به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایسکانیوز؛  مراسم رونمایی از کتاب «رودررو با اصغر فرهادی» بازتاب گسترده ای در رسانه ها داشت اما گاهی زمزمه هایی گلایه آمیز از نبودن اصغر فرهادی در برنامه شنیده میشد. همین مسئله باعث شد با شهلا لاهیجی؛ گفتگویی ترتیب بدهیم تا به عنوان ناشر کتاب «رودررو با اصغر فرهادی» از کلیت برگزاری برنامه و گلایه هایی که اهالی رسانه از عدم حضور  فرهادی در برنامه داشتند، برایمان بگوید. در ادامه ماحصل این گفتگو را می خوانید:

فیلم «درباره الی...» مرا به یاد ادبیات دوران جنگ جهانی دوم انداخت

به گمان من برنامه رونمایی از کتاب «رودررو با اصغر فرهادی» که آقای اسماعیل میهن دوست آن را ترتیب داده بود، برنامه ی خوب و جذابی شده بود. این کتاب به نوعی برخوردِ نظری با سازنده ی اثری است که به عنوان اولین سینماگر ایرانی موفق به گرفتن جایزه اسکار شده است. اینکه «اسکار» اعتبارش بیشتر است یا «کن» یا سایر فستیوال ها مثل «ونیز»، موضوع بحث ما نیست؛ اما می دانیم پربیننده ترین برنامه فستیوال های سینمایی، «اسکار» است که همه مردم منتظر نتیجه اش هستند. شاید خیلی ها تصور کنند اسکار نتیجه ی نظراتِ یک گروه محدود است اما اینطور نیست. نظرات جمع کثیری در برنامه اسکار و در انتخاب بهترین ها درنظر گرفته می شود. شایعه ای وجود دارد مبنی بر اینکه اسکار یک انتخاب سیاسی است و مرتبط با جوِ روز. این تصور اشتباهی است. شاید جایگاه کشوری که در طول یکسال گذشته در افکار عمومی بیشتر مطرح بوده، در خاطر کسانیکه قرار است درباره فیلم ها قضاوت کنند، تاثیرگذار باشد، اما اینگونه نیست که دولتی دستور بدهد تا جایزه اسکار به چه کسی و از چه کشوری داده شود. این نوع نگاه به ماجرا، نگاه توطئه است. نگاهی که متاسفانه به همه چیز داریم. من خیلی از آثار آقای اصغر فرهادی را دیده ام؛ اما صرفا به عنوان یک تماشاگر. فیلم «رقص در غبار» را علیرغم تاریکی و سیاهیِ اثر (بخصوص من که فوبیای مار هم دارم) به لحاظ انتخاب موضوعی جدا از موضوعات روز و وجودِ نوعی یگانگی در اثر دوست داشتم.


خیلی ها آقای فرهادی را بعنوان کسی که فیلم هایی در ارتباط با طبقه  متوسط جامعه ساخته، نماینده  طبقه متوسط جامعه می دانند. و فیلم «چهارشنبه سوری» که یکی از همین آثار است، سوژه  جالبی داشت که در زمان خودش به نقد گذاشته نشد و بحث های ناگفته  زیادی درباره اش ماند. اما فیلم مورد علاقه ام «درباره الی ...» بود که به لحاظ داستان پردازی، جذاب و متفاوت بود. داستان این فیلم مرا به یاد ادبیات دوران جنگ جهانی دوم می انداخت. در آثار ادبی اروپا که مختص به اتفاقاتِ جنگ جهانی دوم نوشته شده اند، درگیری افراد با خودشان مشهود است. در آثار برخی نویسندگان دیده می شود که شخصیت ها در یک بزنگاه فکری قرار میگیرند و در این بزنگاه، آن رویِ دیگرِ ظاهرِ همیشگی آدمها نمایان می شود و آنچه در ناخودآگاه ذهنشان وجود دارد، بروز میکند.

من ناشر آثار سینمایی نیستم

ما این کتاب را صرفا بعنوان یک اثر مکتوب چاپ کردیم، نه صرفا یک اثر سینمایی. من ناشر آثار سینمایی نیستم. این تصوری است که در مردم وجود دارد. کارهای آقای بیضایی را چون به غنای فرهنگی کشور و به آموزش کسانیکه در این راه هستند کمک میکند، منتشر می کنیم.
باید از آقای ملکی و مدیر خانه سینما تشکر کنم. برنامه جذابی بود و انتخاب خوبی برای کسانیکه درباره کتاب حرف زدند، شده بود. با آقای طوسی از فیلم «زیر پوست شهر» آشنا شدیم و یکی از حاضران در برنامه های گفتگوی ما بودند. و آقای امیر اثباتی با تخصص و دقت زیاد، طراحی کتاب «زیر پوست شهر» را انجام داد و کتاب نفیسی منتشر شد. شاید کتاب «رودررو با اصغر فرهادی» کتاب نفیسی نباشد. چون زمان کوتاهی بعد از پایان نگارشِ مطالب و ویرایش، منتشر شد. و چون آقای میهن دوست زمان را برای رونمایی کتاب خریده بود، درنتیجه کتاب در زمان کوتاهی چاپ شد. این زمان آنقدر کوتاه بود که حتی خودمان وقتی کتاب برای عرضه آماده شد، باور نمی کردیم که در این زمانِ کوتاه آماده شده باشد.

بیانِ بلاتکلیفیِ طبقه ی متوسط جامعه در آثار ادبی و سینمایی

بغیر از من، آقای طوسی و خانم سوسن شریعتی هم صحبت کردند. خانم شریعتی زوایای دیگری را باز کردند که برایم آموزنده بود و آقای طوسی هم از کامل نبودن کتاب گفتند. بخصوص از آثار قبلیِ آقای فرهادی که بیشتر قابل بحث بود مثل «شهر زیبا»، «رقص در غبار»، «چهارشنبه سوری» و ...
صحبت های فوق العاده جذابی درباره اثر، فیلمساز، و درباره نمایش و بیانِ بلاتکلیفیِ طبقه ی متوسط در آثار ادبی و آثار تصویری و صحنه ای شد که نمونه ی بارزش، فیلم «جدایی نادر از سیمین» است. من وقتی این فیلم را دیدم برداشتم این بود که هدف اقای فرهادی پرداخت به معضل دروغ در جامعه است؛ دروغ هایی که از سر حسن نیت و دروغ هایی که از سر سوءنیت گفته می شوند. کسی در جایی نوشته است که خداوند این سرزمین را از دروغ حفظ کند. متاسفانه ما دروغگویان قهاری هستیم و در جهت منافع خودمان یا دیگران به راحتی دروغ می گوییم. قصد ندارم بحث اخلاقی کنم اما چیزی که در تاریخ سه هزارساله ی ما و در گفتمان های تاریخیِ ما عنوان می شود، درد ایرانی است. چه طبقه ی متوسط، چه طبقه ی پایین جامعه، چه معتقد دینی، و ... همه دروغ می گوییم. تا جایی که رئیس جمهور ممکلت هم از این وضع گلایه میکند و می گوید که چرا دروغ می گوییم. ایشان هم از این وضع گلایه میکنند و نگرانند که این بلا از سر ما مرتفع نشود.

گله مندی از عدم حضور اصغر فرهادی در برنامه

خیلی ها در حین برنامه از نبودن آقای فرهادی گله مند شدند. دلیلِ این گله مندی را متوجه نشدم چون ما داشتیم درباره کتاب حرف می زدیم و قطعا حضور نویسنده  کار، یعنی اقای میهن دوست الزامی بود که در سالن هم حضور داشتند. بعضی از عکاسان و خبرنگاران دلخور بودند و می گفتند که چرا اقای فرهادی در برنامه  رونمایی از کتابِ خودشان با خانواده شرکت کردند اما در این برنامه حضور ندارند. اینگونه نباید مقایسه کرد. در برنامه رونمایی از کتاب اقای فرهادی، ایشان در جایگاه نویسنده ی اثر حضور داشتند. در این برنامه هم نویسنده ی کتاب که آقای میهن دوست بود، حضور داشت. به همین خاطر شخصا از نبودن ایشان احساس خلا نکردم.

من برای حضور اقای فرهادی در برنامه قولی نگرفته بودم

گفته شده که ما در سایت روشنگران، خبر رونمایی را با حضورِ اصغر فرهادی اعلام کردیم. باید بگویم که اشاره  ما به حضور اقای فرهادی در برنامه، صرفا به این خاطر بود که آقای میهن دوست براین قول و نظر بودند که ایشان در برنامه شرکت میکنند. اینچنین به ما گفته شد و ما هم در سایت روشنگران انعکاس دادیم. وگرنه من برای حضور ایشان در برنامه، قولی نگرفته بودم. حضور ایشان مربوط به من نبود. اگر بخاطر اعلامِ خبری که در سایت روشنگران منتشر کردیم، سوءتفاهمی ایجاد شده از خبرنگاران که بیشترین شکایت را از نبودن اقای فرهادی داشتند، عذرخواهی میکنم.

حتی یک نفر هم بخاطر نبودنِ آقای فرهادی از سالن بیرون نرفت

درمجموع فکر میکنم برنامه ی جذابی بود و همه ی حاضرانِ در برنامه با شادی و لذت، تمامیِ برنامه را دنبال کردند و حتی یک نفر هم بخاطر نبودنِ آقای فرهادی از سالن بیرون نرفت. آقای فرهادی هم اگر با محتوای کتاب مشکلی دارند باید با آقای میهن دوست صحبت کنند. ضمن اینکه مسئولیت ویرایش کتاب را اقای میهن دوست شخصا به عهده گرفته بودند و از ما خواستند تا بدون کم و کاست آن را منتشر کنیم. و درصورتیکه آقای فرهادی با کیفیت کار مشکل دارند اگر با ما صحبت کنند علل فنی را توضیح میدهیم. باقیِ محتوا را هم ما مطلقا دخالتی نداشتیم.