به گزارش فرهنگ امروز به نقل ازمهر؛ نشست تخصصی «بررسی چالش‌های رسانه‌های محلی در برابر رسانه‌های سراسری» صبح امروز چهارشنبه با حضور جمعی از فعالان رسانه‌های محلی در محل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌های معاونت مطبوعاتی برگزار شد.

دکتر محمد سلطانی‌فر مدیر کل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها در‌آغاز این نشست ضمن اشاره‌ای مختصر به شش نشست تخصصی این دفتر طی هفت ماه گذشته مضوع جلسه هفتم را تشریح و اعلام کرد: نشست آینده ما در خصوص واگذاری رسانه های دولتی به بخش خصوصی خواهد بود که این مسئله هم از معضلات جدی رسانه‌ها محسوب می شود.

سلطانی‌فر در تشریح نشست امروز گفت: موضوع رسانه های محلی و تقابل منافع آنها با رسانه‌های سراسری یکی از معضلات همیشگی رسانه‌های این حوزه بوده است.

وی افزود: اینکه محلی‌گرایی تا چه اندازه می‌طلبد که از مسائل ملی و جهانی دور باشیم و اینکه فضا تا چه اندازه آماده است تا رسانه‌های ما نگاه ملی و محلی داشته باشند از سوالاتی است که به شدت باید نسبت به آنها حساس بود. اینکه رسانه‌های محلی چگونه می‌توانند روی پای خود بیایستند هم از دیگر مسائل در این زمینه است.

سلطانی‌فر در ادامه درباره مهمانان حاضر در نشست هم گفت: اتحادیه‌ای شکل گرفته که حدود 400 عضو دارد و جمع شده‌اند تا مسائل و معضلات نشریات محلی را منعکس کنند و امروز نمایندگان این اتحادیه با ما همراه هستند.

مطبوعات محلی جنبه هویت بخشی دارند

دکتر محمد مهدی فرقانی عضور هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نخستین سخنران این نشست بود که با ابراز خوشحالی از فعالیت اتحادیه مطبوعات محلی تإکید کرد: قطعا یک تشکل مدنی می‌بایست پیگیر مسائل رسانه‌های محلی باشد تا بخشی از مشکلات به صورت کوتاه مدت حل شود. ما به صورت تئوری به مسائل می‌پردازیم و از آن عبور می‌کنیم اما در مسائل اجرایی و عملی آنها که با گوشت و پوست درگیر این مسائل هستند در این زمینه ارجح از ما هستند.

فرقانی ادامه داد: آشنایی بنده با مطبوعات محلی به بیش از 40 سال پیش باز می‌گردد. در سال 51 و 52 که در کیهان کار ما با مطبوعات محلی آغاز شد چه به شکل ارتباط با خبرنگاران کیهان در استان‌های مختلف و چه در قالب سفر به شهرستان‌ها در جریان فعالیت این رسانه‌ها بودم. در سال 69 هم که مرکز مطالعات رسانه در همین مکان شکل گرفت و در گام نخست به این نتیجه رسیدیم که مطبوعات محلی نیاز به آموزش دارند. در آن مقطع هم به عنوان مدرس به خیلی از استان ها سفر کردم. زمانی هم که اینجا مسئولیت داشتم یکی از اولویت‌های بنده به گواه کارنامه ام رسیدگی به مطبوعات محلی بود.

وی افزود: در دانشگاه هم خیلی دانشجویان را تشویق می کنم که پایان نامه های خود را به سمت نشریات محلی ببرند.

فرقانی تصریح کرد: مطبوعات محلی به تبع تحولات تکنولوژیک در حوزه رسانه، دچار تحول مفهومی و کاکردی شده‌اند که باید هم می‌شدند. دیگر نمی توان نگاه سنتی به مطبوعات محلی داشت. در مقطعی در شهرستان‌ها انتشار یک روزنامه باعث هویت شهر و برای اهالی غرور انگیزبود. هنوز هم اینگونه است و مطبوعات محلی جنبه هویت بخشی دارند که جنیه مهمی است. به گونه ای باید عمل کنند که این حس غرور را نگهدارند و حتی تقویت کنند.

وی در ادامه گفت: با تمام این مسائل یادمان باشد از آن دوره فاصله گرفته‌ایم و تکنوژی ارتباطات به سرعت برق و باد رشد داشته و بچه‌های ما بیش از ما به اخبار و اطلاعات دسترسی دارند اما حلقه گمشده‌ای وجود دارد که مطبوعات محلی باید به دنبال آن باشند. آن استخراج نیازها و اولویت‌های توسعه محلی و ارائه آن به مسئولان است.

مطبوعات محلی نمی‌توانند با سراسری‌ها رقابت کنند

فرقانی تأکید کرد: مطبوعات محلی با سازوکاری که داشته و دارند، هرگز نمی‌توانند با مطبوعات سراسری رقابت کنند. چه از منظر خبر چه از منظر گزارش‌نویشی. مزیت نسبی مطبوعات محلی پرداختن به مسائل محلی است که مطبوعات سراسری نسبت به آن غفلت دارند و آنچه آن‌ها را متمایز می‌کند نزدیک شدن مطبوعات محلی به شکل و شمایل مطبوعات سراسری نیست. نقطه قوت این مطبوعات تفاوت و تمایز از مطبوعات سراسری است. اگر بخواهند نسخه ای ضعیف از یک رسانه سراسری باشند دیگر دلیل وجودی ندارد.

وی افزود: معتقد نیستم عصر رسانه‌های کاغذی به سر آمده اما در همه جای جهان شاهد افت تیراژ نسخه‌های کاغذی هستیم و دلیلش هم دسترسی به نسخه‌های دیجیتال است. درست که نسخه‌های چاپی هنوز کارکرد خود را دارند. با این وجود دیگر نباید انتظار تیراژ چند ده هزارتایی از نشریات محلی و سراسری داشت. بگذریم که افت امروز تیراژ روزنامه‌ها تنها به دلیل رشد تکنولوژی و سایبر نیست اما بالاخره این اتفاق افتاده است.

نسخه‌های دیجیتال جای نسخه‌های چاپی رسانه‌ها را نمی‌گیرد

فرقانی با تأکید بر اینکه «روزنامه‌نگاری تاریخ روزمره یک کشور است» گفت: به همین دلیل نسخه‌های چاپی همچنان سندیت دارد و نسخه دیجیتال نمی تواند جای آن را بگیرد. حالا اگر قرار است مطبوعات محلی به اولویت ‌های توسعه‌ای خود بپردازند چند پیش شرط لازم دارند. یکی از آنها انجام حرفه‌ای کارها و خروج از حالت آماتور است.

وی افزود: بخش اعظمی از نشریات محلی ما چه به لحاظ فرم و چه به لحاظ محتوا شکل و شمایلی به شدت آماتور دارند که این باعث افت اثرگذاری آن می شوند. خواهی نخواهی آنها در میز رقابت با مطبوعات حرفه‌ای سراسری قرار دارند. البته می‌دانیم رویکرد حرفه‌ای هزینه دارد اما با مدیریت خوب می‌توان هزینه‌ها را مدیریت کرد و خروجی با کیفیتی فراهم آورد.

فرقانی ادامه داد: نکته دوم استقلال نسبی است. متأسفانه بسیاری از مطبوعات محلی ما علی‌رغم اینکه خوشبختانه غیردولتی هستند، اما عملا خود را وابسته به دستگاه‌ها و نهادها می‌‌کنند. مطمئنم دلیل اصلی این مسئله ضعف بنیه مالی است اما یادمان باشد جلب این حمایت ها به قیمت از دست رفتن استقلال حرفه‌ای آنها است و مطبوعات را به بولتن محلی تقلیل می دهد.

رسانه‌های سراسری کمتر گرایش به نیروهای آموزش دیده دارند

وی افزود: فقر نیروی انسانی هم مشکل دیگری است که این رسانه‌ها را تهدید می‌کند. بخشی شاید مسئله اقتصادی باشد اما بخش دیگر آن حتما مدیریتی است. ما نمی‌دانیم دانشجویان را برای چه تربیت می‌کنیم؟ تنها برای رسانه‌های سراسری؟ آنها که آنقدر سیاسی شده‌اند که بیشتر به دنیال سیاسی‌ها هستند گرایش کمتری به نیروهای آموزش دیده دارند اما رسانه های محلی بیشتر می‌توانند از این ظرفیت استقاد کنند.

فرقانی ادامه داد: کسی که در یک رسانه کار می کند باید این حس را داشته باشد که مدیران بالای سرش کاربلد هستند و می‌توانند چیزی به او بیاموزند. این مستلزم این است که مدیران رسانه هم به فکر ارتقا خود باشند و لااقل مطالعه داشته باشند.

وی تأکید کرد: نکته آخر هم اینکه باید تولیدکننده باشید نه مصرف‌کننده. تحلیل محتوای اکثر پایان‌نامه‌های دانشجویی درباره رسانه‌های محلی نشان می دهد بالای 90 درصد محتوای رسانه‌ای محلی ما کپی پیس است. اگر اینگونه باشد فلسفه وجودی اینها زیر سوال است. گذشت دورانی که خبرگزاری واسطه بود، امروز هر خبرگزاری خود یک رسانه است. به همین دلیل مطبوعات محلی نمی‌بایست مصرف کننده صرف باشند. تنها مزیت نسبی مطبوعات محلی همین تولیدات محلی می‌تواند باشد اما متأسفانه امروز شاهد کار خلاقانه در رسانه های محلی نیستیم.

پس از سخنان دکتر فرقانی نمایندگان اتحادیه مطبوعات محلی به طرح دیدگاه‌های خود در این زمینه پرداختند.