پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

منوچهر آشتیانی؛

شرح کوتاهی دربارۀ آیرونی نزد سورن کیرکگور

هگل حق داشت وقتی پیامبرانه می‌گفت «تاریخ همواره دو بار روی می‌دهد» و مارکس به‌حق در تکمیل بیان استاد خود می‌افزود: آری، اما بار اول جدی و تراژیک، ولی بار دوم شوخی و آیرونیک. با تفسیر دقیق‌تر و صادقانه‌تر این جدی و آن شوخی دیگر، تکلیف تفکر اصیل فلسفی و عرفانی در دوران کنونی تاریخ بشریت معلوم است. احتمالاً شوخی‌ترین جدی همان است که هستی تاریخ جهان و جهان تاریخ با انسان‌ها نموده است و می‌نماید.