به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر، جدیدترین شماره فصل‌نامه علمی پژوهشی «خانواده و پژوهش» به صاحب امتیازی پژوهشگاه «مطالعات آموزش‌وپرورش» و سردبیری دکتر شکوه نوابی­ نژاد منتشر شد. بیستمین شماره اين نشریه که حاصل فعالیت مشترک پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش (پژوهشکده خانواده و مدرسه) و انجمن مددکاری اجتماعی ایران است در ۱۴۴ صفحه منتشر گردیده و شامل هفت مقاله پژوهشی و پیمایشی می‌شود.

از جمله مقالات این شماره که به معضلی مبتلابه و فراگیر پرداخته، مقاله «رابطه بین اعتیاد به اینترنت با تعارض نوجوان با والدین، حمایت اجتماعی ادراک ­شده چندبعدی و شادکامی» است که نویسندگان آن دکتر سیمین حسینیان، الناز انسرودی، فاطمه صالحی و فرشته مؤمنی می‌باشند.

این پژوهش رابطه بین اعتیاد به اینترنت با تعارض نوجوان با والدین، حمایت اجتماعی ادراک‌شده چندبعدی و شادکامی را در پسران مقطع سوم راهنمایی در سال تحصیلی۹۳-۱۳۹۲ شهر تهران بررسی کرده است. در این پژوهش آزمودنی­ها ۶۰ نفر از دانش­ آموزان پسر مقطع سوم راهنمایی شهر تهران بودند که به شیوه نمونه­ گیری تصادفی خوشه­ ای انتخاب شدند. ۳۰ نفر معتاد به اینترنت و ۳۰ نفر سالم با هم مقایسه شدند. در این پژوهش از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ، پرسشنامه حمایت اجتماعی ادراک­ شده چندبعدی، پرسشنامه شادکامی آکسفورد و پرسشنامه تعارض نوجوان با والدین استفاده شده است.  

این پژوهش بین شادکامی و اعتیاد به اینترنت تفاوت معناداری نیافته و نیز به این نتیجه رسیده است که هر اندازه تعارض نوجوان با والدین بیشتر بود، به همان اندازه گرایش به اعتیاد به اینترنت بیشتر مشاهده شد.

دیگر نتایج این پژوهش تأکید می‌کند بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده از سوی خانواده و اعتیاد به اینترنت دانش‌آموزان تفاوت معناداری وجود داشت؛ به شکلی که هر چقدر میزان حمایت اجتماعی ادراک‌شده از سوی خانواده بیشتر بود، اعتیاد به اینترنت کمتر دیده شد و از سوی دیگر، بین حمایت اجتماعی ادراک‌شده از سوی دوستان و افراد مهم زندگی با گرایش به اعتیاد به اینترنت در دانش‌آموزان تفاوت معناداری مشاهده نشد.

سایر مقالات مندرج در این شماره از نشریه «خانواده و پژوهش» عبارت ­اند از:

*رابطه معنویت والدگری با کیفیت ارتباط در خانواده و سرسختی روان­شناختی دانش‌آموزان: تعیین نقش واسطه­ای کیفیت ارتباط اثر دکتر محسن طالب‌زاده نوبریان، محمدسجاد صیدی، سیدحسین موسوی و محمدمهدی­ میرلو

هدف از این پژوهش مطالعه رابطه معنويت والدگری با كيفيت ارتباط در بين خانواده و سرسختی روان‌شناختی دانش‌آموزان بوده است. جامعه آماری این پژوهش دانش ­آموزان دبیرستان­های شهر زنجان و والدین­شان بوده‌اند. از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان استفاده شده است و نتیجه آن نشان می­دهد بین معنویت والدگری با کیفیت ارتباط در خانواده و سرسختی روان‌شناختی دانش ­آموزان همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد.

*رابطه مدل پنج­ عاملی شخصیت و عاطفه منفی با تعارض کار-خانواده در معلمان اثر دکتر جعفر حسنی، حسن رضایی جمالویی، الهام آقایی و مهدی طاهری

۲۰۰ معلم زن به‌صورت تصادفی از زنان شاغل شهرستان نجف ­آباد به‌عنوان جامعه آماری این پژوهش انتخاب شده­ اند و داده ­ها به روش پیرسون و رگرسیون مورد ارزیابی قرار گرفته است. پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که افزایش سطح روان‌رنجوری و عاطفه منفی و کاهش سطح برون‌گرایی باعث افزایش تعارض بین نقش­های خانوادگی و شغلی معلمان می­شود.

*اثربخشی شادکامی بر اضطراب، پیشرفت تحصیلی و ارتباط والد-فرزندی در دانش‌آموزان دختر تألیف دکتر خدابخش احمدی، دکتر عبدالله شفیع ­آبادی و مریم پورسینا

دانش‌آموزان نوجوان در دوره‌ای قرار دارند که يكی از تكاليف مهم کمک به انسجام شخصيت، بهبود روابط، رشد، پيشرفت شخصی و تحصيلی و کاهش نامالايمات در آن‌ها می‌باشد. تحقيق حاضر با هدف سنجش اثربخشی شادکامی و مثبت‌انديشی بر اضطراب، پيشرفت تحصيلی و ارتباط والد فرزندی در نوجوانان دختر انجام شده است.
این پژوهش شبه‌آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد و به این نتیجه رسیده است که مداخله به روش شادکامی و مثبت‌انديشی، بر مؤلفه‌های اضطراب آشكار، اضطراب پنهان و پيشرفت تحصيلی تأثير داشته است. هم‌چنين آموزش شادکامی بر ارتباط والد فرزند مادران مؤثر بوده، ولی بر رابطه والد-فرزندی پدران اثری نداشته است. با توجه به اين‌كه شادکامی به سادگی در زندگی قابل استفاده است به عنوان يك روش مناسب و اثربخش در کاهش اضطراب و افزايش پيشرفت تحصيلی معرفی می‌شود که ممكن است موجب بهبود روابط والد فرزندی نيز بشود.

*مقایسه اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر بخشش و امید بر اضطراب عمومی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران به کوشش دکتر شکوه نوابی ­نژاد و الهام ابراهیمی

این پژوهش با هدف اصلی مقایسه ميزان اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر بخشش و اميد بر اضطراب عمومی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران انجام پذیرفته است. جامعه آماری به سه گروه بخشش(مشاوره گروهی با تأکید بر بخشش)، امید (مشاوره گروهی با تأکید بر امید) و کنترل تقسیم شدند. نتیجه ­ای که پژوهشگران در این پژوهش به آن دست یافتند این است که میزان اثربخشی گروه امید در مقایسه با گروه بخشش در جهت کاهش اضطراب پس از گذشت زمان بیشتر بوده است.

*بررسی رابطه بین صمیمیت، بخشش و خودافشایی با رضایت زناشویی در بین معلمان متأهل اثر دکتر ناصر سراج خرمی، دکتر حسن حیدری و محمد منصوری

این پژوهش به منظور بررسی رابطه صمیمیت، بخشش و خودافشایی با رضایت زناشویی در بین معلمان آموزش و پرورش بخش شاوور از توابع شهرستان شوش صورت گرفته است. نمونه ­گیری به روش تصادفی در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته و برای گردآوری داده­ها، از پرسش‌نامه صمیمیت زناشویی، پرسشنامه سنجش بخشش در خانواده، پرسش‌نامه خودافشایی زناشویی و مقیاس رضایت زناشویی استفاده شده است. این پژوهش به این نتیجه رسیده است که بین صمیمیت و رضایت زناشویی و بخشش با رضایت زناشویی و خودافشایی با رضایت زناشویی رابطه معناداری وجود دارد.

*بررسی تأثیر آموزش راهبردهای مقابله­ای در کاهش میزان اضطراب مادران کودکان با طیف اتیسم اثر دکتر مهرناز آزاد یکتا

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای مقابله‌ای کارآمد در کاهش میزان اضطراب مادران کودکان با طیف اتیسم و با طرح پیش ­آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل انجام گرفته که مدت زمان آزمون، شش ماه به طول انجامیده است. جامعه آماری کلیه مادران دانش‌آموزان اتیسم را شامل می‌شود که در طی این دوره، جهت دریافت خدمات روان‌شناختی و شرکت فرزندشان درکلاس‌های بازی‌درمانی به کلینیک روان‌شناسی مراجعه کرده‌اند. برای اندازه ­گیری میزان اضطراب از آزمون کتل استفاده شده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که علائم اضطراب در آزمودنی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به‌طور معناداری کاهش یافته است اما پس از یک دوره ۴ ماهه مجدد میزان اضطراب گروه اول به خط پایه نزدیک شده است.