نام کتاب: قهرمان و دريا (الگوهای آشوب در اسطوره های باستانی)

نویسنده: دانلد اچ. ميلز

مترجم: آرتميس و افشین رضاپور

ناشر: ققنوس

سال چاپ: ۱۳۹۳

تعداد صفحات: ۲۳۲

قیمت: 11هزار تومان

فرهنگ امروز: بسياري از اسطوره‌هاي باستاني خاور نزديك از نبرد قهرمان با اهريمن آب يا ايزد آب سخن مي‎گويند. اين ايزدان غالباً مظهر آشوب ازلي يا پيش كيهاني هستند و پيروزي قهرمان بر هماورد آبي خويش- رودخانه يا دريا- نماد آفرينش يا باز آفريني كيهان است. كتاب قهرمان و دريا به قلم پروفسور «دانلد. اچ. ميلز» و با ترجمه آرتمیس و افشین رضاپور پژوهش مهمي است كه اعتقاد دارد اسطوره‌هاي نبرد قهرمانانه با هماوردهاي آشوبناك چگونه روايت‌هاي پهلواني باستان را شكل مي‌بخشند و تحت تأثير قرار مي‌دهند. به ويژه، شيوه‌هاي عمل اين الگوي اسطوره‌اي در پاسخ به نيازهاي فرهنگي، دغدغه‌هاي مذهبي و جهان‌بيني مخاطبانش بررسي مي‌شود. با در نظر گرفتن وجوه اشتراك مضامين اسطوره‌اي در فرهنگ‌ها و سنن ادبي مختلف، مي‌توان همگرايي‌ها و تفاوت‌ها را شناسايي كرد و از اين طريق به فهم كامل‌تري از تأثير متقابل و بي‌نظير سنت‌هاي متفاوت اسطوره‌اي در خاور نزديك باستاني و انديشه يوناني رسيد.

میلز در كتاب حاضر درباره يك كهن الگوي عمده اسطوره‌اي (mythologem) بحث مي‌كند و تصويري روشن درباره درگيري قهرمان با نيروهاي آشوب، به ويژه نيروهاي آب كه در داستان‌هاي «گيلگمش» و «آخيلوس» آمده است، ارائه مي‌كند. او مضمون آشوب آب را براي بررسي رويارويي قهرمانانه با انواع ديگر آشوب نيز بسط مي‌دهد.

تحقیق میلز ابتدا با دریافت معروف الیاده از اسطوره در مقام امر کیهانی و حواشی‎اش و با تقسیم فضا و زمان به دو امر قدسی و عرفی شکل می‎گیرد. این نگرش بر کاربرد هوشمندانه‎ای از تئوری مناسک پایه‌ریزی شده است. مشخصه تحقیق حاضر تضادهای ساختاری عمدتا میان آشوب و نظم است. از آنجایی که رویکرد نویسنده کارکردی نیز هست پرداختن به اسطوره به خطر کردنی بلندپروازانه تبدیل می‎شود. میلز در موخره قویا بر همانندی میان کوشش برای درک جهان از طریق علم مدرن، آشوب شناسی و تلاش‎های اسطوره‎پردازان باستانی تاکید می‎ورزد. بنابراین الگوهای باستانی چندان هم باستانی نیستند بلکه جهانی و جاودانه‎اند.

میلز در آغاز کار واژه‎های مهم تحقیق خود را به روشنی تعریف می‎.کند بحث همواره به شکل دقیقی مطرح می‎شود. متن خوشخوان است. جملات یکدست و همواره خوش ساخت و روانند. به نظر می‎رسد این کتاب حاصل سال‎ها تدریس متون منتخب و نیز نتیجه اندیشیدن عمیق او درباره این متون بر مبنای یک نظریه است. تعلیقات و کتابنامه اثر هرچند روزآمد است اما فراگیر نیست. با این همه اهل فن و دانشجویان می‎توانند از این کتاب چیزها بیاموزند.