و خصوصیات منفی نشان می‌دهند.
وی در ادامه با اشاره به سخن امام حسین(ع) فرمود اگر دین ندارید آزادمرد باشید، گفت: این سینماگران نه‌تنها با هنجارها و اعتقادات جامعه همخوانی ندارند اما اینها به کشور و نام ایران احترام نمی‌گذارند و شایسته عنوان شهروند ایرانی هم نیستند و گویی اینها مسابقه‌ای گذاشتند برای سیاه‌تر نشان دادن کشورشان و تهمت به ملت ایران برای رسیدن به جوایز جشنواره‌ها.
کوشکی با اشاره به اینکه این بلا از دهه ۷۰ در سینمای ایران شکل گرفته است، گفت: این بلا از دو دهه اخیر دامنگیر سینمای ایران شده است که با امکانات ایران آثاری ساخته می‌شود که جز اهانت و بی‌حرمتی به ملت ایران ثمره‌ای نداشته است این هم یکی از دلیل قهر منطقی ملت ایران با سینماگرانی است که در جشنواره‌های جهانی ایران را به بدی‌ها و سیاهی‌ها متهم می‌کنند.
سید احمد میرعلائی، مدیرعامل سابق بنیاد فارابی سومین مهمان برنامه بود که پشت تریبون قرار گرفت و سخنان خود را با کنایه‌ای به دو مهمانی که قرار بود در برنامه باشند اما به دلایلی نامعلوم استودیو را ترک کنند شروع کرد: واقعیت این است که هنرمندان ما روح ظریفی دارند، من سلام مخصوص خود را به آقای رئیسیان و ساداتیان ابلاغ می‌کنم و آروز می‌کنم که کاش این دوستان هم اینجا حضور پیدامی‌کردند و با هم می‌توانستیم برای سینما فکر جدیدی کنیم.
میرعلائی ادامه داد: من می‌خواهم صحبتهای خود را با محور به نظرم مهمی شروع کنم، واقعیت این است که ما دیگر مخاطبی در سینما نداریم و باید بگردیم و ببنیم چرا این اتفاق افتاده است. ما سالن خوب در سینما نداریم. ما فیلم خوب نداریم. ما اصلا حاضر نیستیم حتی فیلمهای خوب را به دیدن تشویق کنیم. فیلم آخر آقای شیخ طادی، یک فیلم دفاع‌مقدسی هم بود،اما حتی در نمازجمعه هم تشویق به تماشا نشد.
میرعلائی معتقد بود : ما در سینمای کشور با مشکلی مواجه شدیم و آن هم این است که که هر کسی از هرجایی بلند می‌شود و در مورد سینما نظر می‌دهد. بخشی از آدم‌ها و نهادهای بیرون از سینما واقعا در سینما موثرند و کار می‌کنند، اما بخش دیگر فکر می‌کنند این سینما چون از آن ور آب آمده است هیچ‌گاه نمی‌توان به آن نزدیک کرد و باید با وسیله‌ای آن را جابه‌جا کرد که که پاکی دستمان بهم نخورد.اما واقعیت این است که امنیت ملی و اجتماعی کشورها امروز از طریق سینما پیگیری می‌شود. همه باید دست به دست هم بدهیم تا سالن‌های سینما پر شود. صداوسیمای ایران باید در سال آینده قرار بگذارد که ده فیلمی که شایستگی نظام جمهوری اسلامی داشته باشد را بخرد، اگر این اتفاق بیفتد از همین امروز همه تهیه‌کنندگان سعی می‌کنند فیلمهای شایسته برای ما بسازند و حتی از نظر حجاب هم مشکل ما حل می‌شود.
میرعلائی: تا اکران سینمای ایران از مرزها خارج نشود، اتفاقی نمی‌افتد
مدیرعامل سابق سازمان سینمایی فارابی سخنانش را اینگونه پایان داد:سینما باید فقیه‌وار و عارفانه و عالمانه جلو بیاید، اما واقعیت این است که همه مردم باید دست به دست هم بدهند، سینما یک کار جمعی است. من معتقدم که تا زمانی که فیلمهایمان برای اکران از ایران خارج نشود و استانداردهای لازم را به دست نیاورد اتفاقی نمی‌افتاد. امسال هر فیلم، یک و نیم میلیارد تومان هزینه برمی‌دارد، آیا همه فیلمهای ما می‌توانند فقط در سینماهای ایران چهار و نیم میلیارد بفروشند تا به سطح سودهی برسند.ما چاره‌ای جز رجوع به زبان جهانی نداریم، چیزی که مقام معظم رهبری هم به آن اشاره داشتند . ما باید با فیلم خوب ساختن و مخاطب پیدا کردن فیلمهایمان را به آن ور آب ببریم.
در ادامه برنامه کلیپی با محوریت سخنان و نظرات حسن روحانی رئیس دولت یازدهم، حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی، سید محمد حسینی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، جواد شمقدری رئیس سابق سازمان سینمایی، فریدون جیرانی کارگردان سینما، مسعود فراستی منتقد سینما درباره ارتباط مردم و سینما، رابطه مردم و فیلمساز و خروج سینما از سبد کالای فرهنگی مردم منتشر شد.
میرعلایی در پاسخ به سوال حیدری درباره علت نارضایتی مردم و مسئولان از عملکرد فارابی اظهار داشت: چون مناظره است دوست دارم راحت صحبت کنم. در این زمان نمی‌خواهیم که مشکلات را گردن یکدیگر بیاندازیم. وقتی شیخ طادی فیلم می‌سازد کسی گرفتاری‌های او را نمی‌بیند، در این صحبت‌هایی که می‌کنم من برای همه احترام قائلم اما باید بگویم. وقتی چنین مسائلی را مطرح می‌کنید باید دید بودجه سینما چقدر است. ترنور مالی سینما بیشتر است یا کله‌پزها؟ ما به خوردن مغز در یک طباخی بیشتر از سینما اهمیت می‌دهیم. من باید همه جوانب را در نظر بگیرم. ما چند درصد آدم داریم که سینما می‌روند.
وی ادامه داد: آیاهمه فیلمهای ما خراب است و ما فیلم خوب نداریم. در طول سال بودجه دولت برای سینما که انقدر از آن توقع دارند، چقدر است. به نظر من تا بخش خصوصی در زمینه فیلمسازی فعال نشود ما سینمای فعال نداریم. بخش خصوصی باید تشویق و فعال شود. کشوری که همه سالن‌هایش را دولت بسازد سینمای پویایی ندارد. ما باید حمایت از سینما را تعریف کنیم.
کوشکی: مردم وعده‌های عمل نشده دولت‌مردان را پای فراموشکاری بگذارند یا خدای نکرده دروغگویی؟
وی با بیان اینکه شیار ۱۴۳ یک فیلم خوب است، گفت: شاهد بودیم که این فیلم در ۱۵۰۰ مکان به نمایش درآمده اما برای آن یک ریال هم خرج نشده است. باید یادبگیریم برای سینما پول خرج کنیم. نباید این تهیه‌کننده برای فیلمش خرج شود؟
کوشکی در بیان نظرات خود در واکنش به سخنان علایی و سوال حیدری گفت: دوستان ما عموماً تکالیفی را بیان می‌کنند که فکر می‌کنند، می‌شود با این حرف‌ها رای هنرمندان را جمع کرد یا افرادی را نسبت به دولت و مواضع خود خوش بین کرد. وی مردم عموماً می‌‌بینند که این حرف‌ها عملیاتی نمی‌شود. حال این حرف‌ها را به پای فراموشکاری مسئولان بگذارند یا خدای نکرده دروغگویی آنان.
کوشکی ادامه داد: در این دوره جشنواره که دولت حرف از امید در سینما می‌زد؛ در این دوره جشنواره شاهد هستیم که غیر از چند فیلم دفاع مقدسی و چند فیلم خنثی دیگر، مابقی فیلم‌ها حرف از ناامیدی و پوچی می‌زد. این فیلم‌ها اینطور القا می‌کردند که اینجا دیگر بن بست است و باید از اینجا بروی. در این دوره جشنواره این دست فیلم‌ها تحویل گرفته می‌شود و به آن جایزه داده می‌شود ما اگر قرار است حرف رئیس جمهور را باور کنیم چرا این سینما را آقای وزیر و آقای ایوبی حلوا حلوا می‌کنند این تناقض‌ها مردم را از سینما فراری می‌دهد.
وی در پاسخ به اینکه این فیلم‌ها ساخته دولت قبلی است، گفت: حرفی نیست اما چرا این دولت آنها را تحویل گرفت و به آنها جایزه داد. در دولت قبلی حدود ۷ میلیارد برای فیلم لاله هزینه شد که نقطه مقابل سبک زندگی دینی بود. وقتی رهبر مملکت و عقلا حرف از ترویج سبک زندگی دینی می‌زنند دولت قبلی برای ترویج این فیلم‌ها خرج می‌کنند.
وی با اشاره به ساخت فیلم استرداد و صرف هزینه سنگین برای آن گفت: مردم هوش خود را نشان دادند که این فیلم را ندیدند. اگر مردم این فیلم را می دیدند من ناراحت می‌شدم. در این دوره جشنواره بیش از ۶۲ تا ۶۳ مورد فحش رکیک در برخی از فیلم‌ها وجود داشت. آقای ایوبی چه چیزی را بیان می‌کنند به عنوان شعار خود. در این دوره جشنواره کمترین منتقد دولت آقای روحانی اجازه ورود به کاخ جشنواره را نداشت. اگر آنجا کاخ است همان‌طور کاخ بماند. من گوش فرزندم را می‌گرفتم که این توهین‌های رکیک و زننده را نشنود. آدم‌های معمولی هم این توهین‌ها را به هم نمی‌کنند. این فیلم از سوی مدیران سینمایی حمایت شد. چطور آقای ایوبی می‌گوید که سینما دانشگاه است؟ این چه جور دانشگاهی باید باشد؟ بایدی که این آقایان می‌گویند را با چه مدلی می‌گویند؟
شیخ‌طادی: جای علوم انسانی باید به سینما باز شود
کوشکی با بیان اینکه شاید برخی بگویند که در این میان کارهای فاخری ساخته شده است و مخاطب پیدا نکرد، باید در پاسخ به آنان گفت: کار آقای شیخ طادی که در سخت‌ترین شرایط جنگ و دفاع مقدس عشق به زندگی را ترویج می‌کند. مسئول سینمایی روی آن تمرکز نمی‌کند و از آن حمایت نمی‌کند.
شیخ طادی با بیان اینکه فعلاً از این دولت نمی‌توان انتظار داشت که سینما را درست کند، گفت: این دولت با شعار امید و رفع کدورت‌ها آمده و باید به آن فعلاً تا یکسال کمک کرد. نکته مهم این است که جای علوم انسانی در سینما خالی است. جای جامعه شناس در دفاتر تولید فیلم و دیگر علوم انسانی مثل فقه و فلسفه خالی است. بسیاری از محصولات ما مشکل رویکرد دارند. در سینمای اجتماعی رویکرد کارشناسی به جامعه ندارند. یک معضلی را وقتی فقط از آن بدون ارائه راهکار عکس می‌گیرند و در آن امید یا هدایتی نیست موجب می‌شود که آسیب فیلم بیشتر از فایده‌اش باشد. علت این کار آن است که نسبت به آن آگاهی ندارد.
وی در بیان مثالی برای صحبت خود گفت: میز فرهنگ یک مدیریت ۲۰ ساله می‌خواهد. باید دور این میز علاوه بر سینماگران، کارشناسان خبره و اساتید دانشگاه بنشینند. آنها رویکرد به مسائل را برای ما واضح می‌کنند. روزهای زندگی با نگاه یک کارشناس علوم اجتماعی ساخته شد. این استاد به من می‌گفتند درست است که شما با نگاه به انبوه فیلمهای خیانت و بی‌وفایی‌ها دارید فیلم می‌سازید اما شما از این وقایع فقط فیلم ساختید و آنها را فقط بیان کردید. هشدار شما قبل از خطر نبود. فیلم شما بیم تنها بود و باعث ترس از ازدواج شد. شما برای اینکه این عیب‌ها رخ ندهد این فیلم را ساختید که تبعات دیگری داشت. جای علوم انسانی و علمای علوم ما از این دست خالی در سینمای ما است.
شیخ طادی با بیان اینکه مطلب بعدی بحث فرم است، گفت: ما یک موضوع اجتماعی را به صورت مونولوگ روی پرده می‌بریم و دیالوگی برقرار نمی‌شود. درگیری و همذات پنداری بین مخاطب و سینما صورت نمی‌گیرد.
در ادامه مناظره کوشکی با اشاره به اینکه برخی ادعا می‌کنند که سینما از سبد فرهنگی مردم خارج شده است، گفت: شما اگر تیراژ کتابها را ببینید و آن را با کتابهایی مانند خاکهای نرم کوشک که به موضوع زندگی شهید برونسی اشاره دارد مقایسه کنید می‌بینید که این کتاب با وجود آنکه نگارش ساده‌ای دارد و برای بخش خصوصی هم است مورد استقبال مردم قرار گرفته است به گونه‌ای که ۵۰۰ هزار نسخه از این کتاب فروش رفته است. با توجه به این نگاه که شاخص‌ترین کتاب مرتبط با اعتقادات مردم است می‌توانیم در این مورد بهتر نگاه کنیم.
میرعلایی: سینما آنقدر که کوشکی می‌گوید بدبخت و بیچاره نشده/کوشکی: گفتم برخی سینماگران، جامعه را بدبخت نشان می‌دهند
در ادامه مناظره مرتضی حیدری رو به احمد میرعلائی کرد و سوال خود را اینگونه مطرح کرد: الزام داشتن سینما به عنوان یک استراتژی چگونه می‌تواند باشد و آیا می‌توانیم مانند خیلی از کشورهای دنیا سینما نداشته باشیم.
میرعلایی در پاسخ به این سوال گفت: سینما آنچنان هم که شما در تیزری از برنامه نشان دادید آنچنان هم فاجعه‌آمیز نشده است. آنگونه که آقای کوشکی گفته است سینما آنقدر هم بدبخت و بیچاره نشده است. کوشکی در این جای مناظره وارد بحث شد و گفت من اینگونه نگفتم. من گفتم برخی از سینماگران اصرار دارند که جامعه ما را بدبخت نشان دهند.
میرعلایی در ادامه گفت: شما گفتید که فیلمهای سینمایی ما به گونه‌ای ساخته شدند که فضای جامعه را سیاه نشان می‌دهند و این نقد از سوی کسانی که فیلم را ندیده‌اند مطرح می‌شود. شما در اینجا دارید افرادی را تشویق می‌کنید که فیلم استرداد را ندیده به نقد آن بپردازند.
کوشکی گفت: بله که من تشویق می‌کنم چون استرداد هم اغلاط تاریخی دارد و هم تقویت حکومت پهلوی است و خلاف جهت‌گیری انقلاب ساخته شده است. بنده به نوبه خودم تریبون کوچکی برای صحبت دارم و مردم تشویق کردم که فیلم روزهای زندگی را ببینند و از آن طرف هم تشویق می‌کنم که فیلمهایی که اغلاط تاریخی دارند را نگاه نکنند.
میرعلایی دوباره وارد بحث شد و گفت: هنرمند فیلمهای متفاوتی را خواهند ساخت ما در سال انواع و اقسام فیلم‌ها را باید داشته باشیم البته من نمی‌گویم که اجازه دهیم هر فیلمی ساخته شود. ولی فیلمی که ساخته شده است باید دیده شود.
وی در ادامه گفت: من در اینجا لازم است که بگویم تمام کسانی که فیلم را ندیده قضاوت می‌کنند این کار از لحاظ شرعی و هرگونه دیگری که می‌خواهند بدانند، غلط است. در مورد فیلم لاله که هنوز هیچ کسی ندیده شروع به نقد کردن آن کرده این روند صحیح نیست. شما در مورد فیلم لاله صحبت نکنید و بگذارید فیلم بیاید و بعد از اینکه به نمایش درآمد صحبت کنید.
کوشکی: درباره فیلم لاله باید پیش از ساخت صحبت کرد
کوشکی به میان صحبتهای او رفت و گفت اتفاقا در مورد فیلم لاله پیش از ساخت باید صحبت کرد داستان فیلم از مریخ که نیامده است. وزارت ارشاد چرا می‌خواهد داستان یک خانم را بسازد. چرا سراغ سوژه‌هایی چون فیلم «شیار ۱۴۳» نرود.
میرعلائی در پاسخ کوشکی اظهار داشت: لازم است که من بگویم بودجه شیار ۱۴۳ هم در دوره وزارت آقای حسینی ساخته شده است.
که کوشکی در جواب گفت ولی ۷ میلیارد بودجه نگرفت و شیار در این حد نگرفت.
میرعلائی در پاسخ به وی اینگونه بیان کرد: فیلمنامه تعیین می‌کند که چه مقدار بودجه به فیلم اختصاص پیدا کند اگر قرار است که استانداردسازی سینما را در کشور بیاوریم باید آزمون و خطا داشته باشیم و فیلمهایی چون استرداد هم ساخته شود. استرداد فیلمی بود که سال گذشته از سوی داورها جایزه گرفت ولی اشکالاتی بر هم آن گرفته شد.
وی در ادامه افزود: فیلم راه آبی ابریشم هم در دوره قبل از مدیریت ما ساخته شد و همین اشکالاتی که به فیلم استرداد گرفتند به آن هم وارد بود ولی به خاطر استانداردسازی سینمای ایران لازم است این فیلم‌ها ساخته شود. اگر با این نیت نگاه کنیم فیلم «چ» را هم نباید ساخت.
مدیرعامل سابق سازمان سینمایی فارابی در ادامه گفت: اگر می‌خواهیم فیلمنامه سینمایی در کشور ساخته شود باید اجازه دهیم این فیلمسازی قدرت بگیرد. اگر هنرمند به دنبال این نباشد که مخاطب چه می‌خواهد خیانت کرده است. هنرمند باید تشخیص دهد که جامعه چه چیزی را نیاز دارد و آن را بسازد.
در ادامه مناظره حیدری بار دیگر سوال خود را اینگونه مطرح کرد: چند کشور در دنیا سینما دارند و چه اصراری است که ایران هم صاحب صنعت سینما شود.
میرعلایی با اشاره به اینکه لازم است بودجه را در سینما اینطور مشخص کنیم که در کجا هزینه می‌شود، اضافه کرد: اگر سینما نیاز جامعه ماست ما چرا در برابر ۴۰۰، ۵۰۰ فیلمسازی که داریم، در مقابل ساخت تنها ۱۰۰ فیلم در سال را داریم که با هم همخوانی ندارد. این مسئله مشکلات صنفی و اجتماعی را به همراه می‌آورد.
میرعلایی: در ایران با اقیانوسی بیکران از سوژه و موضوع سروکار داریم
وی در ادامه بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سفر خود به کشور فرانسه و دیدن مشکلات سینمایی این کشور گفت: در هر جای دنیا با چنین مشکلاتی هم مواجه هستیم که سالن‌ها از تماشاچی کمی برخوردار بود.
او با اشاره به پیشنهاد آمریکایی‌ها به یک فیلمساز برای ساخت فیلم مولانا گفت: ما در کشور خود با اقیانوس بیکرانی از سوژه و موضوع سر و کار داریم که باید از سینماگران حمایت کنیم و سالن‌های سینما را با یک مهندسی معکوس از تماشاچیان پر کنیم.
وی در ادامه گفت: در دولت قبل رئیس جمهور اعلام کرده بود که وزارتخانه‌ها موظف هستند در سبد رفاعیات پرسنل خود دیدن فیلم در سینما را قرار دهند ولی وزاری مختلف به این پیشنهاد اهمیتی ندادند. به نظر ما باید بخش خصوصی را فعال کنیم تا از سینما حمایت کند.
کوشکی در اینجای مناظره گفت: منظور شما این است که خانواده‌ها بروند سینما و فیلمهایی با مضامین غیراخلاقی را نگاه کنند تا از سینما حمایت شود.
میرعلایی گفت: ارشاد به هیچ عنوان اجازه اکران چنین فیلمهایی را نخواهد داد.
کوشکی در پاسخ گفت: اینگونه هم نیست، ارشاد امسال فیلمی را در ۶ مورد نامزد کرد که با همین مضامین غیراخلاقی بود.
میرعلایی گفت: نه. منظور من این است که فیلمهایی که مضامین بد و مشکلات سیاسی دارد را اکران نخواهیم کرد.
کوشکی: نمی‌توانیم به امید ارشاد بنشینیم
کوشکی گفت: در دوره‌های قبل هم ما شاهد بودیم که فیلمهای این‌چنینی اکران شدند اگر بنا باشد ما به امید وزارت ارشاد بنشینیم ما پیش از این هم شاهد بودیم که دولت سابق به ۱۳ فیلمی که آنقدر مشکل دارند که من شرم می‌کنم داستان یک خطی آن را هم بگویم اجازه اکران داد. در دولت آقای احمدی‌نژاد به فیلمهایی جایزه دادند که اخلاق هم اجازه نمی‌دهد من خلاصه آن داستان‌ها را بگویم بعد شما می‌گویید که مردم این فیلم‌ها را ببینند.
وی در ادامه با اشاره به فیلم مونا زندی که در زمان وزارت ارشاد صفارهرندی ساخته شده بود، گفت: این فیلم به مضمون خیانت می‌پردازد و از دستان وزیر ارشاد در آن سال جایزه گرفت. اینها همه دلایلی است که ما نمی‌توانیم به امید ارشاد بنشینیم.
احمدمیرعلایی گفت: نباید در انتظار اقدامات ارشاد بنشینیم. این کار غلط است و انتظار جناب کوشکی از سینمای ایران بسیار زیاد است. برعکس فیلمهایی که نسبتاً فروش کردند و فروش خوبی را داشته‌اند.
به گفته این تهیه کننده فیلم جیرانی برای قشر خاصی از جامعه بود که براساس دغدغه آنها تولید شده. او گفت: اگر سینماگر نتواند دغدغه‌های خود را تولید کند حاصلی ندارد. من از این فیلم دفاع نمی‌کنم بلکه نویسنده و تهیه کننده آن براساس دغدغه خود بخشی از معضل جامعه را به نمایش گذاشته است.
محمدصادق کوشکی در ادامه گفت: ما توقع داریم که خانواده ایرانی امثال فیلمهای فریدون جیرانی را ببینند که به این سمت نروند و برای خود ارزش قائل هستند. اگر به وزارت ارشاد در خصوص روند صدور مجوز ساخت فیلم‌ها نگاه کنیم ما باید با کمال تاسف به مردم بگوییم که خودتان فیلم‌ها را ممیزی کنید.
وی افزود: امام علی (ع) می‌فرماید که حکومت ۴ رکن اساسی دارد تعلیم، تربیت ، آموزش، امنیت و معاش که ما باید این ۴ رکن را در جامعه نهادینه کنیم.
کوشکی اضافه کرد: سینما، ابزار تعلیم و تربیت می‌تواند باشد اگر فیلمهای آژانس شیشه‌ای و شیار ۱۴۳ و روزهای زندگی در آن ساخته شود.
شیخ‌طادی: فضای سینما به گونه‌ای شده که کارگردانان به سمت ارزان و آسان‌سازی می‌رود
در ادامه برنامه سوالات مخاطبان از مهمانان مناظره پرسیده شد و محمدصادق کوشکی منتقد سینما در پاسخ به اینکه آیا دولت باید برای سینما هزینه‌های مالی بدهد یا خیر گفت: اگر به فرمایش امام علی(ع) که بر مبنای تعلیم و تربیت بود، درست توجه شود می‌توانیم علاوه بر تولید، بازتولید دوباره داشته باشیم و برای مرزهای خارج از کشور آثاری را نیز تولید کنیم.
شیخ‌طادی در خصوص این سوال که چرا کارگردانان ارزشی آثار بسیار کمی تولید می‌کنند، توضیح داد: امکانات تولید فیلم در سینمای امروز فراهم نمی‌شود و فضای سینما به گونه‌ای شده که به سمت ارزان و آسان‌سازی می‌رود.
کوشکی در پاسخ به حرکت سینمای ایران به سوی یک بعد و اینکه اگر قرار است فقط این فیلم‌ها ساخته شود، مابقی موضوعات چه می‌شود؟ افزود: فرض کنید زمانی‌فیلم شهرموش‌ها پرفروش‌ترین فیلم در دهه ۶۰ سینمای ایران بوده‌است. ما به امثال فیلمهایی مانند شهرموش‌ها، روزهای زندگی و شیار ۱۴۳ در جامعه امروز بیشتر نیاز داریم و اینها نمونه‌هایی است برای اینکه اگر قرار است در ژانرهای دیگر هم فیلمی ساخته شود، به گونه‌ای ساخته شود که با فرهنگ مردم ایران همخوانی داشته باشد. فیلمهایی را می‌خواهیم که در چارچوب قواعد و ضوابط جامعه و سینما تولید شود.
شرکت‌کننده‌ای در خصوص بودجه فیلم لاله از بنیاد سینمایی فارابی سوال کرد و اعلایی گفت: فیلمنامه لاله دوبار بازنویسی شد که ما هردوبار آن را رد کردیم. معاونت سینمایی وقت یعنی جواد شمقدری تولید این فیلم را به سینمای مستند و تجربی ارائه کرد و پشت آن ایستاد تا فیلم سینمایی لاله تولید شود.
کوشکی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر در قرآن داستان‌هایی با موضوع قوم لوط برای عبرت وجود دارد، پس چرا می‌گویید فیلمهایی که درباره این مسائل هشدار می‌دهد نباید باشد، با بیان اینکه داستان قوم لوط و یا داستان یوسف و زلیخا به طور کامل در قرآن نیامده است و فقط به آن اشاره شده است و اصل ماجرا برای جلوگیری از حرمت‌شکنی باز نشده است، خاطرنشان کرد: نکته اینجاست که قرآن تفاوت‌ها را بیان می‌کند که این با سینمای ما فرق دارد. سینما منبر نیست و نمی‌توان هرچیزی را در جامعه ترویج کرد. فیلم که خوراک فکری مردم جامعه است باید در چارچوب استانداردهای آن تولید شود و فکر مردم ارزش دارد و نباید هر خوراکی وارد آن شود. با رعایت این حرمت‌ها چگونه می‌توانید فیلم بسازید.؟ آیا می‌توانید به گونه‌ای بسازید که به بهانه عبرت آسیب آن بیشتر نشود؟
وی افزود: اگر در جامعه ایران نظرسنجی صورت بگیرد که چند پدر حاضر است این داستان‌ها را برای فرزندان خود نقل کند، می‌تواند این رویکرد بهترین شاخص برای دوستانی باشد که مجوز فیلم‌ها را صادر می‌کنند.
شیخ‌طادی: هزینه‌های روحی و فکری کنار هزینه مادی فیلم باید در نظر گرفته شود
شیخ‌طادی در پاسخ به اینکه چرا پس از صدور مجوز تولید و ساخت فیلمهای سینمایی با چنین هجمه انتقاداتی مواجه می‌شویم، گفت: حوزه سینما جنجال برانگیز و جذاب است که من معتقدم خیلی از فیلم‌ها باید ساخته شوند و باید مراقبت کنیم که برای کدام یک از اقشار جامعه تولید شده و باید آن را بپذیریم.
وی افزود: علاوه بر هزینه‌های مالی هزینه‌های روحی و فکری افراد جامعه نیز باید در تولید آثار سینمایی در نظر گرفته شود.
کوشکی در پاسخ به اینکه کدام فیلم با بودجه بیت‌المال را می‌توانیم نام ببریم که تولید شده و ارزش آثار فاخر را دارد، توضیح داد: فیلم "چ" ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا درباره دو روز از زندگی شهید چمران فیلم فاخری است که بودجه دولتی را به درستی هزینه کرده است محتوای فیلم و جهت‌گیری آن به گونه‌ای است که می‌تواند سال‌ها پرچم آن را بالا بگیریم و ایرانی با دیدن آن فیلم به خود افتخار کند.
کوشکی: آیا سهم ۲۵۰ هزار مادر شهید از سینما باید فقط فیلم شیار ۱۴۳ نرگس آبیار باشد؟
وی افزود: من معتقدم که مردم باید همه فیلم‌ها را به شرط اینکه اصول اسلامی و اخلاقی را رعایت می‌کنند ببینند.
کوشکی اضافه کرد: در این کشور بیش از ۲۵۰ هزار شهید داریم که در سینمای ایران کمتر به آن توجه شده است.در سینمای مستند فیلمی وجود داشته است که همسر شهیدی ۴ فرزند خود را تربیت کرده و به درجات علمی بالایی رساند و مدیریت فرهنگی استان را در دست گرفت. آیا این موضوع جزیی از بطن جامعه نبوده و نمی‌توان از آن فیلم ساخت؟ آیا ۲۵۰ هزار مادر شهید تنها باید سهم‌شان از سینما فیلم شیار ۱۴۳ نرگس آبیار باشد.
شیخ‌طادی در خصوص فیلم "من مادر هستم" فریدون جیرانی گفت: این فیلم شامل قشری از جامعه می‌شود که با آن درگیر بوده‌اند و فیلمساز دغدغه خود را به نمایش گذاشته است.باید اکران فیلم‌ها کنترل شود که این کار باید توسط خود مردم صورت بگیرد.
پرویز شیخ‌طادی در جمع بندی سخنان خود اینگونه گفت: سینما به عنوان یک صنعت استراتژیک می‌تواند پولساز باشد و یا اینکه هزینه‌بر و پرجنجال باشد.
وی با اشاره به شعار دولت در زمینه حمایت از فیلمهای پرامید و پرنشاط گفت: دولت می‌تواند با نگاه به همین شعار محصولات سینمای ایران را ببیند و بعد از یک سال نگاه کند چگونه به این شعار عمل شده است. دولت لازم است که همه وزارتخانه‌ها را با موضوع سینما درگیر کند تا به سینما بعنوان یک ارزش افزوده برای کشور نگاه شود.
این کارگردان سینمایی در پایان سخنان خود گفت: همه فیلمسازان دلسوز جامعه هستند اگر می‌بینید حال فیلمی خوب نیست بخاطر این است که حال خود فیلمساز خوب نیست. برخی از فیلمسازها تریبونی برای اظهارنظر ندارند، روزنامه ندارند وبرای همین هست که گاهی می‌بینیم که در پرده سینما بیانیه‌ای صادر می‌کنند.
در ادامه برنامه مناظره کوشکی در جمع‌بندی صحبتهای خود با اشاره به صحبتهای رئیس جمهور مبنی بر حمایت از سینمای پرامید و بانشاط گفت: ما با نگاهی به فیلمهای سی‌و دومین جشنواره فیلم فجر خواهیم دید کدام فیلم‌ها امیدبخش‌تر بودند. مردم با رأی خود به فیلم شیار ۱۴۳ توانستند نظر خود را بدهند. نظر خود را نسبت به فیلمی پرنشاط بدهند و فیلم چ را که به عنوان اینکه غرور ملی را تقویت می‌کند انتخاب کردند.
یک پیشنهاد برای دولت
کوشکی در ادامه پیشنهاد داد که برای بهتر دیده شدن فیلم چ و شیار ۱۴۳ دولت بن فرهنگی نیم بها به مردم بدهد تا این دو فیلم که در راستای شعار فرهنگی رئیس‌جمهور هستند بهتر دیده شوند. با دادن بن تمام بها هم موافق نیستم چرا که بی‌احترامی به هنر فیلمساز نباشد.
در پایان میراعلایی هم در جمع بندی صحبتهای خود ضمن حمایت از پیشنهاد کوشکی گفت: مدیریت اکران را باید به درستی انجام دهیم اگر فیلمهای خوب در سینما دیده شوند و به تشخیص مردم انتخاب شوند فیلمساز هم براساس سلیقه مردم فیلم خواهد ساخت.
میراعلایی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: لازم است یادآوری کنم فیلمهای "شیار ۱۴۳" و فیلم "چ" که در این برنامه به آن اشاره شد از جمله فیلمهایی هستند که با حمایت وزیر ارشاد سابق و آقای شمقدری ساخته شده است.
نظر شما