زینب کریمی
در نهمین کارگاه موسیقی" گوش تهران" استاد نصرالله ناصح پور به بررسی سیر ساختار ردیف موسیقی ایرانی پرداخت . او در این نشست با اشاره به یادگیری درست موسیقی توضیح می دهد:" آواز با شعر و موسیقی سروکار دارد. برای شناخت موسیقی ایرانی نیاز به شناخت ردیف ها وگوشه های موسیقی است و هر کسی که دستی در موسیقی دارد باید آن را یاد بگیرد و یاد بدهد.
یادگرفتن و فهمیدن دو مقوله متفاوت است وقتی چیزی را یاد می گیریم یعنی قضیه کامل نیست ولی وقتی می فهمیم می توانیم منتقل هم کنیم وفهم ما قابلیت انتقال دارد پس بین دانستن و فهمیدن فاصله است."
استا ناصح پوردر ادامه به تعریف های بنیادی موسیقی می پردازد:" کوچکترین بخش ردیف موسیقی آوازی نغمه است، چندین نغمه که ترکیب می شوند ، تکه و یا گوشه را می سازند و مجموعه چند گوشه یک آواز را می سازد. راست پنج گاه و چهارگاه و سه گاه، شور و ماهور و همایون و نوا شعری است که برای معرفی 7 دستگاه موسیقی تنظیم شده است. استنباط از ردیف که به شکل ریتم مطرح می شود به عنوان تصنیف تلقی می شود که تصنیف ها انواع مختلف دارد. زمانی که موسیقی ما موسیقی مقامی بوده مقام های نیشابوری، مقام عشایری و مقام تخت طاووس شکل گرفت که این نوع تصنیف ها به هیچ عنوان برگردان ندارد.تصنیف هایی که اخیرا ساخته شده تصنیف هایی هستند که باید با 7،8، 10 بیت شعر خوانده شود. تصنیف هایی هم به شکل فورکلور وجود دارد که عمر بعضی 1500 سال پیش می رسد و خمیرمایه ی سازندگی موسیقی است "
استاد در ادامه 2 گوشه ای که به ردیف موسیقی اضافه کرده است را معرفی می کند:" نفرین به آن هایی که فن آخر خود را به گور می برند و در اختیار هنرجویان قرار نمی دهدند واین یک خیانت است. از نوجوانی پی بردم که هر کس گوشه هایی را به عنوان فن آخر نگه می دارد.اما من با توجه به استعداد و توانایی شاگرد م آنچه را که باید به او آموزش می دهم. تا به امروز 2 گوشه رابه ردیف موسیقی اضافه کردم و آن را آموزش دادم. اسم این قطعه را ساربانگ گذاشتم که در چهارگاه می خوانیم و دوست دارم جوانان، امروز این گوشه را از من یاد بگیرند .همزمان گوشه های استاد ناصح پور توسط نوای سه تار شاگرد او نواخته شد و هم نوا همه حاضران این گوشه را خواندند...
گوشه ی دیگرم" به نام نوروز صبا " است که امیدوارم مقبول اساتیدی همچون استاد عبدالله دوامی که امروز در قید حیات نیستند و برای من استادی کردند قرار بگیرد.
درپایان گفتگویی داریم با استاد ناصح پور
-نظر شما درباره سلسله کارگاه های گوش تهران و تاثیر آن در ارتقای رشد موسیقی ایران دارد؟
منظور ما از برگزاری برنامه ها روشن کردن و راهنمایی کردن جوان هاست برای اینکه با موسیقی اصیل ایرانی آشنا شوند.
-آیا کارگاه آنطور که مطلوب شما بود برگزار شد و آنچه که مدنظر شما بود منتقل شد؟
بله. شغل من معلمی است و می دانم چقدر وقت دارم وچقدر فضای کار دارم، کار بازده بسیار خوبی داشت. چراکه اینجا کارگاه است و حتی اگر ده نفر حضور داشته باشند هم کار را انجام می دهیم اما این کارگاه مانند کنسرت بود.
-باتوجه به اینکه فضا کارگاهی بود و شما از هنرجویان دعوت می کردید که آواز بخوانند، با اجراهایی که هنرجویان داشتند فضای موسیقی را چطور ارزیابی می کنید؟
جدا از دو سه نفر که آواز خوب خواندند بقیه احتیاج به کمک دارند و من از اساتید آن ها گله دارم به خاطر اینکه آن ها را خوب راهنمایی نکردند. بعضی از هنرجویان که پیش من می آیند، 5 سال ،6 سال 8 و سال هم کار کردند ولی نتیجه نگرفتند .خیلی بد است که عمر کسی را تلف کنیم و به او چیزی یاد ندهیم.
-فضای موسیقی ایران را چطور ارزیابی می کنید؟
موسیقی ایرانی راه خودش را می رود و هیچ نیازی هم به تبلیغات ندارد چرا که هر انسانی نیاز به موسیقی ایرانی دارد.
-آفت موسیقی ایران را چه می دانید؟
یکی از آفت های موسیقی ایران این است که همه می خواهند مانند هم بخوانند در صورتی که درست این است که هر کدام شیوه و سلیقه خود را داشته باشد. من به عنوان معلم هیچگاه صدای خودم را در حنجره شاگردم نمی کارم .شاگرد باید در کلاس آزادی عمل داشته باشد. همینطور بی توجهی به موسیقی آفت دیگر موسیقی ایران است .
-در مورد موضوعی که شما هم اشاره کردید، اساتیدی داریم که دلسوزانه تدریس نمی کنند و حتی گاها آموزش نادرست دارند. چه کار می شود کرد تا آزمون وخطای شاگردی نزد استادان نابلد کمتر شود؟
وظیفه هر کس این است که بهترین ها را انتخاب کند. کسانی که در خارج از کشور زندگی می کنند و دسترسی آسان به اساتید ندارند در این زمینه مشکل دارند اما شرایط برای ایرانیان محیاست وباید گشت و بهترین ها و معتبرها را انتخاب کرد. من از لرستان ، کردستان ، مشهد و اقصی نقاط ایران شاگرد دارم چرا که اعتبار نام من برای آن ها ارزشمند است.
- موسیقی ایران تا چه میزان می تواند در جهت کارکرد فرهنگی مفید باشد ؟
موسیقی جدا از فرهنگ نیست و اگر آن را جدا از فرهنگ سوق بدهیم گرفتار خواهیم شد. فرهنگ اصیل ایرانی در موسیقی ایرانی جاری و ساری است و در هر شرایطی سعی کرده خود را حفظ کند.
-به نظر شما کم و کاست های موسیقی ایران چیست؟
بودجه به اندازه کافی وجود ندارد و وقتی کسی تنها باشد نمی تواند موفق باشد. هر چیزی برای احیای خود احتیاج به حراست و تامین هزینه دارد.
در نهمین کارگاه موسیقی" گوش تهران" استاد نصرالله ناصح پور به بررسی سیر ساختار ردیف موسیقی ایرانی پرداخت . او در این نشست با اشاره به یادگیری درست موسیقی توضیح می دهد:" آواز با شعر و موسیقی سروکار دارد. برای شناخت موسیقی ایرانی نیاز به شناخت ردیف ها وگوشه های موسیقی است و هر کسی که دستی در موسیقی دارد باید آن را یاد بگیرد و یاد بدهد.
یادگرفتن و فهمیدن دو مقوله متفاوت است وقتی چیزی را یاد می گیریم یعنی قضیه کامل نیست ولی وقتی می فهمیم می توانیم منتقل هم کنیم وفهم ما قابلیت انتقال دارد پس بین دانستن و فهمیدن فاصله است."
استا ناصح پوردر ادامه به تعریف های بنیادی موسیقی می پردازد:" کوچکترین بخش ردیف موسیقی آوازی نغمه است، چندین نغمه که ترکیب می شوند ، تکه و یا گوشه را می سازند و مجموعه چند گوشه یک آواز را می سازد. راست پنج گاه و چهارگاه و سه گاه، شور و ماهور و همایون و نوا شعری است که برای معرفی 7 دستگاه موسیقی تنظیم شده است. استنباط از ردیف که به شکل ریتم مطرح می شود به عنوان تصنیف تلقی می شود که تصنیف ها انواع مختلف دارد. زمانی که موسیقی ما موسیقی مقامی بوده مقام های نیشابوری، مقام عشایری و مقام تخت طاووس شکل گرفت که این نوع تصنیف ها به هیچ عنوان برگردان ندارد.تصنیف هایی که اخیرا ساخته شده تصنیف هایی هستند که باید با 7،8، 10 بیت شعر خوانده شود. تصنیف هایی هم به شکل فورکلور وجود دارد که عمر بعضی 1500 سال پیش می رسد و خمیرمایه ی سازندگی موسیقی است "
استاد در ادامه 2 گوشه ای که به ردیف موسیقی اضافه کرده است را معرفی می کند:" نفرین به آن هایی که فن آخر خود را به گور می برند و در اختیار هنرجویان قرار نمی دهدند واین یک خیانت است. از نوجوانی پی بردم که هر کس گوشه هایی را به عنوان فن آخر نگه می دارد.اما من با توجه به استعداد و توانایی شاگرد م آنچه را که باید به او آموزش می دهم. تا به امروز 2 گوشه رابه ردیف موسیقی اضافه کردم و آن را آموزش دادم. اسم این قطعه را ساربانگ گذاشتم که در چهارگاه می خوانیم و دوست دارم جوانان، امروز این گوشه را از من یاد بگیرند .همزمان گوشه های استاد ناصح پور توسط نوای سه تار شاگرد او نواخته شد و هم نوا همه حاضران این گوشه را خواندند...
گوشه ی دیگرم" به نام نوروز صبا " است که امیدوارم مقبول اساتیدی همچون استاد عبدالله دوامی که امروز در قید حیات نیستند و برای من استادی کردند قرار بگیرد.
درپایان گفتگویی داریم با استاد ناصح پور
-نظر شما درباره سلسله کارگاه های گوش تهران و تاثیر آن در ارتقای رشد موسیقی ایران دارد؟
منظور ما از برگزاری برنامه ها روشن کردن و راهنمایی کردن جوان هاست برای اینکه با موسیقی اصیل ایرانی آشنا شوند.
-آیا کارگاه آنطور که مطلوب شما بود برگزار شد و آنچه که مدنظر شما بود منتقل شد؟
بله. شغل من معلمی است و می دانم چقدر وقت دارم وچقدر فضای کار دارم، کار بازده بسیار خوبی داشت. چراکه اینجا کارگاه است و حتی اگر ده نفر حضور داشته باشند هم کار را انجام می دهیم اما این کارگاه مانند کنسرت بود.
-باتوجه به اینکه فضا کارگاهی بود و شما از هنرجویان دعوت می کردید که آواز بخوانند، با اجراهایی که هنرجویان داشتند فضای موسیقی را چطور ارزیابی می کنید؟
جدا از دو سه نفر که آواز خوب خواندند بقیه احتیاج به کمک دارند و من از اساتید آن ها گله دارم به خاطر اینکه آن ها را خوب راهنمایی نکردند. بعضی از هنرجویان که پیش من می آیند، 5 سال ،6 سال 8 و سال هم کار کردند ولی نتیجه نگرفتند .خیلی بد است که عمر کسی را تلف کنیم و به او چیزی یاد ندهیم.
-فضای موسیقی ایران را چطور ارزیابی می کنید؟
موسیقی ایرانی راه خودش را می رود و هیچ نیازی هم به تبلیغات ندارد چرا که هر انسانی نیاز به موسیقی ایرانی دارد.
-آفت موسیقی ایران را چه می دانید؟
یکی از آفت های موسیقی ایران این است که همه می خواهند مانند هم بخوانند در صورتی که درست این است که هر کدام شیوه و سلیقه خود را داشته باشد. من به عنوان معلم هیچگاه صدای خودم را در حنجره شاگردم نمی کارم .شاگرد باید در کلاس آزادی عمل داشته باشد. همینطور بی توجهی به موسیقی آفت دیگر موسیقی ایران است .
-در مورد موضوعی که شما هم اشاره کردید، اساتیدی داریم که دلسوزانه تدریس نمی کنند و حتی گاها آموزش نادرست دارند. چه کار می شود کرد تا آزمون وخطای شاگردی نزد استادان نابلد کمتر شود؟
وظیفه هر کس این است که بهترین ها را انتخاب کند. کسانی که در خارج از کشور زندگی می کنند و دسترسی آسان به اساتید ندارند در این زمینه مشکل دارند اما شرایط برای ایرانیان محیاست وباید گشت و بهترین ها و معتبرها را انتخاب کرد. من از لرستان ، کردستان ، مشهد و اقصی نقاط ایران شاگرد دارم چرا که اعتبار نام من برای آن ها ارزشمند است.
- موسیقی ایران تا چه میزان می تواند در جهت کارکرد فرهنگی مفید باشد ؟
موسیقی جدا از فرهنگ نیست و اگر آن را جدا از فرهنگ سوق بدهیم گرفتار خواهیم شد. فرهنگ اصیل ایرانی در موسیقی ایرانی جاری و ساری است و در هر شرایطی سعی کرده خود را حفظ کند.
-به نظر شما کم و کاست های موسیقی ایران چیست؟
بودجه به اندازه کافی وجود ندارد و وقتی کسی تنها باشد نمی تواند موفق باشد. هر چیزی برای احیای خود احتیاج به حراست و تامین هزینه دارد.