به گزارش «فرهنگ امروز» به نقل از مهر، آئین رونمایی کتاب «مبانی فهم کلام خدا» نوشته دکتر محمد عینی زاده موحد عصر روز گذشته 16 تیرماه با حضور دکتر شهریار ضیاء آذری؛ کارشناس مذهبی، نویسنده کتاب، مدیرعامل انتشارات سروش و جمعی از علاقه مندان به مسائل دینی در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

مهدی فضائلی مدیرعامل انتشارات سروش در این مراسم گفت: موضوع این کتاب وحی الهی و فهم کلام خداست. موضوع وحی جزو مهمترین و پیچیده ترین مفاهیم معرفتی است. مهمترین از این جهت که وحی رشته اتصال بین آسمان و زمین است و کوچکترین خدشه در این رشته انسان را دچار سرگردانیهای بیشتری می کند و پیچیده از این جهت که شناخت کیفیت وحی برای اکثر انسانها ناممکن است.

وی ادامه داد: حضرت امام خمینی(ره) در کتاب "آداب الصلاة" به این موضوع اشاره دارند که درک حقیقت وحی جزء برای اولیاء الهی قابل فهم نیست. بنابراین بسیار پیچیده است که ما بخواهیم در مورد حقیقت وحی حرف بزنیم. از این رو برای دریافت حقیقت وحی ناگزیریم از خود وحی و از زبان کسی وحی بر او نازل شده است، مدد بگیریم تا بتوانیم بخشی از حقیقت وحی را درک کنیم.

مدیر عامل انتشارات سروش تصریح کرد: در سال های اخیر حرکت هایی را در جهت سست و خدشه دار کردن این رشته اتصال شاهد بودیم. کسانی بودند که وحی الهی را در حد یک رویا تنزل دادند. چنین افکاری به نوعی برگرفته از تفکرات مسیحیت است و دور از حقیقت وحی بوده و هست.

وی افزود: از این رو انتشارات سروش در بخش آثار مذهبی خود، این توفیق را یافت این کتاب را آماده انتشار کند و قدمی در جهت فهم بهتر و سریع‌تر این مقوله مهم و پیچیده برداشت که همین جا از تلاشهای دکتر عینی زاده موحد در این راستا تشکر می کنم.

در ادامه این برنامه دکتر محمدعینی‌زاده موحد، نویسنده کتاب مبانی فهم کلام خدا گفت: این جلسه و این کتاب بهانه‌ای برای بزرگداشت حقیقت کتاب و قرآن کریم است. قرآن کریم همان درخشش خداوند متعال است. در سالهای اخیر عده ای به ساحت مقدس قرآن حملاتی را داشتند و سعی کردند حقانیت الفاظ و معانی این کتاب الهی را سخنان بشری و انسانی قلمداد کنند بنابراین من سعی کردم در فصل هایی از کتاب به این حملات پاسخ داده و دلایل حقانیت الفاظ معنوی قرآن کریم را مطرح و ارزیابی کنم تا به کسانی که قرآن را سخنان بشری می دانند، پاسخ داده باشم.

نویسنده کتاب "مبانی فهم کلام خدا" اظهار داشت: در بخشهایی از این کتاب نگاهی به آراء و نظرات اهل سنت داشته و تاریخی که بر سنت گذشته را مورد بررسی قرار دادم. در این بخش همچنین با استفاده از آراء اهل سنت سعی کردم به حقایق قرآن کریم ورود پیدا کنم.

عینی زاده افزود: همان طور که می دانید در مورد حقایق قرآن کریم و معجزه بودن آن سخنان زیادی گفته شده است اما من در کتاب خود سعی کردم وجوهی را بیان کنم که بیشتر برای مخاطب قابل لمس باشد و از این رو به موضوعاتی چون فصاحت و بلاغت قرآن کریم، شیوایی و شیرینی کلام الهی و جذابیت های آن ، اعجاز و خلاصه گویی قرآن کریم و غیره ورود یافته و سعی کردم هر یک را با زبانی ساده برای خواننده آشکار سازم.

وی ادامه داد: یکی از مهمترین بخشهای کتاب فصل آخر آن است که مبانی فهم قرآن را بیان می کند. در این فصل منابع فهم قرآن کریم بیان شده که منبع مستند کدامند و منبع یعنی چیزی که برای ما حجت است که در اینجا خود قرآن کریم را به عنوان اولین منبع مطرح کردم.

عینی زاده افزود: در این فصل همچنین قرار گرفتن در فضای گفتمانی و معنایی قرآن را به عنوان منبع فهم قرآن معرفی کردم که متاسفانه حدود 14 قرن تلاش شده که ما از این فضا دور باشیم و ما داریم این الفاظ را در خارج از گفتمان خودش بررسی می کنیم و به همین جهت است که در فهم قرآن به خطا می رویم اما اگر در فضای خود قرآن قرار بگیریم یک ساختمان و فضایی است که همه چیز سرجای خودش بوده و برای همگان قابل فهم است.

تکیه بر آراء مختلف یکی از ویژگی های مشهود کتاب است

دکتر شهریار ضیاء آذری مدیر رادیو تهران و کارشناس مذهبی که به عنوان منتقد در این نشست حضور داشت با اشاره به آشنایی خود با نویسنده کتاب گفت: یکی از شاخصهای بزرگ دوران کاری من در چهار سال گذشته این بود که با دکتر موحد در رادیو همکار شدم. کمتر انسانی یافت می‌شود که ادب نفس و ادب فهم را یکجا داشته باشد. حافظه قوی دکتر موحد و تکیه ایشان بر آرای مختلف، یکی از ویژگی‌های کاملاً مشهود این کتاب است و حتی می‌توان گفت فصل‌های اول و سوم این کتاب می‌توانند منبع درسی واحدهای دانشگاهی باشند.

وی در رابطه با محتوای کتاب "مبانی فهم کلام خدا" نکاتی را بیان داشت و گفت: درباره فصل اول با عنوان وحی باید بگویم که در حد یک منبع ارزشمند قابل معرفی است و امیدوارم در حوزه آموزش و پژوهش مورد استفاده دانشجویان علاقمند قرار گیرد. این فصل نه تنها در علوم قرآنی بلکه در کلام جدید هم این قابلیتی که گفتم را دارد. اما در فصل دوم با عنوان قرآن نویسنده محترم به شماری از سرفصل های علوم قرآنی دامن زده است که به گمانم عمق برابر با سایر فصول را ندارد یعنی فصل دوم در حد چند گذاره و تعریف گذرای مولف جایگاه وزین مصنف را به مولف تنزل داده است. یعنی من گمان می کنم که اگر اسم این کار را تصنیف بگذاریم در فصل دوم به تالیف تنزل پیدا کردیم .

ضیاء آذری ادامه داد: علمیت فصل دوم از ناحیه دیگری هم آسیب دیده و آن ورورد بی محابا به عرصه وسیع و ژرف بلاغت است. لذا من با توجه به اینکه نویسنده محترم را در کلام جدید و قدیم فوق العاده علاقمند و مسلط می شناسم روا بود که در پی بحث جدی و چالشی وحی در فصل اول، به فصل دوم که با عنوان قرآن نامگذاری کردند وارد یک موضوع مهم دیگری هم می شدند و آن بحث اقتضای حال است یعنی با توجه به اینکه زمان نزول قرآن سپری شده و الان قریب 15 قرن ما با زمان نزول فاصله داریم و آنجایی که بحث رسایی و شیوایی را بحث می کنند باید به بحث اقتضای حال دامن می زنند و نباید آن را رها می کردند.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: در فصل سوم با عنوان تفسیر؛ آمیزه ای از تعاریف و تعابیر کلیدی می بینیم که ما را به یک نکته مهم در متون مقدس رهنمون می کند. نویسنده کتاب با هنرمندی و مهارت این مطالب را کنار هم آوردند و تحلیل شایسته ای را هم ارایه کردند و من همان قدر که در فصل دوم قانع نشدم از فصل اول و سوم عمیقا لذت بردم و گمان می کنم که این فصل یکی از منابع قابل استفاده در آموزش و پژوهش در سطح کشور است.

ضیاء آذری اظهار داشت: در فصل چهارم حقیقتا من هدف نویسنده را از نگارش آن  را متوجه نشدم. از آنجا که ایشان  تفسیر را بدون وابستگی به کلام معصوم ناکافی می دانند ، نمیدانم چرا تا این اندازه احتیاط به خرج دادند و در فصل چهارم با عنوان سنت تصریحی نسبت به این مطلب نفرمودند که نفسیر بدون وابستگی به کلام معصوم ناکافی است؟ ولی بعد که فصل پنجم مطالعه را می کنیم که قطعا از ضروریت های زیست ماست می شود دریافت که حجیت کلام معصوم چه جایگاهی در عقاید اسلامی و مبانی فهم کلام خدا دارد. نتیجه ای که می خواهم بگیرم این است که هیچ ضرورتی نداشت فصل مستقلی به نام سنت اختصاص پیدا کند مگر مصلحتی در کار باشد.

این کارشناس مذهبی در ادامه سخنان گفت: به علاقمندان کتاب "مبانی فهم کلام خدا" توصیه می کنم که اگر خواستید گزارشی از کتاب را بخوانید به صفحه 235 مراجعه کنید و اگر زمان کافی نداشتند و خواستید خلاصه ای از کتاب را مطالعه کنند حتما به فصل پنجم مراجعه کنند.

ضیاء آذری در پایان با بیان نکاتی در مورد روش تحقیق کتاب، ادامه داد: در نوع روش تحقیق این کتاب ارزشمند چند نکته را بیان می کنم: یکی درباره ارجاعات کتاب است. امروزه ارجاعات در مقالات غالبا درون متنی و در کتابها پا صفحه ای است اما ارجاعات پایان فصلی که در این کتاب اتفاق افتاده قدری خواننده را به زحمت می اندازد و گمان می کنم در رسانه مکتوب نباید اختیار و انتخاب را از خواننده گرفت زیرا فلسفه ارجاعات پایان فصلی این است که خواننده فعلا متمرکز بر متن باشد نه بر حاشیه.

وی افزود: من اگر جای نویسنده کتاب بودم ارجاعات را پا صفحه ای می کردیم نه پایان فصلی. و نکته دوم اینکه در فهرست منابع می بینیم که ترتیب الفبایی برای نام مشهورتر مولف در نظر گرفته شده اما نام کتاب برجسته شده است. حق این است که اگر نام مولف یا نام کتاب برجسته می شود الفبای ترتیب هم حسب همان ترتیب باشد.

وی همچنین از استحکام استدلالهای کتاب در فصل پنجم و اول و سوم تمجید کرد و آنرا شایسته این دانست که در مراکز مختلف پژوهشی و آموزشی تدریس شود.

در پایان مراسم با حضور نویسنده، کارشناس مدعو و جمعی از مدیران انتشارات سروش از کتاب رونمایی به عمل آمد.