به گزارش فرهنگ امروز به نقل از فارس؛ سیدرضا صالحی‌امیری در دیدار با امام‌جمعه شیراز اظهار کرد: ما به عنوان دولت سند می‌دهیم و هر شرطی را قبول کرده و امضا می‌دهیم که امانت‌داری کتب خطی مردم را انجام دهیم تا بتوانیم از این کتب نسخه دیجیتالی تهیه کنیم؛ البته در سند ذکر می‌شود که این نسخه متعلق به آقا یا خانم فلان است.

وی افزود: مجموعه سازمان اسناد مجموعه نفیسی است که از نظر معنوی از ذخائر بانک مرکزی ارزشمندتر محسوب می‌شود و گاه به سبب مناقشات سیاسی و بحث‌های اقتصادی، هدفمندی و قیمت نخود و لوبیا این عرصه عظیم فرهنگی مورد غفلت قرار می‌گیرد.

مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور ادامه داد: حدود 320 هزار جلد نسخ خطی کشور شناسایی و فهرست‌نگاری شده است و کتاب فهرست نسخ خطی شناخته‌ شده ایران تدوین‌ شده که فهرست موضوعی اعلام و نویسندگان به همراه خلاصه کتب را در خود جای داده است.

صالحی‌امیری اضافه کرد: مجموعه نفیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی شامل 38 هزار جلد نسخه نفیس خطی بوده و قدیمی‌ترین نسخه ما «هفت رساله» با 1014 سال قدمت است.

این مسئول خاطرنشان کرد: در مجموعه خود نسخی داریم که بی‌نظیر است و از آن جمله کتاب ملاصدرا و شیخ بهایی نوشته شده به دست خود آنان موجود است.

وی ادامه داد: قرآنی داریم که در دوره قاجار توسط 30 خطاط در زمان 10 سال با چهار کیلو طلای ناب نگارش شده و با رایانه نمی‌شود مشابه آن را خلق کرد که در 570 صفحه آن تذهیب کار شده و طلای ناب آن از کوه‌ها آورده شده است و با صمغ مخلوط و استفاده شده که به طور قطع برآورد قیمت آن ممکن نیست و خط آن حتی زیباتر از عثمان طه است.

مشاور رئیس‌جمهور ادامه داد: کتاب پزشکی جرجانی به زبان فارسی در مجموعه ما نگهداری می‌شود که متعلق به 800 سال قبل است و یک‌هزار و 700 بیماری و درمان آن را تشریح می‌کند؛ این امر قدمت پزشکی ما را نشان می‌دهد در حالی که طب در غرب بیش از 400 سال عمر ندارد.

وی افزود: نمونه ارزشمند دیگری که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی نگهداری می‌شود کتاب نجوم از قطب‌الدین شیرازی 800 سال قدمت دارد و کسوف و خسوف را تشریح می‌کند.

این مسئول ادامه داد: این مجموعه بسیار ارزشمند است اما حدود 400 هزار نسخه خطی در خانه‌های مردم بوده و برای ما قابل ‌دسترسی نیست.

صالحی‌امیری تصریح کرد: یک میلیون نسخه کتب خطی حوزه تمدن اسلامی در هند و پاکستان و نیم میلیون نسخه در آسیای میانه وجود دارد و این کتاب‌ها در شرایط نامناسب در خانه‌ها یا در گونی نگهداری می‌شود.

به گفته وی، متوسط عمر نگهداری کتاب‌های نفیس در منازل 50 سال است و 43 نوع قارچ و موریانه آن را از بین می‌برد اما با تدابیر کتابخانه ملی حداقل 400 سال این کتاب‌ها قابل نگهداری است که با انجام کارهای علمی و استفاده از خلأ، تزریق گاز و قارچ‌کشی انجام می‌شود.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی یادآور شد: در مجموعه ما 34 هزار نسخه سنگی، 2 میلیون و 700 هزار جلد کتاب و پنج میلیون نسخه نشریه از 163 سال قبل وجود دارد و چند میلیون نقشه، آلبوم، میکروفیلم و میکروفیش در این مجموعه گرانبها موجود است.

وی افزود: آثار ارزشمندی از سفر 25 روزه رضاشاه به ترکیه در این مجموعه وجود دارد که می‌تواند بیان‌کننده سیر استحاله وی در فرهنگ غرب باشد و امروز که در ترکیه دوباره گرایش به اسلام در نزد مردم در حال رشد است می‌توان با چاپ و در اختیار قرار دادن این آثار ارزشمند و مانند آن، فرهنگ و تاریخ کشور را به جوانان معرفی کرد.

وی اظهار کرد: کار چندانی برای انتقال این مجموعه میراث معنوی که حافظه ملی و حتی حافظه جهانی بوده، انجام نشده است.

صالحی‌امیری اضافه کرد: ما اسنادی از 700 سال قبل داریم که نقش روحانیت و بسیاری مسائل تاریخی دیگر را بیان می‌کند یا این که دست‌خط‌های بسیار زیبایی از علما وجود دارد که می‌تواند بیانگر نقش اسلام در توسعه فرهنگ این کشور باشد.

این مسئول خاطرنشان کرد: دست‌خط ارزشمندی که علما بر روی کاغذی رول‌مانند و ظریف نگاشته‌اند و قرآن عمامه‌ای که برای حفاظت زیر عمامه قرار می‌داده‌اند و به علت ظرافت حتی با ابزار امروزین به سختی قابل خواندن است و پوست و کاغذی که این آیات بر آن نگاشته شده و تا به امروز دوام آورده، همه و همه نشانگر عشق این افراد به دین و انگیزه‌های والای آنان است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ادامه داد: حجم بزرگی از پرونده‌های قضایی دوران پهلوی وجود دارد که گاه فردی برای نداشتن تصدیق دوچرخه احضار شده است.

وی تصریح کرد: 98 درصد نسخ خطی ما مربوط بعد از اسلام است و نشان می‌دهد که اسلام به فرهنگ و دانش این کشور خدمت بسیاری کرده و مناسب است این‌ها به جوانان معرفی شود تا بدانند وارث چه تمدن عظیمی هستند.

مشاور رئیس‌جمهور افزود: نقشه برای تقسیم آب زاینده‌رود بوده که دبی آب هر قصبه را به طور دقیق مشخص کرده؛ این کار امروز برای وزارت نیرو بسیار مشکل است که نشان می‌دهد 500 سال قبل نظام توزیع عادلانه آب داشته‌ایم.

*هزینه خریداری کتب خطی تأمین شود

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی افزود: نسخه مجمع‌البیان طبرسی با دست‌خط خود وی را از عراق برای فروش آوردند و 550 میلیون تومان قیمت‌گذاری کردند که ما توان خرید نداریم و در بیرون آن را پنج برابر این قیمت می‌خرند.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به محدودیت منابع دولتی بنا داریم با مراجع رایزنی کنیم و اجازه بگیریم که وجوهی را برای خرید کتب تأمین کنیم و کار دیگری که انجام می‌دهیم و روحانیون و ائمه جمعه می‌توانند در اطلاع‌رسانی آن به ما کمک کنند این است که مردم این اسناد را به ما امانت دهند؛ تعهد می‌دهیم با شرایط استاندارد در دما، نور و حرارت مناسب این نسخه‌ها را نگهداری کنیم تا منهدم نشود.

این مسئول با بیان این‌که برخی کتب در برخی ادارات با شرایط نا‌مناسب نگهداری می‌شود، تصریح کرد: تقویت اسناد، تقویت میراث دینی و ملی ما است چرا که بیش از 98 درصد آثار ما مربوط به بعد از اسلام است.

صالحی‌امیری اظهار کرد: در این زمینه رژیم صهیونیستی در راس و بعد انگلیس و اروپائیان با قیمت گزاف این کتاب‌ها و نسخه‌ها را می‌خرند و ما نیز باید برای نگهداری از میراث معنوی خود اقدام جدی‌تری انجام دهیم.

وی ادامه داد: در اسپانیا در زمان برگزاری اجلاس جهانی آرشیوها، کتابخانه خطی و کتابخانه اسلامی مادرید را بازدید کردیم که یک‌ میلیون جلد کتاب اسلامی دارد و در کلیسایی که قبلاً مسجد بوده عظمتی از نسخ خطی حوزه تمدن اندلس را جمع کرده‌اند و 600 هزار نفر در سال بازدیدکننده دارند و از هر بازدیدکننده 20 یورو پول می‌گیرند.

صالحی‌امیری خاطرنشان کرد: کتابخانه ملی فرانسه در بخش کتاب‌های خطی 2 هزار و 600 جلد کتاب نفیس فارسی دارد و با اشتیاق این موارد را خریداری و نگهداری می‌کند.

وی اضافه کرد: اگر بخواهیم تاریخ درستی از اسلام به نسل فعلی ارائه دهیم باید این نسخه‌ها را جمع کنیم که گاه یک عالم اسلامی 100 تا 150 جلد کتاب نوشته و این موضوع با محاسبه زمان و عمر نمی‌خواند و نشانگر اتفاقات ماورائی است که در گذشته افتاده و ما بی‌خبریم.

وی اضافه کرد: دست‌خط علمای اسلامی یکی از دیگری زیباتر بوده و باید به جوانانمان به طریقی بگوییم گذشته شما این است.

این مسئول گفت: این فرهنگ غنی دارد خاک می‌خورد و کالاهای بی‌ارزش فرهنگی غرب در جامعه ما رد و بدل می‌شود.

*فارس بدل سازمان اسناد و کتابخانه ملی در تهران است

صالحی‌امیری افزود: فارس در تعریف سازمانی ما بدل سازمان اسناد ملی تعریف ‌شده که از آنچه داریم نمونه‌ای در فارس مستقر شود تا اگر هر حادثه‌ای پیش آمد نسخه‌ای از آن در استان فارس وجود داشته باشد و در گذشت قرون حفظ شود، ضمن این‌که شیراز جنوب کشور را در این زمینه پوشش خواهد داد.

وی افزود: خانواده‌ای در تهران هست که نوه نخستین فرد تولیدکننده برق در این شهر بوده و حدود 12 هزار جلد کتاب نفیس و نسخه خطی ارزشمند دارند و خود وی بنا بود بیاید این موارد را وقف کتابخانه ملی کند که در روز مقرر فوت کرد.

صالحی‌امیری خاطرنشان کرد: ما کمیته‌ای برای خرید کتاب و نسخه خطی تشکیل داده‌ایم و از اعضای آن استاد سیدعبدالله انوار است که 20 جلد حاشیه بر کتاب شفای ابن‌سینا نگاشته؛ وی از خط‌شناسان ما است و هر کتاب را نگاه می‌کند با دقت می‌گوید این تقلبی است چون در دوره تیموری این رنگ وجود نداشته یا این خط نبوده است و کتاب دوره‌های تاریخ را می‌شناسد.

وی اضافه کرد: در کمیته‌ای که تشکیل داده‌ایم امثال این شخصیت‌ها نسخه‌ها را می‌بینند و قیمت‌گذاری می‌کنند.

مشاور رئیس‌جمهور تصریح کرد: در این زمینه می‌توانیم نسخه‌های این منطقه را به شیراز منتقل کنیم چون ساختمان و امکانات شیراز بعد از تهران استانداردترین است.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: آمادگی داریم از نسخ ملاصدرا و علمای فارس در این استان نمایشگاه برگزار کنیم و حتی اگر نسخه‌های خریداری شود می‌توان آن را در همین منطقه نگهداری کرد.

وی افزود: در فارس خانواده وصال را داریم که انسان‌های بزرگی هستند یا خاندان نی‌ریزی که بزرگ خاندان 67 قرآن در 64 سال نوشت و کور شد و دوباره با توسلی بینایی خود را بازیافت چند قرآن کتابت کرد و سپس فوت شد و دست‌خط نی‌ریزی بزرگ اکنون موجود است.

صالحی‌امیری خاطرنشان کرد: باید اهداگران کتاب‌های خطی تشویق شوند تا این کتب را به هر گونه که مایل هستند به سازمان اسناد بفروشند یا امانت دهند و ائمه جمعه و علما باید در این زمینه برای پاسداشت میراث معنوی کشور یاری‌گر ما باشند.